Amerikan HealthDay News'te yayımlanan bilimsel çalışma sonuçları, yaygın olarak kullanılan kimyasallara doğum öncesinde maruz kalmanın daha düşük IQ değerleri ile bağlantılı olduğunu gösteriyor.
ABD, üç tür fitalatın çocuk oyuncaklarında ve çocukların kullandığı malzemelerde yüzde 0,1 oranının üzerinde kullanılmasını yasaklandı.
Tüp Bebek, Üreme İmmünolojisi ve Cerrahisi Uzmanı **Op. Dr. Halit Fırat Erden
**, "Bu maddelere en yüksek oranda maruz kalan annelerin çocuklarının IQ değerleri 7 puan daha düşük çıktı" dedi.
Di-n-bütil fitalat (DnBP) ve di-izobütil fitalat (DiBP) bileşikleri fitalatlar adı verilen bir kimyasal maddeler sınıfında ve çeşitli ev eşyalarının üretiminde kullanılıyor.
New York'ta yapılan çalışma, çocukların doğum öncesinde fitalatlara maruz kalmaları ve sonraki gelişimleri arasında bağlantı kuran ve sayıları artmaya başlayan önemli araştırmalardan biri.
Op. Dr. Halit Fırat Erden, "Bu, doğum öncesinde fitalatlara maruz kalma ve okul çağındaki çocuklar arasında bir ilişki olduğunu ortaya çıkaran ileriye yönelik ilk çalışma" dedi ve şunları ekledi:
7 puan düşük zeka seviyesi
"ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre fitalatlar plastik malzemeleri daha esnek yapmak ve kolaylıkla kırılmalarını önlemek amacıyla kullanılır. Factor-Litvak ve çalışma arkadaşları, hamileliklerinin son döneminde idrarlarında fitalat testi yapılan 328 annenin 7 yaşındaki çocuklarına IQ testi yaptı.
**Araştırmacılar, DnBP ve DiBP maddelerine en yüksek düzeyde maruz kalan annelerin çocuklarının IQ seviyelerinin, en düşük düzeyde maruz kalan annelerin çocuklarına göre ortalama yedi puan daha düşük olduğunu buldu.
** Bulgular ayrıca, bu iki kimyasala yüksek düzeyde maruz kalan çocukların bilgiyi işleme hızlarının, işler belleklerinin ve algısal muhakemelerinin daha düşük seviyelerde olduğunu gösterdi. Algısal muhakeme, kişinin sözel olmayan bilgiyi gözünde canlandırabilme ve anlama yeteneğidir.
Bunun yanı sıra DiBP maddesine en yüksek düzeyde maruz kalan çocuklarda sözel kavrama becerisinin daha düşük olduğu görüldü. Araştırmacılar ayrıca bütilbenzil fitalat (BBP), di-2-ethilheksil fitalat (DEHP) ve dietil fitalat (DEP) olmak üzere üç farklı fitalata maruz kalmanın etkilerini de incelediler – ancak BBP maddesine maruz kalma ile bağlantılı olan daha düşük algısal muhakeme dışında bir fark göremediler.
Araştırmaya göre fitalatların çocukların gelişimi üzerindeki olumsuz etkilerden sorumlu olduğu gibi kesin bir sonuca varılmıyor. Ancak sayıları gün geçtikçe artan araştırmalar fitalatların daha önce düşünüldüğü kadar güvenli olmadığını ve bu kimyasallara maruz kalma seviyelerini düşürmek için ülke geneline önlemler alınması gerektiğini gösteriyor."
Amerika'da oyuncaklarda yasaklandı
ABD'de üç tür fitalatın çocuk oyuncaklarında ve çocukların kullandığı malzemelerde yüzde 0,1 oranının üzerinde kullanılmasının yasaklandığını söyleyen Dr. Erde, "Bunlar, bu çalışmada incelenen BBP, DEHP ve dibütil (DiBP ve DnBP dahil olmak üzere) fitalatlardır. Küçük çocukları korumak amacıyla tedbir niteliğindeki bu düzenlemelere rağmen, hassasiyetin en fazla olduğu anne karnındaki fetusun gelişimi süresi için herhangi bir düzenleme getirilmedi" dedi.
Piyasada bu maddelerin yerine kullanılabilecek bazı bileşikler olduğunu ancak bu maddeler kapsamlı olarak incelenmediğini söyleyen Dr. Erden, fitalatlar tüketici ürünlerinde çok yaygın olarak kullanıldığı için bu bileşiklere maruz kalmaktan tamamen kaçınmanın zor olduğunu belirterek bunlara maruz kalma düzeylerini azaltmak için alınması gereken tedbirleri şöyle sıraladı:
Zeka geriliği yapan kimyasallara maruz kalmayı azaltma yolları
* Yiyecekleri mikrodalga fırında plastik kaplar içinde ısıtmaktan ve temizlik malzemeleri, hava temizleme ürünleri ve kişisel bakım ürünleri gibi kokulu ürünleri kullanmaktan mümkün olduğu kadar kaçının.
* Fitalatların yanı sıra BPA (bisfenol A) içerdiği için #3, #6 ve #7 olarak etiketlenen plastikleri kullanmaktan kaçının ve yiyeceklerinizi plastik yerine cam kaplarda muhafaza etmeye özen gösterin.
* Ayrıca hangi ürünlerde fitalat olduğunu belirtmek üzere etiketlerde değişiklik yapılması için yaptırım getirmeli veya hangi tip ürünlerin fitalat içerebileceği konusunda kısıtlamalar konulmalı.