Chp’li Kart’ten ‘eşit Yurttaşlık’ Açıklaması

CHP Konya Milletvekili ve Anayasa Uzlaşma Komisyonu Üyesi Atilla Kart, ‘eşit yurttaşlık’ kavramının artık tüm Türkiye tarafından benimsenmesi gerektiğini belirterek, “Bu anlayışı benimsemesi demek, Türk milleti kavramını, Mustafa Kemal Atatürk’ün kurucu ve önder rolünü, Anayasa’dan çıkarmak demek değildir. Anayasa’nın ilk üç maddesinin özünü, içeriğini koruyacak şekilde Anayasa’nın ilk 12 maddesi elbette korunacaktır, korunmalıdır” dedi. Kart, görüşlerini CHP’nin parti programı ve ideolojisine aykırı olmadığını da dile getirdi.

Kart, Meclis’te gazetecilerin, yeni anayasada vatandaşlık tanımı ile ilgili olarak ‘eşit yurttaşlık’ önerisi yapmasına ilişkin sorularını cevaplandırdı. Kart, bugün bir gazetede ifade ettiği görüşlerin ilk kez dile getirdiği görüşler olmadığını belirterek, “Bunları muhtelif zeminlerde farklı söylemlerle de olsa hep dile getirdim. Dolayısıyla sanki bugün dile getirdiğim görüşler, son derece yeni, parti programıyla bağdaşmayan görüşlermişçesine bir takım yaklaşımlar içine girilmesini doğru bulmuyorum” dedi.

Vatandaşlık kavramının artık çağdaş anayasalarda ağırlıklı olarak vatandaş ile devlet arasındaki hak ve sorumlulukları düzenleyen hukuki bir kavram olduğunu kaydeden Kart, şöyle devam etti:

“Bu düşüncemi ifade ederken 1920’lerde, 1924 anayasasında vatandaşlık kavramının başlangıcındaki ‘Türkiye ahalisi’ kavramına dikkatinizi çekiyorum. 1920’lerde ‘Türkiye ahalisi’ kavramı kullanılıyor. Bunun anlamı nedir? Türkiye’deki hiçbir etnik yapının diğerine üstün tutulmadığı, Türkiye’de çoğulcu bir etnik yapının olduğunun anayasal düzeyde ifade edilmesi anlamına gelir. Osmanlı’dan bu yana da böyledir. Osmanlı döneminde de o coğrafyada yaşayan insanlar hem etnik anlamda, hem inanç anlamında farklı kimliklere ve anlayışlara, inançlara sahip olan insanlardan oluşuyordu. Bu elbette cumhuriyetin kuruluşuyla birlikte bir anda ortadan kalkmadı. Bu özellik yine Türkiye Cumhuriyeti’ne de intikal etti. O dönemin şartları içinde ‘ulus devlet’ modeli inşa edildi, bence de doğru yapıldı. O dönemin en önemli tercihinin, üniter yapı, laiklik, kadın hakları, modernleşme, aydınlanma devremi olduğunu önemle ifade ediyorum.

Türkiye Cumhuriyeti özellikle 1950’lerden sonra demokrasi anlamında kötü yönetimlere rağmen, modernleşme ve aydınlanma anlamında Ortadoğu coğrafyasında ve Müslüman dünyada en iyi ülke konumunda ise bunun temel sebebi işte o cumhuriyetin kazanımlarıdır; laikliktir, modernleşme devrimidir, aydınlanma devrimidir. Ancak kabul etmek gerekir ki, cumhuriyetin kazanımlarını demokrasiyle güçlendiremedik, demokrasiyle taçlandıramadık. “Eşit yurttaşlık’ kavramını Türkiye’nin anlayış olarak, yaklaşım olarak artık benimsemesi gerekiyor. Bu anlayışı benimsemesi demek, Türk milleti kavramını, Mustafa Kemal Atatürk’ün kurucu ve önder rolünü, Anayasa’dan çıkarmak demek değildir. Kesinlikle böyle bir anlayışı kabul etmiyorum, böyle bir anlayışı zaten dolaylı da olsa ifade etmem bugüne kadar söz konusu olmamıştır.”

Kart, kimilerinin ifade ettiği gibi ‘anayasanın başlangıç bölümleri çıkartılmalıdır’ demediklerini belirterek, “Başlangıç bölümü olacaktır, olmalıdır. Anayasa’nın ilk üç maddesinin özünü, içeriğini koruyacak şekilde Anayasa’nın ilk 12 maddesi elbette korunacaktır, korunmalıdır. Bu kavramlar anayasa sistematiği içinde yerini bulacaktır. Söylemek istediğim budur” dedi.

Bu görüşlerine Anayasa Uzlaşma Komisyonu’nun diğer CHP’li üyelerinin destek verip vermediklerinin sorulması üzerine Kart, bunların şahsi kanaatleri olduğunu söyledi. Kart, “Benim bu dile getirdiğim görüşlerimin, parti programına, parti ideolojisine aykırılık teşkil eden hiçbir yönünün olmadığından son derece eminim. Dolayısıyla tüm arkadaşlarımızın da bu disiplini içinde, bu anlayış içinde olaya bakmaları gerektiği düşüncesindeyim. Uzlaşma Komisyonu bünyesindeki ya da parti içindeki diğer konuları takdir edersiniz ki ben parti disiplini, parti kültürü anlayışın içinde bu zeminlerde konuşmam. Öyle bir ihtilaf çıktığı takdirde, bunları da partinin yetkili organlarında ayrıca konuşur, dile getiririm” diye konuştu.