Üretim faaliyetlerine 1980 yılında Balıkesir’in Bandırma ilçesinde başlayan Yaşam Fidancılık, ceviz yetiştiricilerine 5 yıl boyunca ücretsiz destek olmayı hedefliyoır. Firma halen 125 bin metrekare açık 7 bin 500 metrekare kapalı sera alanıyla yerli ve yabancı markalardaki ceviz ve badem fidanı üretimi yapıyor. Ceviz üretilebilir alanların tespitinden sonra gerçekleştirdiği Ar-Ge çalışmaları sonucu toprak ıslahından bitki beslemeye kadar ceviz yetiştiriciliği alanında birçok sorunun çözümüne katkılar sağladıklarını ifade eden Dülger, “Sadece fidan satmıyoruz, ceviz yetiştiriciliğinde sürdürülebilir verimli bir üretim için fidan dikiminden toprak ıslahı çalışmalarına, zararlılarla mücadeleden budamalara kadar beş yıl hiçbir ücret talep etmeden çiftçimizin yanında duran tek firma özelliğini taşıyoruz. İlk müracaatlarımızı aldığımızda saha çalışmalarını yapan mühendislerimiz tarafından yapılan çalışmalar sonucunda uygun olan arazilerimize devlet desteklemeli projeler hazırlıyoruz. İyileştirme çalışmalarımız: Daha önce kurulmuş olan fakat adaptasyon ve uyum sorunu yaşayan verimsiz ceviz bahçelerinin dönüşümü için mühendislerimizin gözetiminde aşı ekibimizle ıslah çalışmaları yapıyoruz. Değişik üniversitelerden akademisyenlerin yanında tarım il müdürlüklerinde çalışan teknik personellerimizin de katılımıyla Türkiye’de ilk defa ceviz yetiştiriciliğinde sorunlar ve çözümleriyle ilgili konferanslar ve paneller düzenliyoruz" açıklamasını yaptı.
Diğer firmalardan farklı olarak, ceviz ve badem yetiştiriciliği konusunda önemli başarılara imza atarak yurt içinde ve yurt dışındaki kişi ve ekiplerle sürekli iletişim halinde bulunarak her zaman daha iyisini yapmayı hedeflediklerini kaydeden Dülger, “Üzerinde çalıştığımız her proje için iş akışını düzenliyor ve proje ekibine dahil tüm çalışanlarımızın bu sürece sadık kalmasına özen gösteriyoruz. Dünyada önemli ceviz üreticilerinin başında ABD, Çin,İran ve Türkiye gelmektedir.Bu ülkeler dünya ceviz üretiminin yaklaşık yüzde 66’sını gerçekleştiriyor. Türkiye’de ceviz üretilen bölgeler: Ege, Karadeniz ve orta kuzey bölgeleridir. Türkiye’deki üretimin yaklaşık yüzde 65’i bu bölgelerde yapılıyor” şeklinde konuştu.
Yabancı menşeli cevizlerde meyve tutma zamanı daha kısa
“Ceviz fidanı üretim tekniğine bakacak olursak; tohumdan üretilen çöğürden elde edilir” diye İlyas Dülger, sözlerine şöyle devam etti: “Ceviz alındığı ağacın meyve özelliklerini taşımaz. Halk arasında yabani ceviz ve karga düşürmesi olarak bilinir. Çöğür üzerine istenilen kültür çeşidinin aşılanmasıyla elde edilir. Yabancı menşeli cevizlerde meyve tutma zamanı daha kısa olup (2-3 yıl) adaptasyonu daha kolay ve hızlıdır. Bahçe tesisinde mutlaka konunun uzmanları ile iş birliği yapılmalıdır. Özellikle çeşit seçimi yaparken teknik ve biyolojik bilgilere büyük ihtiyaç duyulur. Bahçeye dikilecek çeşitlerin belirlenmesi son derece önemli. Bahçede çiçeklenme tipine göre iyi bir tozlanmaya-döllenmeye olanak sağlayacak çeşit seçimine özen gösterilmelidir. Dikilecek ağaç sayısı belirlenirken mutlaka arazi büyüklüğü ve çeşidin taç gelişme şekli dikkate alınmalı dikim mesafeleri ona göre ayarlanmalıdır" diye konuştu.
Yakın zamanda Avrupa ve Güney Amerika'da apılan bilimsel araştırmalarda dekar başına verimin Türkiye'nin birkaç katı oranında görüldüğünü belirten Dülger, "Bunun başlıca nedenleri arasında doğru fidan seçimi ve 5 yaşa kadar olan gelişim sürecinde fidan bakımını daha bilinçli ve daha teknik yapılıyor olmasının büyük etkisi olduğu görülmüştür. Özellikle yarı dik büyüyen, yan dal verimi yüksek, yerli cevizlere göre adaptosyonu ve gelişim süreci daha kolay olan, erken meyveye yatan (2-3 yıl) iklimsel koşullara ve zararlılara karşı daha dayanıklı olan yabancı menşeli fidanlarla Türkiye’de de çok iyi sonuçlar alındığı görülmüştür. Araştırma enstütülerinde yapılan seleksiyon çalışmaları ve birbirinden farklı ceviz çeşitleri adaptosyonu sonucunda birçok ceviz çeşitleri tipleri geliştirilmiştir" dedi.
Yan dal verimi yüksek çeşitler seçilmeli
Fidan seçiminde şu özelliklerin aranması gerektiğini aktaran Dülger, "Erken meyveye yatması, hastalıklara ve zararlılara karşı dayanıklı olması, uygun tozlayıcılar ve döllenme biyolojilerinin uyum sağlaması ve en önemlisi ise ilkbahar geç donlarının etkili olduğu bölgelerde geç uyanan ve yan dal verimi yüksek çeşitlerin seçilmesi gereklidir” şeklinde konuştu.
Devlet bahçe kuranları destekliyor
Devletin en az 10 dekar olması kaydıyla bahçe kuracaklara dekar başına bir defaya mahsus 100 TL destek sunduğu bilgisini veren Dülger, "Çiftçi kayıt belgesi çıkaranlara dekar başına her yıl 65 TL bakım parası desteği sağlanıyor. Yine, 15 dekardan başlamak kaydıyla 15 yıl geri ödemesiz 0,57 den başlayan faizlerle destekleme kredileri dekar başına yaklaşık 700-1000 TL destek sağlanıyor” dedi.