CHP’nin Anayasa Taslağı Önerisi

CHP, anayasanın başlangıç, genel esaslar, mali ve ekonomik hükümler ile anayasanın değiştirilmesini de içeren son hükümlerini Uzlaşma Komisyonu’na sundu. Başlangıç bölümünde Türkiye ahalisi kavramı kullanıldı.

CHP’nin taslağında anayasanın başlangıcı, "Çatalhöyük’ten bu yana toprağı yoğurup, uygarlığı inşa eden, bin yıldır dostlukla yaşayan, Balkanlardan, Kafkaslardan, Orta Asya’dan, Mezopotamya’dan yollara düşen, Anadolu’da buluşan kadim uygarlıkların mirasçısı olan Türkiye Cumhuriyeti Ahalisi; Çanakkale’de, Sakarya’da, Afyon’da, ‘İstiklal Destanını’ dünyaya haykırmış, mazlum uluslara rehber olmuş; Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde her türlü ayrımcılığı reddederek, farklılıkları ve kültürel çoğulculuğu, ulusal bütünlük anlayışı içinde zenginliklerin kaynağı olarak kabul eden eşitlik anlayışıyla ve ‘Türk Ulusu’ adıyla, İnsan onuruna, insan haklarına, hukukun üstünlüğüne, sosyal adalete, katılımcı ve çoğulcu demokrasi anlayışına dayalı laik Cumhuriyetin kurum ve kurallarını düzenleyen; tarihi ve kültürel mirasımızla çevre değerlerimizi koruma ve yaşatma amacı taşıyan bu Anayasayı ortak iradesi ile oluşturmuş; Köken, dil, cinsiyet, inanç ayrımı yapmaksızın, bize yadigar olan, ‘Türkiye’ adıyla andığımız bu güzel ülkeyi yurt edinmiş nesiller olarak; ‘Ay yıldızlı’ bayrak altında; Egemen irademizin ve Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 'çağdaş uygarlık hedefi' ile 'ebedi barış idealine' bağlılığımızın ifadesi olarak; Seçilmiş Temsilcilerimizle birlikte, bu Anayasayı kabul ediyor, ilerleyen bilimin ışığında, sürekli değişen dünyanın gereklerine uygun olarak, yurttaşlar arasında dayanışma ve gönüllü birlikteliğe dayalı bir anlayışla; Gelecek kuşakların özgürlüğü, huzur, refah ve mutluluğu için; Bu Anayasa’ya sahip çıkacakları ve meşruiyetini yitirmiş herkese karşı direnme hakkını kullanacakları inancı ile, gelecek kuşaklara emanet ve tevdi ediyoruz." şeklinde kaleme alınıyor.

Türkiye Devleti’nin bir Cumhuriyet olduğu belirtilerek, cumhuriyetin nitelikleri, "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına dayalı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir." şeklinde sıralanıyor.

Türkiye devletinin, ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün olduğu, resmi dilinin Türkçe olduğu, bayrağının şeklinin kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayrak olduğu, milli marşının İstiklal Marşı, başkentinin ise Ankara olduğu belirtiliyor. Devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile Cumhuriyetin nitelikleri ve 3. Madde'deki hükümlerin değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez olduğu ifade ediliyor.

Devletin temel amaç ve görevlerinin, yurttaşlarına özgürlük, refah ve güvenlik sağlamak; ülkenin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, insan onurunu, Cumhuriyet’i ve demokrasiyi korumak; kişinin temel hak ve özgürlüklerini ve hukuk devletini güvence altına almak; sosyal adalet ilkesiyle bağdaşmayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmak, kişinin maddi ve manevi varlığını geliştirmesi için gerekli koşulları hazırlamak olduğu kaydediliyor.

ANAYASA’NIN DEĞİŞTİRİLMESİ

Taslakta, anayasanın değiştirilmesi konusunda da bazı değişikliklere gidiliyor. Mevcut Anayasa’da, Anayasayı değiştirme teklifinin kabulünün Meclisin üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkün olduğu ifade edilirken, CHP’nin taslağında üçte iki çoğunluk aranıyor. CHP’nin önerisinde, "Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun gizli oyuyla teklifi kabul eder. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulünde, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümler uygulanır. Cumhurbaşkanı Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul eder. Meclis üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile kabul edilen anayasa değişikliğine ilişkin kanun halkoyuna sunulur. Anayasa değişikliği kanunu, toplam kayıtlı seçmenlerin ve oylamaya katılanların üçte ikisinin oyu ile kabul edilmezse reddedilmiş sayılır. Halkoyunda kabul edilen anayasa değişikliği kanunu Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. Anayasanın bütünüyle değiştirilmesi dışında, konu itibariyle birbiriyle bağlantısı olmayan hükümler üzerinde ayrı oylamalar yapılır. Olağanüstü hal, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halinde anayasa değişikliği yapılamaz." ifadelerine yer veriliyor.