ZUHAL DEMİRCİ/MEHMET ALACA - Türkiye'nin Bağdat Büyükelçisi Fatih Yıldız, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yıl sonunda Irak'a yapması öngörülen ziyaretin, ikili ilişkilerde önemli bir eşik olacağını belirterek "Bu yıl, Türkiye-Irak ilişkileri açısında atılım yılı olacak. Bunu iyi değerlendirebilmek istiyoruz." dedi.
Büyükelçi Yıldız, 11. Büyükelçiler Konferansı'na katılmak üzere bulunduğu Ankara'da AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Türkiye-Irak ilişkileri açısından bu yılın iyi bir başlangıç olduğunu ve yıl içerisinde birtakım karşılıklı ziyaretlerin yapıldığını anımsatan Yıldız, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Yüksek Düzeyli İş Birliği Konseyi kapsamında, yıl sonuna doğru Irak'a ziyaret gerçekleştirmesinin öngörüldüğünü aktardı.
Yıldız, iki ülke arasında 2009'da imzalanmış ancak henüz hayata geçirilemeyen çok sayıda anlaşmanın olduğuna işaret ederek "Hem bu anlaşmaların hayata geçirilmesi açısından hem de bu yıl, Türkiye-Irak ilişkileri açısından atılım yılı olacak. Bunu iyi değerlendirebilmek istiyoruz." dedi.
Irak'ın özellikle terör örgütü DEAŞ'tan temizlenmesinden sonra bu ülkenin yeniden imarı konusunda 5 milyar dolar vaatte bulunduğunu hatırlatan Yıldız, "Bunları artık sahada gösterebilme dönemi. O dönemi de iyi değerlendirmek ve Cumhurbaşkanı'mızın ziyaretini de önemli bir eşik olarak kullanmak istiyoruz." diye konuştu.
Yıldız, Erdoğan'ın Irak'a yapacağı ziyarette bir ya da birkaç projeyi ilan etmeyi amaçladıklarını belirterek 5 milyar dolar çerçevesinde bazı projeleri duyurmak istediklerini dile getirdi.
Büyükelçi Yıldız, "Bu yılı aynı zamanda müteahhit ve iş adamlarımız için de Irak'a dönüş yılı gibi sunduk. Buna dönük olarak da sahada önemli faaliyetler yapıyoruz." ifadesini kullandı.
- "Ovaköy Sınır Kapısı ikinci alternatif olacak"
Yıldız, Irak'ta Ovaköy Sınır Kapısı'nın açılması konusunda, "İkinci kapıya ilişkin, Bağdat ile yaptığımız görüşmelerde önemli aşama katettik fakat Irak'ta sahadaki gerçekleri de unutmamak gerekiyor." dedi.
Ovaköy Sınır Kapısı'nın, Türkiye için stratejik hat olduğuna dikkati çeken Yıldız, "Bu kapı, ikinci bir alternatif oluşturacak. Daha fazlasına ihtiyaç var. İran'ın 8 kapıya sahip olduğu bir ortamda Türkiye'nin de en azından 1 kapısının daha olması önemli." diye konuştu. Yıldız, Ovaköy Sınır Kapısı'yla bu bölgedeki hat üzerindeki ticareti ve istihdamı da yeniden canlandırmak istediklerini belirtti.
Öte yandan, Türkiye'nin Irak ile doğrudan demir yolu bağlantısı olmadığına işaret eden Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Irak ile doğrudan demir yolu bağlantısı kurmamız gerekiyor. Bunun için de Rabia'dan (Irak-Suriye sınırında ilçe) ikinci kapıyı kuracağımız yere, yaklaşık 70-75 kilometrelik bir hattan bahsediyoruz. Irak eğer buna çalışırsa bizim de bu konuda çalışmaya hazır olduğumuzu söyledik. Bizim de Nusaybin'den dediğim noktaya mevcut tren yolu hattımızı ulaştırmamız lazım. Bunu yapabilirsek, gerçekten Basra ile Mersin'i birbirine bağlamış olacağız."
