Cevizin ana vatanı olarak bilinen ülkemiz, ceviz yetiştiriciliğinde 3. sırada yer alır. Ceviz; uygun çevresel koşullar altında, hassasiyetle üretildiğinde oldukça yüksek fayda sağlar. ''Ceviz yetiştiriciliği nasıl yapılır? Karlı mı, devlet teşviki var mı?'' gibi merak ettiğiniz sorulara dair ayrıntılı cevapları makalemizde bulabilirsiniz.
Birçok ceviz türü bulunur ancak temel yetiştirme ve bakım talimatları benzer özellikler taşır. Ceviz yetiştiriciliğinde, coğrafi konum ve iklim koşullarının yanı sıra dikim, sulama ve bakım süreçleri de önemli rol oynar. Ceviz yetiştirirken dikkat etmeniz gereken konuların en başında uygun ekolojik koşulları hazırlamak gelir. Cevizin toprak derinliğinin en az 2 metre olması gerekir. Derinlik kontrolü burgu vanası yardımıyla yapılabilir. Taban suyu, dikkat edilmesi gereken diğer bir husus olarak bilinir. Taban suyu yüksekliği, ceviz ağacının yetişmesini engeller ve kurumasına yol açar.
Diğer bütün türlerde olduğu gibi; iklim koşulları, ceviz ağacının da yetişme sürecine etki eden faktörler arasında yer alır. Ceviz, hem yüksek hem de düşük sıcaklıklara karşı hassas bir yapıya sahiptir. 35 derece ve daha yüksek sıcaklıklar kabukta yanmalara neden olabilir. Dinlenme döneminde -12 derece sıcaklığa kadar dayanabilir. Sonbahar aylarında -8 derecede bile zarar görebilir. Kapalı tomurcukların -1 dereceye, tam çiçeklenenlerin -3 dereceye, küçük yeşil meyvelerin ise -10 dereceye kadar dayanıklı oldukları gözlemlenir.
Ceviz, üretimi geniş coğrafi alanlara yayılan bir meyve olarak bilinir. Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde, uygun iklim şartlarını karşılayan türler seçilerek ceviz yetiştiriciliği yapılabilir. Bu sebeple ülkemiz cevizin ana vatanı olarak bilinir. Ceviz yetiştiriciliği için en uygun bölge olarak bilinen Kahramanmaraş ilinde, yıllık minimum 25-30 ton arası ceviz üretimi gerçekleşir. Ülkemiz dışında; Çin, İran ve ABD başta olmak üzere pek çok ülkenin de iklimlerine uygun çeşitlerle üretim gerçekleştirilir.
Ceviz ağacı yetiştiriciliği yapmaya karar verenlere, yüksek verim ve kazanç sağlaması açısından chandler ceviz ağacı sıkça önerilir. Ceviz ağaçlarının dikimi türlerine göre farklılık gösterir. Çetnır ceviz yetiştiriciliğinde, arazi eğimine dikkat edilmesi önem taşır. Dikim mesafesinin; düz arazide 8x8, eğimli arazide 7x7 metre olması gerekir. Sık dikim yapılacaksa; düz arazide 8x4, eğimli arazide 7x3,5 uygun olur. Sık dikim yaparak araziye iki kat daha fazla fidan dikmeniz mümkün olur. Ancak 15 yıl sonra aradaki ağaçları keserek alan yaratmanız gerekir.
Uygun arazi ve ceviz türü seçiminden sonra fidan çeşitlerine göre dikim yerlerinin belirlenmesi aşamasına gelinir. Her 7 fidan başına en az iki çeşit tozlayıcı fidan seçilmesi gerekir. Fidan sayısının 7'den çok, 2'den az olmaması gerektiği vurgulanır.
Fidan dikimleri; tüplü fidan dikimi ve köklü fidan dikimi olarak iki türde yapılabilir. Tüplü fidan dikiminde, çukurların en az 60-80 mm derinliğinde olması gerekir. Çukurdan çıkarılan yüzey bir kenarda toplanır. Daha sonra, bu topraktan toz gübreleme yapılır. Gübrelemeden sonra, fidan poşetinin altı dairesel olarak kesilip çıkarılır ve dengeli bir şekilde toprağa yerleştirilir.
Köklü fidan dikiminde ise; çukurlar 60-70 cm genişlikte ve 80-100 cm derinlikte ayarlanır. Yetiştirildiği alandan dikileceği alana taşınırken, kış dinlenmesi geçirmesine gerek görülür. Dikim sırasında kökler budanır ve aşı noktaları toprak üstünde bırakılacak şekilde dikim yapılır.
Ülkemizde artan iç talep nedeniyle ihtiyacın bir kısmı ithalat ile karşılanır. Bu şekilde bir ihtiyacın olması, hala cevizin karlı bir yatırım olduğunu gösterir. Talebin arzın önünde olması, ceviz yetiştiriciliği kazancını da etkiler.
Bir dönüm ceviz bahçesi ortalama 2 bin lira gibi bir fiyata mal olur. Dört yıl sonra meyve vereceğini düşünürsek, maliyetiniz ortalama 15 bin lira civarında olur. Devlet desteğinden yararlanılarak maliyetler düşürülebilir. Ağaçlar, meyve vermeye başladığında bu maliyeti fazlasıyla çıkarabilirsiniz. Ceviz ağaçları yıllandıkça verdiği meyve miktarı da artar.
Devlet, ceviz yetiştiriciliği teşvik ve hibeleri ile üretimi destekler. Dönüm başına ortalama 1000 TL kadar devlet destekli krediden yararlanılabilir. Geri ödemesi 15 yıl sonra başlar. Devlet desteği, iş planınızın Tarım İl Müdürlükleri tarafından onaylanmasından sonra, proje için yaptığınız harcamaların faturaları karşılığında verilir. Ayrıca, üreticiler hibe fırsatından da yararlanabilir. Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının, sertifikalı ceviz bahçeleri için dönüm başı 300 TL' ye kadar hibe verdiği bilinir. Ayrıca daha uygun fiyatlarla birçok ceviz fidanını, bakanlığın il ve ilçe müdürlüklerinden de temin edebilirsiniz.
Halk eğitim merkezlerinin ücretsiz sağladığı kursların yanı sıra; M.E.B onaylı kurslar vasıtasıyla da ceviz yetiştiriciliği eğitimi alabilirsiniz. Bu kurslar, ceviz yetiştiriciliğinin kapsadığı bütün süreçleri ayrıntılı olarak öğretmesiyle birlikte; iş sağlığı ve güvenliği, tehlikelere karşı korunma, acil durumlarda alınacak tedbirler vb. gibi birçok eğitimi de içerir.
Halk Eğitim Merkezlerinde ceviz yetiştiriciliği kursu ücretsiz verilir. Özel kurslarda ise, fiyatlar bölgesel olarak değişmekle birlikte dönemsel olarak da farklılıklar gösterir.