Rengin Arslan
Manisa, BBC Türkçe
Orhan Gelitekin: AKP'nin tüm politikaları hoşuma gidiyor
"Bir somun ekmek yiyorum. Allah bugünlerimizi aratmasın diyor, yatıyorum. Günde 30-40 lira kazanıyorum. Bekar adamım bana yetiyor."
Manisa'da çarşıda ayakkabı boyacılığı yapan Orhan Gelitekin seçimlerde AKP'yi destekleyeceğini söyledikten sonra bu cümleleri sıralıyor. Hangi politikalarını desteklediğini sorduğumda "Hepsi hoşuma gidiyor" diyor.
Yaklaşık 1 milyon 500 bin nüfusuyla canlı bir şehir Manisa. Bu nüfusun 1 milyonu seçmen. Tarım, ekonominin belkemiği. Üzüm, kiraz, zeytin ve elbette tütün üretiminin ekonomideki payı çok büyük.
Turgutlu'ya giderken ara ara dizilmiş kiraz tezgahlarının birinin başında duran Karaoğlanlı Köyü'nden Ali Sağlam, "Memnunuz, şükür Allah'ımıza" diyor.
Kirazın kilosunun ne kadar olduğunu, geçinip geçinemediğini sorduğumda ise "Kirazın kilosu 4 lira. Ancak çoluğumuza çocuğumuza yetiyor" diye yanıtlıyor. Oyu AKP'ye...
Kiraz satan Ali Sağlam"in oyu AKP'ye
'Müslümanız deyip yetim hakkı yiyorlar'
Manisa'da Başbakan ve AKP Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun resminin olduğu afişler her yerde ama ismini pek anan yok. AKP seçmeni, iktidar partisine desteklerini ifade etmek için ya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan diyor, ya AKP.
Ancak 2011 yılındaki genel seçimlerde yüzde 47 oy alan ve Manisa'dan TBMM'ye beş milletvekili gönderen AKP'nin oylarını koruyamayacağını düşünenler de var.
Manisa'da geçen yıl yapılan yerel seçimleri CHP'lilerin de desteğiyle MHP kazanmıştı. CHP ise 2011 genel seçimlerinde yüzde 29 oranıyla AKP'den sonra ikinci parti olmuştu. Bu iki partide hareketlilik olduğu söyleniyor.
Çiçekçilik yapan esnaf Vehbi Karaduman, "Ayakkabı kutuları çıktı. Dehşete düştük, çok acayip bir hırsızlık var. Müslümanız deyip yetim hakkı yiyorlar" diyerek iktidar partisine tepki gösteriyor. Oyu ise "MHP ya da CHP'ye." Henüz karar vermemiş.
Vehbi Karaduman: Çok acayip bir hırsızlık var
MHP'li belediyeye övgüler
MHP seçim bürosundan başlıyorum sokakları arşınlamaya. Eski Manisa Barosu Başkanı Zeynel Balkız'ın da aralarında olduğu adayların birlikte poz verdiği afiş bir duvarı kaplıyor. Aralarında hiç kadın yok.
Ancak seçim bürosunda iki kadın karşılıyor beni. Biri Nurdan Dinler. Dinler, seçim bürosunun yaklaşık bir aydır açık olduğunu ve eski AKP seçmenlerinin de gelip kendilerine destek verdiğini söylüyor.
Konuştuğum pek çok kişi MHP'li belediyenin icraatlarından memnun. MHP'liler de bunun genel seçime yansımasını umuyor.
CHP'nin vaatleri karşılık buluyor
Manisa'da CHP'nin de ağırlığı var. Partinin birinci sıra milletvekili adayı, özellikle 301 madencinin hayatını kaybettiği Soma faciasıyla ilgili her konuyu gündeme getiren Özgür Özel.
Tarımın, ekonomide yüksek bir paya sahip olduğu ilde, CHP'nin mazot indirimi vaadi ve emeklilere zam sözü etkili olmuş görünüyor.
Nazif Geyikcan: Kılıçdaroğlu'na vereceğim. Onun vaadi çok
Manisa'nın en büyük ilçelerinden Turgutlu'da konuştuğum emekli Nazif Geyikcan, "Kılıçdaroğlu'na vereceğim. Onun vaadi çok" diyor. Daha önce kimi desteklediğini sorduğumda, "AK Parti'ye veriyordum" diye yanıtlıyor.
Peki görüşünü değiştiren ne olmuş? "İnsan kimde yararı varsa ona dönüyor" diyor kısaca.
'AKP, Erdoğan'sız ortaya çıkmalıydı'Parkta konuştuğum bir diğer seçmen de Rahime Pala. O da oyunu değiştirecek olanlardan.
Önceki seçimlerde AKP'yi destekleyen Pala, kararsız olduğunu söylüyor.
Nedeni ise "Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın görevinde tarafsız davranmaması."
Pala, "(Erdoğan) Siyasete bu kadar girmeseydi, başbakanlığı Davutoğlu'na bıraksaydı bu kadar kararsız bırakmayacaktı kimseyi. Tarafsız baksaydı, AKP ortaya onsuz çıksaydı, çok farklı olurdu." diyor.
'Manisa'nın İngizleri' Kürtlerİlde bir başka etken ise "Manisa'nın İngilizleri" olarak anılan Kürtler. Kesin bir rakam vermek zor ama yaklaşık 1,5 milyonluk Manisa nüfusunun 250 bininin Kürtler olduğu söyleniyor.
