ANKARA (İHA) - Türkiye İstatistik Kurumu raporlarına göre kayıtdışı çalışanların sayısı 2003 yılına göre düşerken, kırsal kesimde kayıt dışılık rakamları yüzde 68.9'a kadar yükseliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun verilerine göre kayıtdışı istihdam korkutucu boyutlarda. Hanehalkı İşgücü Anketlerine göre hazırlanan kayıtdışı istihdamda söz konusu araştırma sonuçlarına göre 2003 yılında toplam istihdamın yüzde 51.7'si kayıtdışı çalışırken, 2005 yılında bu akam ancak yüzde 50.1'e düşürülebildi. 2003 yılında kentsel yerlerde istihdam edilenlerin yüzde 33.1'i, 2005 yılında ise yüzde 35.9'u kayıtdışı çalışıyor.
Kayıtdışını sadece vergilerin körüklemediği belirtilirken, imalat sanayiinde küçük işletmelerin çokluğu, sermaye birikiminin istenen seviyede olmaması, gelir dağılımındaki sorunlar, son yıllara kadar süren yüksek enflasyon, ülkenin genel yapısı, hızlı nüfus artışı ile işletmeler üzerindeki vergi hariç diğer yüklerin olmasının da kayıtdışı ekonominin varlık sebepleri arasında gösteriliyor.
Hazine Müsteşarlığı'ndan alınan bilgilere göre, kayıtdışı istihdamın kayıt içine çekilmesi için bazı önemli çalışmalar yapılırken, şu ifadelere de yer verildi:
"Kayıtdışı ekonomiyle mücadele amacıyla yaygın yoğun denetimler yapılmakta olup, vergi kaçakçılığının yoğun yaşandığı düşünülen sektördeki mükelleflerin incelenmesine öncelik verilmektedir. Vergi denetimlerinden beklenen etkinlik ve verimliliğin sağlanması amacıyla incelenecek mükellef seçiminde risk analizi ve benzer çalışmalardan yararlanmaktadır.
Vergi inceleme ve denetimlerinin etkinliğini arttırılmasına yardımcı olmak üzere kurulmakta olan modern entegre bir bilgi sistemi projesinde son aşamaya gelinmiş bulunmaktadır. diğer taraftan mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunu sağlamaya yönelik çalışmalar da sürdürülmektedir. Vergi ve sosyal güvenlik reformlarını da tamamlanmasıyla bu konuda önemli mesafeler katedilmiş olacaktır. Bu çerçevede idari kapasitenin arttırılması amacıyla vergi idaresi yeniden yapılandırılmakta ve bu idare bünyesinde kurulmakta olan veri ambarı çalışmaları son aşamaya gelinmiş bulunmaktadır."
Aynı kurumun 2003, 2004 ve 2005 yılı Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçları şöyle:
"- 2003 yılı; toplam istihdam 21 bin 147, kayıtdışı yüzde 51.7, kentlerde toplam istihdam 11 milyon 287, kayıtdışı yüzde 33.1, kır toplam istihdam 9 milyon 860 bin, kayıt dışı yüzde 73.1.
- 2004 yılı; 21 bin 791, kayıtdışı yüzde 53.0, kentlerde toplam istihdam 11 milyon 843, kayıtdışı yüzde 35.8, kır toplam istihdam 9 milyon 947 bin, kayıt dışı yüzde 73.5.
- 2005 yılı; 22 bin 046, kayıtdışı yüzde 50.1, kentlerde toplam istihdam 12 milyon 566, kayıtdışı yüzde 35.9, kır toplam istihdam 9 milyon 480 bin, kayıtdışı yüzde 68.9."