Kıbrıs ve Türkiye Türkleri için hem kahramanlığı hem de ölüm biçimi nedeniyle kutsal bir hatırası olan Cengiz Topel, Kıbrıs’taki haklı direnişimizin simgesi olarak kabul edilir. İlk havacı şehidimiz Yüzbaşı Cengiz Topel’in hayatını sizlerle paylaşacağız.
Cengiz Topel’i tanımaya ailesinden başlamak gerekir. Annesi Mebuse Topel, babası Hakkı Topel olarak bilinir. Trabzonlu olan babası Hakkı Bey, Tekel tütün eksperi olarak çalışmaktaydı. Babasının görev yeri değişikliğinden dolayı Kocaeli’nin İzmit ilçesine yerleşmelerinden sonra Cengiz Topel 2 Eylül 1934 yılında dünyaya gelmiştir. Cengiz Topel nereli sorusuna cevap olarak İzmitli olduğunu söyleyebiliriz. Ailede yer alan dört kardeşin üçüncüsüdür. Bandırma’da ilkokul eğitim hayatına başlamıştır fakat babasının tayini ile Gönen’de Balıkesir Ömer Seyfettin İlkokulu’nda öğrenimine devam etmiştir. Babasının vefatından sonra ailesiyle birlikte İstanbul'a taşınarak Kadıköy semtinde yer alan Yeldeğirmeni Okulu’nda ilk ve orta öğrenimini tamamlamıştır. Lise öğrenimine Haydarpaşa Lisesi’nde başlamıştır, sonrasında Kuleli Askeri Lisesi’ne devam etmiştir. 1953 yılında Kuleli Askeri Lisesi’nden başarıyla mezun olduktan sonra aynı yıl Kara Harp Okulu’na girmiştir. Harp okulundan 1955 yılında asteğmen olarak mezun olduktan sonra orduya katılmıştır. 28 Şubat 1956 yılında teğmenliğe yükselen Cengiz Topel’in hayali ise çocukluğundan beri askeri havacılık alanında meslek sahibi olmaktı ve artık bu hayaline çok yakındı. Orduda “Havacı” sınıfını seçmiştir ve pilot eğitimi için Kanada’ya gönderilmiştir. Kanada’daki eğitimini başarıyla tamamlayarak 1957 yılında yurda döndükten sonra Merzifon 5. Ana Jet Üs Komutanlığı’nda göreve başlamıştır. 1961 yılında Eskişehir 1. Hava Ana Jet Üssü’ne atanmıştır. Cengiz Topel 1963 yılında yüzbaşılığa terfi etmiştir. O yıllarda Kıbrıs sorunu ne durumdaydı biraz daha eskiye giderek konudan bahsedebiliriz.
Cengiz Topel hayatından bahsettikten sonra sıra o tarihlerde yaşanan Kıbrıs sorunlarında. İngilizler Rum ve Yunan tarafıyla anlaşamayınca Ada’nın Yunanistan, Türkiye ve İngiltere tarafından yönetilmesine karar verilmiştir. Daha sonra Zürih'te bir araya gelen Türkiye ve Yunanistan Dışişleri Bakanları, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulmasına karar vermişlerdir. 16 Ağustos 1959 yılında Kıbrıs anayasasının kabulü sonrasında Kıbrıs Cumhuriyeti resmen ilan edilmiştir. Kıbrıs Rumları tüm bu süreci Enosis’in gerçekleşmesi yolunda yapılan adımlar olduğunu düşünerek 1963 yılında Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasını tek taraflı değiştirme kararı almıştır. Bu olay sonrası Rumlar Türklere yönelik saldırılara başlamıştır. “Kanlı Noel” olarak anılan bu dönemde Türklerin evleri basılmıştır, kadınlar ve çocuklar öldürülmüştür. Birleşmiş Milletler Barış Gücü askerleri, Rumlar ve Türkler arasındaki bu çatışmaları önlemek için 14 Mart 1964 tarihinde Ada’ya gönderilmiştir. Buna rağmen olayların tırmanışıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi, Garanti Antlaşması'nın 4. maddesine dayanarak 16 Mart 1964 tarihinde Ada’ya müdahale kararı almıştır.