HDP adayı Ali Alfatlı: Yaklaşık 120-130 bin oy almamız lazım
Manisa'da HDP'nin birinci sıra adayı olan, Dev-Yol davasından yıllarca hapiste yatmış isimlerinden Ali Alfatlı bu nüfusun yaklaşık 150 bininin seçmen olduğunu ve HDP'nin bir milletvekili çıkarmak için 120-130 bin civarı oy alması gerektiğini söylüyor.
Ali Alfatlı, seçim sonuçları ve HDP'nin milletvekili çıkarması yönündeki beklentilerle ilgili temkinli konuşuyor. Ancak AKP'ye oy veren Kürtler arasında bir kırılma yaşandığını belirtiyor.
Nedenini sorduğumda, "Özellikle Kobane olaylarından sonra AKP'ye oy veren Kürt seçmenlerde hızla yüzünü HDP'ye döndü, HDP'nin söyledikleriyle ilgilenmeye başladı. Kitlesel kırılmalar söz konusu oldu. En son Erdoğan'ın 'Kürt sorunu yoktur' demesi buraya noktayı koydu" diye yanıtlıyor.
Manisa'da Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı yerlerden biri de Nurlupınar. Kent merkezinde buranın yolunu sorunca, "Tek başına mısınız? Gitmeyin" diyenler oluyor.
Manisa'da toplumda gözle görülür bir gerginlik olmasa da, Kürtlere yönelik bir önyargı hala sürüyor gibi. Buradaki Kürtlere "İngilizler" denmesi bunun göstergesi.
Nurlupınar'da bir tütün dükkanın önünde konuştuğum Ahmet Bayram, bugüne kadar AKP'ye oy verenlerden.
"Şimdi HDP'ye yükleniyoruz. Bu kez oyum onlara. Nereden baksan 60-70 oy var bizde. Hepimiz HDP'ye vereceğiz" diyor.
Sekiz yıldır çeşitli fabrikalarda çalışmış bir işçi Ahmet Bayram. Durumunu kısaca şöyle özetliyor:
"2007 yılından beri maaştan artırıp bir yana koyamadım. Ancak karın tokluğuna... Ev kira, üç çocuk var. Hanım çalışmıyor. Aldığımız para 1.400 - 1.500 lira."
Emrullah Tatlı ise çatısı akan evini gösterirken bir yandan 60 liralık elektrik faturasını çıkarıyor cüzdanından. "Emekli aylığı faturalara gidiyor" diye yakınıyor.
Söz genel seçimlere gelince "Erdoğan'ı desteklediğini" söylüyor.
Emrullah Tatlı: Erdoğan'ı destekliyorum
Nurlupınar'daki seçim bürosunun önü hareketli. HDP'nin 29 yaşındaki milletvekili adayı Mejdel Acar geldiğinde daha da kalabalıklaşıyor.
Birazdan esnafları dolaşmaya çıkacaklar. Ancak kısa sohbetimizde umutlu olduklarını söylüyorlar.
HDP mevsimlik işçileri memleketlerine taşıyorManisa'da son durağım ise HDP'nin birinci sıra adayı Ali Alfatlı'nın seçim çalışması için gittiği Turgutlu.
HDP adayı Ali Alfatlı Turgutlu'da seçmenlerden oy isterken
HDP burada da çalışan mevsimlik işçileri memleketlerinde oy kullanmaları için taşımaya gönüllü. 20 otobüs kaldıracaklar Manisa'dan.
Peki bu hareket, işçileri taşıyarak HDP'ye oy vermeye yönlendirmek anlamına gelmiyor mu?
Alfatlı, "Bu suçlamayı yöneltenlere şunu sormak lazım: Neden bunca insan memleketini bırakıp tarlada çalışmaya geliyor? HDP'ye oy versin diye taşımıyoruz. Mevsimlik işçi memleketine oy kullanmaya gidiyor. Sandık başına gittiğinde ne yapacağını kimse bilmez. Partimize müracaat ettiğinde otobüs tutuyoruz maddi gücümüz neyse" diyor.
TIKLAYIN: HDP'NİN MEVSİMLİK İŞÇİ ATAĞI
HDP Turgutlu İlçe Başkanı Sait Taycı da partinin eş genel başkanı Selahattin Demirtaş'ın bu konudaki açıklamasını hatırlatıyor.
Demirtaş Muğla mitinginde, "İlla HDP'ye oy verenler için söylemiyorum. Başka partilere oy verecek arkadaşları da taşımaya hazırız" demişti.
Nüfus hareketleri nedeniyle milletvekili sayısı değişen illerden biri olan Manisa bu yıl 10 değil, 9 milletvekili gönderecek Meclis'e.
Önceki seçimlere bakıldığında Manisa'da genelde sağ partiler birinci olmuş. Bunun tek istisnası, DSP'nin ilde de birinci olduğu 1999'daki genel seçimler.
2002 yılından bu yana ise genel seçimlerde Manisa'dan en çok oy alan AKP.
Bu seçimde Manisa'dan en çok oyu kim alır bilinmez ancak milletvekili sayılarının partilere dağılımının değişebileceği, sürprizlerin yaşanabileceği bir sonuç uzak bir ihtimal değil gibi görünüyor.