ANKARA(ANKA)- Geçen yılın ilk çeyreğinde 12 milyar 303 dolar açık veren cari işlemler hesabı bu yıl aynı döneminde yüzde 90.6 azalışla 1 milyar 155 milyon dolar açık verdi. Mart ayında ise cari açık 2008 yılının aynı ayına göre yüzde 76.8 azalarak 4 milyar 279 milyon dolardan 992 milyon dolara düştü. Ocak ayında 172 milyon dolar cari açık verilirken, Şubat ayında ise 9 milyon dolar fazla verilmişti.
Merkez Bankası Mart ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre, cari işlemler hesabı Mart ayında 2008 yılının aynı ayına göre yüzde 76,8 azalarak 4 milyar 279 milyon dolardan 992 milyon dolara geriledi. Alt kalemler itibarıyla, ödemeler dengesindeki dış ticaret açığının yüzde 70,5 düşerek 1 milyar 214 milyon dolara gerilemesi ve gelir dengesi kaleminden kaynaklanan net giderlerin yüzde 50,7 azalarak 513 milyon dolara düşmesi Mart ayı cari açığının geçen yılın aynı ayına göre azalmasında etkili oldu.
-HİZMETLER DENGESİ KALEMİ 601 MİLYOR DOLARA DÜŞTÜ-
Öte yandan, aynı ayda hizmetler dengesi kaleminden kaynaklanan net gelirler 2008 yılının Mart ayına göre yüzde 12,6 oranında azalarak 601 milyon dolara geriledi. Cari transferlerden kaynaklanan girişler yüzde 26,8 oranında azalarak 134 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bir önceki Ocak-Şubat 2009 veri döneminde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan bavul ticareti ile net turizm gelir ve giderlerine ilişkin tahminler çerçevesinde 597 milyon dolar fazla veren cari işlemler hesabı, TÜİK tarafından kesinleştirilen ilgili anket sonuçlarının toplam 485 milyon dolar azalış göstermesi ve ayrıca güncellenen Şubat ayı ithalat (CIF) verisinin 451 milyon dolar artış göstermesi sonucunda, diğer bazı güncellemelerle birlikte 163 milyon dolar açık verdi. Ocak-Mart döneminde cari açık, geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 90,6 azalarak 12 milyar 303 milyon dolardan 1 milyar 155 milyon dolara düştü.
-NET TURİZİM GELİRİ YÜZDE 20.3 AZALDI-
Yılın ilk çeyreğinde dış ticaret dengesi, 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 91,3 azalarak 1 milyar 56 milyon dolar tutarında açık verdi. Bu yılın ilk 3 aylık dönemi alt kalemler itibarıyla incelendiğinde; ithalat (CIF) harcamalarının bir önceki yıla oranla yüzde 41,8 azalarak 28 milyar 625 milyon dolara, ihracat (FOB) gelirleri yüzde 26'lık azalışla 24 milyar 507 milyon dolara, bavul ticareti gelirlerinin ise yüzde 22.4 düşüşle 1 milyar 124 milyon dolara gerilediği görüldü. Parasal olmayan altın kaleminden kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın Ocak-Mart dönemine göre yaklaşık iki kat artarak 3 milyar 456 milyon dolara ulaştı. Bu yılın Ocak-Mart döneminde turizm gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 11,1 azalarak 2 milyar 467 milyon dolara gerilediği, turizm giderlerinin ise yüzde 11,4 artarak 897 milyon dolara yükseldiği belirlendi. Bunun sonucunda söz konusu dönemde net turizm gelirleri yüzde 20,3 azalarak 1 milyar 570 milyon dolara düştü.