5 Ağustos 1964 yılında Rumlar Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleri ile ani bir saldırıya geçmiştir. Türk kasabalarını havanlarla topa tutarak sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açmıştır. Rumların bu saldırılarına Birleşmiş Milletler Barış Gücü Kuvvetleri kayıtsız kalmıştır. Rumların Türklere karşı işlediği bu insanlık dışı suçlardan caydırmak amacıyla Türk jetlerinin Kıbrıs üzerinde uyarı uçuşu yapmasına karar verilmiştir. Türkiye 7 Ağustos günü Eskişehir’deki hava üssünden dört jet havalanmıştır. Erenköy’e ulaşan jetler, Rum hücumbotlarının bölgeden ayrılmış olmasından dolayı karadaki Rum kuvvetlerini ateş altına alarak direnişteki Türk kuvvetlerine destek olmuştur. 8 Ağustos’ta cumartesi saat 17.00-18.00 civarında Eskişehir 112. Filo Komutanlığı’nda Cengiz Topel komutasında oluşturulan 4’lü kol harekete geçmiştir. Türkleri iki ateş arasında bırakan hücumbotlarına yönelik yapılan harekatta Yüzbaşı Cengiz Topel, Üsteğmen İzzet Öztarhan, Yüzbaşı Mehmet Konedralı ile Üsteğmen Ethem Sancar vardır. Antalya’ya kadar yüksek irtifa uçuşundan sonra kol, Akdeniz üzerinde alçak uçuşa geçmiştir. Böylece İngilizlerin radarlarına yakalanmamak mümkün olmuştur. Gemikonağı - Yeşilyurt arasında hücumbotlar görülür görülmez atış düzenine geçilmiştir. Artık hücumbotlarına taarruz başlamıştır. F-100D Super Sabre tipi jet uçağımızı kullanan Yüzbaşı Cengiz Topel ilk dalışını yapmıştır. Hücumbot, hedef göstergesinde hızla büyürken bombasını atmıştır ve yükselmiştir. İlk dalışta hedefi vuramayan Yüzbaşı Cengiz Topel ikinci dalışına hazırlanırken vurulmuştur.
Cengiz Topel’in uçağı isabet almış alevler içinde düşerken kendisi paraşütle atlamak zorunda kalmıştır. Türk yerleşim yerleri arasında kalan Peristeronori adlı Rum köyü yakınlarında asfalt yola inmiştir. Olayı gören bazı Kıbrıslı mücahitler, hemen üzerindeki evrakları çıkarıp yaktığını gördüklerini söylemiştir. Daha sonra Türk tarafına doğru kaçtığını hatta yakalanmadan önce kendisine ciple gelen Rumlara direndiğini ifade etmiştir. Rumlar esir aldıkları Yüzbaşı Cengiz Topel'in 9 Ağustos günü hastanede öldüğünü açıklamıştır. Rumların canlı olarak esir aldıkları Yüzbaşı Cengiz Topel’in o süre içerisinde başına ne geldiği hala netleşmiş değildir. Bir kısım söylentiye göre konuşması için ona işkence yapılmış ve sonrasında vurularak öldürülmüştür. Diğer söylentiye göre de Güzelyurt hastanesinde tedavi edildikten sonra Rum manastırına götürülerek kendisinden bilgi alınmak istenmiş ve Türkiye aleyhine televizyonda konuşma yapması talep edilmiştir. Bunu kabul etmeyen Cengiz Topel işkenceye dayanamayarak ölmüştür ve cenazesine bile ateş edilmiştir. Yzb. Cengiz Topel savaş esiri muamelesi görmesi gerekirken Rumlar uluslararası yasalara aykırı hareket etmişlerdir. Cenazesi Türk tarafının ısrarlı girişimleri sonrası 11 Ağustos 22.00’da Rumların elinde bulunan Lefkoşe Rum hastanesinden Kıbrıs Türk hastanesine Kızılhaç temsilcileri tarafından tabut içinde çıplak bir halde getirilmiştir. Cengiz Topel, Cumhuriyet döneminin ilk Hava Harp Şehidi olmuştur. Vatan için seve seve canını veren kahraman vatan evladı ve silah arkadaşları, tüm havacıların gönlünde sonsuza dek yaşayacaktır. Ruhu Şad Olsun...