Radikal'in haberine göre, işte iktidar ve ana muhalefet partilerinin vaatleri ve maliyetleri...
Bülent Ecevit’in “Köy-Kent”, Süleyman Demirel’in “Kim ne veriyorsa 5 katını vereceğim”, Cem Uzan’ın “1 liraya Mazot”, Tansu Çiller’in “herkese İki Anahtar” vaatlerinin unutulmadığı Türk siyasi tarihi, bu seçimler öncesinde de Kemal Kılıçdaroğlu’nun “Her aileye en az 600 TL”, “Her doğan çocuğa yarım altın”, Başbakan Erdoğan’ın “Her öğrenciye tablet kitap”, “Her öğrenciye doğrudan harçlık” vaatleriyle tanıştı.
Cem Uzan’ın ‘parlak vaatler’le kısa sürede ulaştığı yüzde 7.5 oy, Demirel’in ‘500 günde ekonomiyi düzlüğe çıkarma’ vaadiyle iktidara gelmesi, Türkiye’de seçmenin gerçekçi olmayan vaatlere de itibar ettiğini gösteriyor.
Oysa Erdoğan ile Kılıçdaroğlu’nun 12 Haziran seçimleri öncesi vaatlerinin maliyeti bile gerçekçiliklerinin sorgulanmasına neden oluyor. İşte iktidar ve ana muhalefet partilerinin vaatleri ve maliyetleri...
AKP’den yeni şehirler ve uçak
HER ÇOCUĞA TABLET KİTAP: Başbakan Tayyip Erdoğan dün İstanbul Beykoz’da yaptığı mitingde okul çağındaki çocuklara tablet formatında elektronik kitap verileceğini söyledi. Çocukların derslerini buradan takip edeceğini dile getiren Erdoğan, 4 yılda bu uygulamanın tamamlanacağını kaydetti. Apple tarafından üretilen ipadin maliyeti 750 lirayı buluyor. Hükümetin başka bir şirketin ürettiği tablet bilgisayarları 500 liraya temin etmesi halinde bile toplam 16 milyon 137 bin 386 adet tablet kitap alınacağından projenin maliyeti 8 milyar lirayı bulacak. Okul öncesi çocuklar (980 bin) çıkarılırsa da maliyet 7.5 milyar liraya düşüyor.
SOSYAL YARDIM BAKANLIĞI KURULACAK: Yoksul aileler için hükümet de harekete geçti. Seçim vaatleri içine Sosyal Yardım Bakanlığı’nın kurulacağını ekledi. Her bir aileden sorumlu olacak bir sosyal yardım uzmanı alınacak. Yeni dönemde 65 yaş maaşı, özürlü maaşı gibi harcama kalemleri söz konusu bakanlıktan yapılacak. Mevcutta zaten 4.5 milyar dağıtılıyor. Buna ek ödemeler dahil olacak. Toplam bakanlıktan dağıtılacak kaynak 20 milyar lirayı bulacak.
İSTANBUL’A İKİ AYRI ŞEHİR: AKP’nin seçim beyannamesinde yer alan bu projenin ayrıntıları bilinmediğinden maliyeti de henüz belirsiz. Anvak büyük bir maliyeti olması bekleniyor.
KENDİ UÇAĞIMIZI ÜRETECEĞİZ: Son günlerde otomobilde Türkiye’nin kendi markasını üretmesine yönelik çalışmalar başladı. Maliyeti için 750 milyon dolar ile 4 milyar dolar arasında değişen tahminler yapılıyor. Uçak üretiminin ise çok daha pahalıya mal olacağı tahmin ediliyor.
CHP’den bebeklere yarım altın
MAZOT ÇİFTÇİYE 1.5 LİRA: Mazot şu anda 3.60 liradan satılıyor. CHP, çiftçiler için mazot üzerindeki ÖTV ve KDV’yi almayarak 2.10 liralık destek sağlayacak. Böylece de mazotun fiyatı 1.5 liraya düşecek. Türkiye’de çiftçiler yılda 2 ile 2.5 milyon ton mazot kullanıyor. Bu desteğin maliyeti 5.2 milyar lira ile 6.48 milyar lira arasında.
YENİ DOĞAN BEBEĞE DESTEK: Her yıl 1 milyon 241 bin 617 bebek dünyaya geliyor. CHP’nin bu vaadinin maliyeti yıllık 300.4 milyon lira. Bir kereliğe mahsus bebek bezi ve mama verilmesi halinde; bebek bezinin maliyeti 24.8 milyon lira, 10-15 liralık bir mamanın maliyeti de 18.6 milyon lira.
ÇOCUKLARA SÜT: Okulöncesi ve ilköğretim öğrencilerinin sayısı 11 milyon 897 bin 247. Her sabah verilecek sütün günlük maliyeti 11.9 milyon lira. Aylık maliyet ise 297.5 milyon lira.
ÖĞRENCİLERE YEMEK: CHP’nin hesaplarına göre 5 milyon yoksul çocuk var. Bunun 1.8 milyonu 5 yaş altı ve bebek. Yani kalanı okul çağında. CHP’nin bu yoksul çocuklara yemek vereceği tahminiyle yapılan hesaplamada günlük 4 lira yemek bedeli kullanıldı. Günlük 4 liradan 3.2 milyon yoksul çocuğa verilecek yemek 12.8 milyon liraya denk geliyor. 25 günde 320 milyon ve bir dönem yani 9 ayda da toplam bedel 2.8 milyar lirayı buluyor.
AİLE SİGORTASI: Yoksul ailelere 600 lira yardım verilecek. Bunun maliyetinin 12 milyar 800 milyon olacağı belirtildi. Devletin 14 milyar lira sosyal yardım dağıttığından hareket eden CHP bunun 4 milyar liralık kısmını aile sigortasına taşıyacak. Sonuçta ek maliyet 8.8 milyar lira olacak.
Kim neler vaat etti, oy oranları ne oldu?
* Süleyman Demirel yasaklar sonrası yeniden siyasete döndüğü 1991 seçimlerinde “Kim ne veriyorsa beş lira fazlasını vereceğim” sözünü verdi. Demirel, ekonomiyi 500 günde düzlüğe çıkarma sözü verdi. Yüzde 27 oyla iktidar oldu.
* Cem Uzan’ın mazotun 1 lira olacağı vaadi en belirgin sözüydü. Her işsize 350 TL maaş vaat eden Uzan, 2002 seçiminde Genç Parti’ye yüzde 7 oy kazandırdı. Ancak 2007 yılında vaatlerini sürdürmesine rağmen oy alamadı.
* Çiller herkese bir ev bir araba sözü verdi. “Her mahallede yüz trilyoner olacak” dedi, bunu ‘her köylüye traktör’ sözü takip etti. Demirel sonrasında Başbakanlık koltuğuna oturdu ama verdiği sözleri yerine getirmedi. 1995 seçimlerinde oy oranı yüzde 19.18’e geriledi.
* Erbakan, Taksim Meydanı’na cami yapma sözü verdi, “5 bin tank üreteceğiz” dedi. Bu vaatlerle Refahyol hükümetinde Başbakanlık koltuğuna oturdu.