Çanakkale Savaşları Eserleri Ait Olduğu Topraklarda

Burak GEZEN- Mustafa SUİÇMEZ/ ÇANAKKALE, (DHA)- ÇANAKKALE Savaşları'na ait olduğu düşünülen 704 parça eser, Yalova'da Jandarma ekiplerince ele geçirildikten sonra, bulunduğu topraklara; Tarihi Gelibolu Yarımadası'na getirilerek, Alan Başkanlığı envanteri altına alındı.
Üzerinden 102 yıl geçmesine rağmen Çanakkale Savaşları'na ait eserler, bölgede bazı kişiler tarafından bulunarak koleksiyonerlere satılıyor. Devlete ait envanterindeki savaş malzemelerin yanı sıra koleksiyonerlerde, özel müze sahiplerinde çok sayıda savaş hatırası bulunuyor. Bunun dışında kayıt dışı olarak, yasa dışı bu savaş hatıralarına sahip olanlar da bulunuyor. Geçen 10 Şubat'ta Yalova'nın Çiftlikköy İlçesi Topçular Feribot İskelesi'nde rutin kontrol yapan Taşköprü Jandarma Komutanlığı ekipleri, yasa dışı bulundurulduğu anlaşılan 704 parçadan oluşan Çanakkale Savaşı'na ait eserler ele geçirdi. Ele geçirilen 704 parça obje Çanakkale Savaşları Tarihi Gelibolu Alan Başkanlığı uzmanlarından oluşan bir heyet tarafından geçen 17 Şubat'ta Çiftlikköy İlçe Jandarma Komutanlığı'na gidilerek, teslim alındı. Söz konusu eserler Çanakkale'nin Eceabat İlçesi'ndeki Alan Başkanlığı binasına getirildi. 704 objeyle ilgili detaylı inceleme yapılıp, uzman raporu oluşturularak, kamuoyuyla paylaşılacağı belirtildi.
Tek tek Alan Başkanlığı envanterine kaydedilen eserler bugün de basın mensuplarına gösterildi. Alan Başkanlığı Sanat Tarihçisi Yusuf Kartal, konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, şöyle denildi:
"Başkanlığımız uzmanlarından bir heyet yerine giderek bu eserlerin tespitini yaptı. Eserlerin büyük çoğunluğu Çanakkale muharebelerinde kullanıldığı düşünülmekte. İçerisinde 16'ncı ve 18'nci yüzyılla ait bazı eserler de yer alıyor. Adli emanete Başkanlığımız tarafından alınmış durumda. Gerekli detaylı incelemeleri yapılacak. İncelemeler sonrasında detaylı bilgiler de daha sonra paylaşılmış olacak. Ele geçirilen eserler içerisinde Çanakkale muharebelerinde kullanılan top mermi başlıkları, kılıçlar, Osmanlı, Fransız ve İngilizler'e ait tüfek mekanizmaları, Osmanlı, Fransız ve İngilizlere ait mataralar, mermi ve mermi kovanları, kişisel eşyalar, köstekli saat, ustura, çatal buna benzer kişisel eşyalar gibi toplamda 704 parça eser ele geçirilmiş. Genel itibariyle bu tarz eserler tarihi alandan çıkarılıp, çeşitli mecralarda yasal olmayan şekilde sergilenmek üzere Türkiye'nin, hatta yurtdışının çeşitli bölgelerine götürülebiliyor. Jandarmada bu taşıma esnasında İstanbul'da sergilenmek üzere götürülen bu eserleri ele geçirerek Başkanlığımıza kazandırdı."
Sanat Tarihçisi Yusuf Kartal da, bu tür eserleri yasal olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan alınan koleksiyoner belgesine sahip kişiler sadece muhafaza edebileceğini ancak, sergileyemeyeceğini söyledi. Kartal, şöyle dedi:
"Yine Bakanlığın izniyle geçici olarak sınırları, belirli şekilde sergileyebilir. Tekrar deposuna kaldırır. Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın denetimine tabi olan özel müzeler bunları temin edebilir ve sergileyebilir. Bunun dışında yasal olarak hiç kimsenin bunları temin etme, satışını yapma ya da sergileme yetkisi bulunmuyor. Ele geçirilen eserlerde bunlardan bazılarının küçük bir kısmı. Çünkü alanda bu şekilde eser çıkaran bir çok kişi karşımıza çıkabiliyor."
Ele geçirilen Çanakkale Savaşı'na ait eserler arasında; 4 tabanca, 3 mavzer tüfek namlu mekanizması, 4 matara, 3top mermisi kovanı, 3 top mermisi çekirdeği, 4 aydınlatma fişeği, 5 top mermisi başlığı, 8 el bombası, 3 kürek, 5 aydınlatma fişeği, 3 nal, Osmanlı, İngiliz, Anzak, Fransız askerlerinin kıyafetlerine ait 20 düğme, 1 köstekli saat, barut kutusu, deri fişeklik, sikke, ustura, tarak, kişisel eşyalar, çok sayıda dolu ve boş mermi kovanı ve misket bulunuyor.