-YURTDIŞI İNŞAAT HİZMETLERİ NET DÖVİZ GİRDİSİ YÜZDE 18.4 ARTTI-
Taşımacılık kaleminde 2008 yılının ilk çeyreğinde 263 milyon dolar net çıkış olurken, bu yılın aynı döneminde 118 milyon dolar tutarında net giriş gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik inşaat şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdikleri inşaat hizmetlerinden kaynaklanan net döviz girişi, 2008 yılının Ocak-Mart dönemine oranla yüzde 18,4 artarak 277 milyon dolar oldu. Yurtdışında yerleşik kişilerle gerçekleştirilen sigorta ve reasürans işlemlerine ilişkin verilerden oluşan sigorta hizmetleri kalemiyle ilgili olarak net gider bu yılın Ocak-Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 31,1 azalarak 133 milyon dolara geriledi. Bu kapsamda 2008 yılının ilk çeyreğinde toplam 1 milyar 270 milyon dolar fazla veren Hizmetler Dengesi kalemi 2009 yılının aynı döneminde yüzde 2 azalarak 1 milyar 244 milyon dolar fazla verdi.
-GELİR KALEMİNDEKİ NET ÇIKIŞ YÜZDE 4.1 AZALDI-
Ücret ödemeleri ve yatırım geliri kalemlerinden oluşan gelir dengesi kalemindeki net çıkış geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 4,1 azalarak 1 milyar 846 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yatırım geliri kaleminin altında yer alan doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları ve faizlerden oluşan diğer yatırımlarda gerçekleşen net çıkışlar sırasıyla 447 milyon, 87 milyon ve 1 milyar 289 milyon dolar oldu. Bu yılın ilk çeyreğinde uzun ve kısa vadeli kredilere ilişkin faiz giderleri, 2008 yılının ilk çeyreğine oranla yüzde 3,3 azalarak 1 milyar 912 milyon dolara düştü. Cari transferler kalemi, 2009 yılının ilk üç ayında yüzde 2,9 oranında büyüyerek 503 milyon dolar oldu.
-İLK ÇEYREKTE 4.2 MİLYAR DOLARLIK NET SERMAYE ÇIKIŞI GERÇEKLEŞTİ-
Finans hesaplarında geçen yılın ilk çeyreğinde 11 milyar 630 milyon dolar net sermaye girişi gerçekleşirken, bu yılın aynı döneminde 4 milyar 207 milyon dolar tutarında net sermaye çıkışı oldu. Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredileri ve yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri gayrimenkul alımlarını da içeren yurtdışında yerleşik kişilerin yurtiçinde yaptıkları net yatırımlar, 2008 yılının ilk çeyreğinde 4 milyar 493 milyon dolar olduğu belirlenirken, bu yılın aynı döneminde yüzde 50 azalışla 2 milyar 248 milyon dolar oldu.
-GAYRİMENKUL ALIMLARI YÜZDE 63 GERİLEDİ-
Alt kalemler itibariyle incelendiğinde, yurtdışında yerleşik kişilerin Türkiye'de gerçekleştirdikleri net gayrimenkul alımlarının 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 63 azalarak 303 milyon dolara düştüğü görülürken, Türkiye'deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları kredilerle ilgili olarak 121 milyon dolar net kredi kullanımı gerçekleştirildi. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında yaptıkları net yatırımlarla ilgili olarak, 2008 yılının ilk üç ayında net 993 milyon dolar tutarında yatırım yapılmışken bu yılın aynı döneminde yapılan yatırım miktarı 356 milyon dolara geriledi. Doğrudan yatırımlar kaleminde bu yılın ilk üç ayında gerçekleşen net sermaye girişi, 2008 yılının aynı dönemine oranla yüzde 45,9 azalarak 1 milyar 892 milyon dolar oldu.
-PORTFÖY YATIRIMLARINDA 3.2 MİLYAR DOLARLIK NET ÇIKIŞ-
2008 yılının Ocak-Mart döneminde 1 milyar 316 milyon dolar net sermaye çıkışı olan portföy yatırımlarında 2009 yılının aynı döneminde de 3 milyar 209 milyon dolar tutarında net çıkış gerçekleşti. Yurtiçinde yerleşik kişilerin yurtdışında menkul değer alım-satımları ile ilgili olarak, 2008 yılının Ocak-Mart döneminde 494 milyon dolar net alım gerçekleştirilirken, 2009 yılının aynı döneminde 1 miyar 128 milyon dolar tutarında net alım yapıldı. Yurtdışında yerleşik kişiler, hisse senedi piyasasında bu yılın Mart ayında 3 milyon dolar tutarında net satım yaparak Ocak-Mart döneminde toplam 438 milyon doları net satım gerçekleştirdi.