Bakteriler kıl köklerine yerleşir ve bu bölgede çoğalmaya başlarlar. Yağ bezesi kanallarına ya da kıl keseciklerine giren stafiokok isimli bakteriler genelde vücut içerisinde deri formu son derece geçirgen ve ince olan koltuk altı, kasık ve burun delikleri gibi noktalarda yaşarlar. Bununla beraber bedenin her bölgesine yayılıp yaşamaya uyum sağlayacak kabiliyette oldukları da söylenebilir. Peki çıban nedir, neden çıkar, tedavisi var mıdır?
Deri, dış ortamdaki kirlere ve tozlara karşı geçirgen değildir, vücudu bu dış faktörlere karşı korur. Her ne kadar vücut birçok koruma mekanizmasına sahip olsa da bir şekilde vücuda giren zararlı organizmalar yüzünden bazı komplikasyonlar meydana gelebilir. Bu organizmalardan ötürü ortaya çıkan problemlerden biri de deride gözlenen çıbanlardır. Genelde aniden, zararlı bakterilerin faaliyetlerine bağlı olarak meydana gelen, iltihaplı ve ağrılı bir çeşit döküntü olan çıban, döküntülü apse olarak da tanımlanabilir.
1. Bakteriler
Stafilokok isimli bakteriler, kıl köklerine ulaştıktan sonra buralarda ürer ve çoğalırlar. Vücut bu bakterilerle mücadele etmeye başlar ve ölen bakteriler atık oluşturur. Atıklar deri altında oluşan keselerde birikir ve yumru şeklindeki yapıların oluşmasına sebep olur.
2. Bazı hastalıklar
Kansızlık, şeker hastalığı, böbrek yetmezliği gibi kimi hastalıklar neticesinde deride irinli yapılar oluşabilir. Bu irinli yapılar hastalık sırasında kullanılan ilaçların etkisi yüzünden bedenin farklı noktalarına sıçrayabilir. Zaman zaman hastalıklara bağlı olarak iç organlarda bile bu yapılarla karşılaşmak mümkündür.
3. Cilt hastalıkları
Cilt hastalıkları yüzünden deride irinli yapı oluşma ihtimali artar. Sedef hastalığı, mantar, egzama gibi hastalıklar deri üzerindeki bakteri sayısını artırabilir ve bölgesel olarak irinli yapılar ortaya çıkabilir.
4. Hijyene dikkat etmemek
Kişisel hijyene yeteri kadar önem verilmemesi sık sık çıban problemiyle karşı karşıya kalınmasına sebep olabilir. Beden temizliğinin doğru bir şekilde gerçekleştirilmediği durumda koltuk altı, kasık gibi bölgelerde irinli yapılar meydana gelebilir.
5. Dar giysiler
Kalçada çıban neden çıkar sorusunun yanıtlarından biri de dar ve hava geçirmeyen giysilerdir. Çok fazla dar pantolon ve hava geçirmeyen iç çamaşırları giymek, çıban oluşumu için uygun bir ortama zemin hazırlar. Hava almayan ve nemli halde bulunan kasık, kalça, koltuk altı, sırt gibi bölgelerde irinli yapılar oluşabilir. Bu sebeple pamuklu ve geniş giysiler tercih edilmelidir.
6. Hareketsiz yaşam
Spor ve egzersizden uzak hareketsiz bir hayat yaşayanlar çıban oluşumu konusunda risk sınıfı içerisinde olurlar.
7. Çok fazla yağlı besin tüketmek
Çok fazla yağlı besinler tüketmek deri üzerinde olumsuz sonuçların doğmasına sebep olabilir. Çekirdek, cips ve fast food gibi yiyecekler vücuttaki yağ oranını artırır. Fazla yağ da deri altında depolanarak çıban oluşumuna sebep olur.
8. Çok terlemek
Tiroit hastalığı ya da başka bir sebep yüzünden çok fazla terlemek, derideki gözeneklerin sürekli açık olmasına sebep olur. Eğer kişisel hijyene de önem verilmezse irinli yapıların oluşma ihtimali iyice artar.
