Ülkemizde organ bağışında beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden (kadavra) yapılan bağış, yüzde 20’lerde. Oysa gelişmiş ülkelerde bu oran tam tersi. Ancak organ bağışı konusunda topluma yönelik farkındalık çalışmaları sonucunda, kadavradan bağış oranı artıyor. Bu yıl, 15 milyon kişiyle dünyanın en yoğun nüfusa sahip İstanbul’da, kadavradan bağışlarda yüzde 20 oranında artış görüldü ve bağışçı sayısı 100 kişiyi geçti. 1 bağışın böbrek, karaciğer, kalp gibi organlarıyla nakil bekleyen pek çok kişiye hayat sunduğuna dikkat çeken uzmanlar, gelecek yıllarda bu sayının İstanbul’da 5 kat daha artmasını hedefliyorlar…
İnsanın dünyada en değer verdiği yakınını kaybetmesi belki de yaşayabileceği en büyük acılardan biri… Ancak, tam da bu dönemde verilen bir karar, belki de bu acıdan doğabilecek birçok mutluluğun en önemli kaynağı… Hüznün, gözyaşının, heyecanın ve mutluluğun bir arada yaşandığı bu dakikalar, ailenin yakınları için verdiği organ bağışı kararıyla gerçekleşiyor. Ülkemizde 100 bine yakın organ yetmezliği hastası nakil olabilmek için bekliyor. Her yıl binlerce kişi organ nakli olarak sağlığına kavuşurken, ne yazık ki binlerce kişi de beklerken hayatını kaybediyor. Organ bağışı rakamları istenilen seviyede olmasa da yükselmeye devam ediyor. Öyle ki İstanbul’daki organ bağışı rakamı şimdiye kadarki en yüksek rakama ulaştı ve 100’ü geçti.
Koordinatörler Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesinde bir araya geldi
Ülkemizde organ bağış rakamlarının yükselmesinde Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere, hastaneler, sivil toplum kuruluşları, doktorlar ve sağlık personelinin önemi büyük. Ancak ailelerin en zor döneminde onlarla görüşerek organ bağışının artmasına belki de en büyük katkıyı sağlayan organ nakli koordinatörleri bu organizasyonun en önemli halkalarından biri. Son yıllarda organ bağışı rakamlarında yaşanan yükselmenin de en baş mimarları arasında yer alan İstanbul Organ Nakli Koordinasyon Merkezi üyeleri yılın son olağan toplantısını yapmak üzere Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi’nde bir araya geldi. Organ nakli konusunda yaşanan gelişmeleri ve olması gerekenleri tartışan üyeler, gelecek planlarını da masaya yatırdı. Toplantıya katılan ONKOD ( Organ Nakli Koordinasyon Merkezi) Başkanı ve Bursa Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezi Sorumlusu Dr. Yavuz Selim Çınar, Organ ve Doku Nakli İstanbul Bölge Koordinatörü Dr. Ali Demirel ve Acıbadem Üniversitesi Organ Nakli Koordinatörü Dr. Ahmet Çakıroğlu önemli açıklamalarda bulundu.
“Rakamlar umut verici ama yeterli değil”
Toplantının açılış konuşmasını Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Göğüs Cerrahisi ve Kalp- Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ömer Şenbaklavacı gerçekleştirdi. Doç. Dr. Şenbaklavacı, organ naklinin dünyadaki durumu ile ilgili istatistikleri aktardı ve Türkiye’nin organ bağışı sürecini şu şekilde değerlendirdi, “ Türkiye’de organ bağışı rakamları her geçen gün artıyor. Yaşanan gelişmeler umut verici ve yüz güldürücü. Ancak henüz Avrupa’daki oranların çok daha altındayız. Yapılan çalışmaların zaman içerisinde sonuçlarını alacağına ve rakamların yükseleceğine inanıyoruz.”
“Hedefimiz rakamların 5 katına çıkması”
Toplantıya ev sahipliği yapan Acıbadem Üniversitesi Organ Nakli Koordinatörü Dr. Ahmet Çakıroğlu ise İstanbul bölgesinden bu yıl ilk defa 100’ün üzerinde kadavra çıkmasının önemli bir gelişme olduğuna değinirken, hedeflerinin ise bu rakamların çok daha üzerinde olduğunun altını çizdi. Dr. Ahmet Çakıroğlu, “ Organ bağışının artması için gerekli olan kriterler arasında beyin ölümü tespiti üst sıralarda yer alıyor. Ancak biz beyin ölümü tespitinde maalesef ki geri kalıyoruz. Ülkemizde bir yıl içerisinde tespit edilen beyin ölümü sayısı 1600. Halbuki istatiksel rakamlara bakıldığında bu rakamların çok daha yüksek olması gerekiyor. Bir diğer önemli konu ise organ bağışı sayılarının artması. Avrupa’da bazı ülkelerde yüzde 80’lere ulaşan beyin ölümü gerçekleşenlerin yakınlarının bağış oranı, bizde yüzde 25 seviyesinde. Sağlık bakanlığı ve ONKOD ile birlikte Türkiye’nin tüm illerine yönelik gerçekleştirdiğimiz çalışmalar sayesinde bu rakamların önümüzdeki yıllarda artacağına inanıyoruz. İstanbul gibi büyük bir şehirde organ bağışı rakamlarının 5 katına çıkmasını hedefliyoruz. Biz ölen insanlar için sevinmiyoruz. Ancak ölen insanlardan yeniden hayat sağlayabilmek bizi heyecanlandırıyor.” Diye konuştu.