- Irak'ın su sorununun çözümü için eylem planı hazırlandı
Konuşmasında, Cumhurbaşkanlığı tarafından Irak'ın su sorunlarının yönetimine ilişkin atanan özel temsilci Veysel Eroğlu'nun geçen haftaki Irak temaslarını değerlendiren Yıldız, Irak'ın suyun miktarına ilişkin sorunlardan ziyade daha çok suyun idaresine ilişkin sorunlar yaşadığını ve Türkiye'nin suyun yönetimi konularında Irak ile iş birliği vadettiğini söyledi.
Yıldız, Eroğlu'nun hazırladığı eylem planında, Irak'ın su sorununun çözümüne ilişkin önerilerin yer aldığına işaret ederek günübirlik yapılan ziyaretin verimli geçtiğini belirtti.
Irak'ın su kaynaklarına ilişkin sorunun, bu yıla ait bir mesele olmadığını ifade eden Yıldız, suyun yönetimi konusunun süreklilik arz ettiğini dile getirdi.
Yıldız, "Bu, daha uzun vadede çözülmesi gereken bir sorun. Biz, görüşmelerde bunları anlattık. Bağdat'ta ortak araştırma merkezi kurmayı öngörüyoruz. Böyle bir öneriyi memnuniyetle karşıladılar. Bu eylem planının da önemli bir parçası. Böyle bir merkez aynı zamanda sorunları da doğru tanımamızı sağlayacak." dedi.
- "Bize somut ihtiyaçlarını söylemelerini isteyeceğiz"
Büyükelçi Yıldız, Irak'a yapılan yumurta ihracatında yaşanan sorunlara değinerek Türkiye'nin toplam yumurta ihracatının yüzde 73'ünün Irak'a gerçekleştirdiğini ve bunun toplamda 309 milyon dolara denk geldiğini anlattı.
Irak'ta yerel üreticinin, ülke piyasanın ihtiyaçlarını karşılama oranının yüzde 45 civarında olduğuna işaret eden Yıldız, şunları kaydetti:
"Böyle bir kararın ardındaki saik bize yerel üretimi teşvik etmek olarak izah edildi fakat Irak bu kadar kısa vadede o farkı kapatacak bir üretim kapasitesi geliştiremez. Dolayısıyla aslında Irak'ın şu anda ithalata açık olduğu çok açık. Irak Tarım Bakanlığı ile bu konuyu ele alacağız. Bize somut ihtiyaçlarını söylemelerini isteyeceğiz. Önümüzdeki dönemde bu konuda bir gelişme olur."
- "Bağdat-Erbil arasındaki sorunların aşılması Türkiye'nin menfaatine"
Yıldız, Türkiye'nin menfaatleri göz önünde bulundurulduğunda, Irak'la tümüyle sağlıklı bir ilişki içerisinde olunması gerektiğini vurgulayarak "Bağdat ve Erbil arasındaki ilişkilerde bazı sorunların aşılmasının, Türkiye-Irak ilişkileri açısından da son derece olumlu sonuçları olacak." değerlendirmesinde bulundu.
Bağdat ile Erbil arasındaki bazı konularda anlaşma sağlanamaması nedeniyle Türkiye'nin bu durumdan zaman zaman mağdur olduğunu söyleyen Yıldız, şunları ifade etti:
"Dolayısıyla bizim için çok önemli. Şu anda gelinen noktada Bağdat ile Erbil'in kendi aralarında bazı yetki ve sorumluluk paylaşımını halledebilmeleri önemli. Bunlar çözümlendiği noktada, Türkiye'nin de genel olarak Irak'a olan yaklaşımında, Irak ile ilişkilerinde karşılaştığı sorunları aşmamızda bu sürecin önemli katkısı olacağını düşünüyorum."