9. Vitamin ve mineral eksiklikleri
Vücutta yeteri kadar vitamin bulunmaması, mineral eksikliği ve kansızlık vücudun bakterilerle mücadelesini doğru bir şekilde yapamamasına sebep olur. Dolayısıyla bu da çıban oluşumunu kolaylaştırır.
1. İlaç tedavisi
Çıban nasıl iyileşir sorusuna karşılık verilecek cevap doğrultusunda atılması gereken ilk adım bir doktora gitmek olacaktır. Genelde doktorlar ilk etapta ilaç tedavisiyle çıbandan kurtulmayı amaçlar. Deri üzerinde meydana gelen irinli yapıları yok etmek için çeşitli antibiyotikler reçete ederler. Bağışıklığı zayıf olanlar ve selülit problemi yaşayanlar için özel bir antibiyotik tedavisi gerekebilir. Bu antibiyotik ürünler doksisklin ve klindamisin türde olan ilaçlardır.
2. Tıbbi uygulamalar
İrinli yapıların el ile sıkılıp boşaltılması zararlı olacağı için genelde doktor kontrolünde bir müdahale gerekir. Bu sebeple ilk olarak çıbanın yer aldığı bölgenin uyuşturulması sağlanır. Daha sonra bir kesik atılır ve irin, drene etme tekniğiyle çekilip alınır. Aynı yöntem deri altına sızmış irin için de uygulanır ve bölgenin temizlenmesi sağlanır. Vücudun mikrop kapmasına engel olmak içinse ilgili bölge, gazlı bez ve plaster yardımıyla kapatılır.
3. Sıcak kompres
Henüz baş vermemiş ve deri üzerinde tam anlamıyla irin oluşturmamış çıbana ya da yumrulara önceden müdahalede bulunmak mümkündür. Problemli bölgeye gün içerisinde üç kez sıcak bir havluyla kompres yapılabilir. Bu sayede bölgenin temizliği sağlanmış olur ve irin oluşumu engellenir.
4. Bitkisel tedavi
Çıban tedavisinde bitkisel yöntemlerin uygulanması da mümkündür. Bazı bitkisel kürler ve yağlar ile irinli yapıları kurutmak ya da bu yapıların büyümesini engellemek tedaviyi kolaylaştırır. Genelde kara boynuz otu, keten tohumu, çay ağacı yağı ve bal ile yapılan krem aracılığıyla vücut irinli yapılardan arındırılabilir.
Pamuk üzerine birkaç damla hint yağı döküp, bu pamuğu çıbanın üstüne uygulamak çıbandaki zehrin dışarı çıkmasını sağlayabilir. Aynı şekilde zerdeçal da çıban tedavisine olumlu katkı sağlayan bir üründür. Bunun için bir bardak suyun ya da sütün içerisine bir çay kaşığı kadar zerdeçal tozu ilave edin ve kaynatın. Bu karışımı beş gün boyunca günde üç defa için.
Sivilce ve çıban genellikle cilt üzerinde meydana gelen, benzer görünümde yapılardır. Ancak ikisi arasında önemli farkların olduğu söylenebilir. Kıl kökünden içeriye giren ve yağ dokusuna yayılan bakteriler, kanda yer alan alyuvarlar ile savaşmaya başlar. Bu savaşta alyuvar hücreleri ve stafilokok bakterisi ölür, bu organizmalar vücutta bir atık halinde kalır. Organizma atığı arttıkça cilt üzerinde bu atıkların birikmiş olduğu keseler deriye doğru uzanmaya başlar. Derinin sert formda olması halinde kese, vücudun içine doğru uzanıp baş verir. Bu konumda meydana gelen iz sivilce zannedilir. Çünkü irinli kısmı belirgin değildir ve yapı son derece küçüktür. Ancak zamanla irinli kısım büyür ve sivilceden daha farklı bir hale gelir. Sivilce patlatıldığı zaman kanar ve zaman içerisinde kurur. Çıban patlatmak iltihabın etrafa yayılmasına ve daha çok irin oluşmasına neden olur.