“2018’de hedefimize ulaşabiliriz”
2015 yılının sona ermesine birkaç gün kala İstanbul’daki donör sayısının 101’e ulaştığını söyleyen, Organ ve Doku Nakli İstanbul Bölge Koordinatörü Dr. Ali Demirel, gelişmelerin sevindirici olduğuna değiniyor. Ancak 25-30 milyonluk hasta potansiyeli olan bir şehrin potansiyelinin çok daha fazla olması gerektiğinin de altını çiziyor. Dr. Ali Demirel, “Organ bağışı bizlere ister istemez buruk bir sevinç yaşatıyor. Hayatını kaybedenler için üzülüp onları üzüntülerine ortak olurken, diğer yandan da onların organlarıyla yeniden yaşam şansı bulanlar için seviniyoruz. Türkiye’de canlı vericiden yapılan nakil oranının yüzde 80, kadavradan ise yüzde 20 olması bu işi yapan bizler için çok üzücü bir durum. Rakamların 100’ün üzerine çıkması elbette ki mutluluk verici. Ama İstanbul bölgesindeki hedefimiz yılda 250 donörün üzerine çıkmak. Ne kadar çok bir arada olur ne kadar çok zincirin halkalarını bir arada tutarsak hedefimize ulaşmamız o kadar kolay olur. Bu ivmede devam ettiğimiz takdirde 2017- 2018 yılında hedeflerimize ulaşacağımıza inanıyoruz.” Dedi.
“Bekleme listelerimizdeki sayıları düşürmemiz gerekiyor”
Organ bağış rakamlarının artmasındaki en önemli etkenlerin başında beyin ölümü tanısı koyulmasına değinen Dr. Ali Demirel, “2015 yılında hastanelerde yaklaşık 32 bin, yoğun bakımlarda ise 17 bin kişi hayatını kaybetmiş. Avrupa ortalamasında yoğun bakımda hayatını kaybeden 100 hastadan 10’u beyin ölümüdür. İstanbul’daki potansiyel beyin ölümü sayısı en iyimser tabloyla 1200 civarında. Yine yüzde 25 bağış oranını düşündüğümüzde 300- 400 kadavradan, 1000’e yakın organ nakli yapılmış olur. Diğer bölgelerin de katılımıyla 2020’li yıllarda İspanya gibi 700 kişilik bekleme listesi gibi bir listeye ulaşabiliriz. Oysaki şu anda tüm Türkiye’deki 2015 yılı toplam donör sayısı 460” diye konuştu.
“Bursa bölgesi organ bağışında ilk sırada”
Nüfus dağılımına göre Türkiye’de 2015 yılında en fazla kadavra çıkartan Bursa Bölgesi’nin Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezi Sorumlusu, aynı zamanda ONKOD Başkanı Dr. Yavuz Selim Çınar, son 5 yılda ülkemizde organ nakli konusunda büyük gelişmeler yaşandığının altını çiziyor. Dr. Çınar, “Halkımızın bilinç seviyesi arttıkça organ bağış rakamları da artıyor. Milyon nüfus başına geçtiğimiz yıl 5,7’lerdeydik, bu sene ise 6’yı geçtik. Ama hala Avrupa’daki birçok ülkeden çok daha düşük durumdayız. Türkiye’nin amacı Avrupa ortalaması olan milyonda 15 gibi seviyelere ulaşmak. Bu rakamlara ulaşabilmek için çok ciddi çalışmalar gerçekleştiriyoruz.” dedi. Dr. Çınar, Bursa Bölgesi olarak bu yıl 79 donör çıkartarak gerçekleştirdikleri başarıyı ise disiplin ve özveriyle çalışmaya bağlıyor ve sözlerine şu şekilde devam ediyor “ Bursa’da son 5 yılda organ bağışı konusunda büyük bir atış yaşandı. 5 yıl önce milyon nüfus başına 10.3 gibi rakamlar söz konusuyken, bu yıl neredeyse yüzde 50 artış göstererek milyonda 15’lere ulaştı. Ama biz buna yeter demiyoruz. Milyon nüfus başına yüzde 20’ler ve daha üstlerine çıkmak istiyoruz. İstanbul Bölgesi’ndeki kadavra donör sayısının yükselişini ise ülkemiz için bir kazanç olarak görüyoruz. Çünkü İstanbul’da rakamların yükselmesi tüm Türkiye’deki rakamların yükselmesi demek.