İngiltere’de yapılan araştırmalarda bu rahatsızlığın infertilite ya da kısırlık sorunu olan kadınlarda görülme oranı %30 ila %50 arasında oldukça yüksek bir değerde olduğu görülmüştür. Ayrıca bu rahatsızlık dünyada en sık rastlanan kadın hastalıkları listesinde neredeyse tüm ülkelerde ilk üç hastalığın arasında yer almaktadır. Bu rahatsızlığa tanı koyabilmek için ortalama sürenin gelişmiş ülkelerde bile en az 7 yıl olduğu tahmin edilmektedir. Tamamen semptomsuz bir gelişim süreci olabilen çikolata kisti, yoğun ağrılar, adet sancıları, ağrılı cinsel ilişki, adet sırasında ağrılı dışkılama, depresyon, ishal, kabızlık ile de kendini gösterebilmektedir. Hastanın şikayetleri ne olursa olsun yaşam kalitesini arttıracak çözümler ile kişinin konforlu bir hayat yaşaması sağlanır.
Tam olarak neden meydana geldiği ve kesin tedavisi bilinmeyen endometriozis için uygulanan farklı yöntemler kişilerin istedikleri gibi bir hayat yaşamasını sağlar. Endometriozis hastalığının tedavisinde en belirleyici unsur şüphesiz ki kişinin ve partnerinin gebelik ile ilgili planları olsa da tedavi seçiminde uzman tavsiyesini de göz önünde bulundurmak gerekir. Endometriozis için çeşitli tedaviler hem tıp mesleğinde hem de bu hastalıktan mustarip kadınlar arasında yoğun olarak tartışılan bir konudur. En önemli sorunlardan biri, hastalığın nedeninin kimsenin bilmediğidir. Semptomların şiddeti ve türü, hastanın yaşı, tedavi süresi ve ilaç tedavisinin yan etkilerinin neden olabilecekleri göz önünde bulundurulduktan sonra tedaviye karar vermek gerekir.
Çikolata Kisti Nasıl Yönetilir?
Çikolata kisti tedavisinde kesin bir tedavi yöntemi olmasa da kişinin planlarına uygun baskılayıcı veya rahatlatıcı veya tüm endometriotik lezyonları cerrahi olarak çıkardığımız tedavi yöntemlerini uygulamaktayız. Rahatsızlığa yakalanan kişinin gebe kalmakla ilgili planları varsa Laparoskopik/Robotik eksizyon (kesip, çıkarma) cerrahisi ile hastalığa müdahale edilebilir. Bu müdahale kapalı bir operasyon olması sebebiyle kısa sürede kişinin normal hayatına devam etmesi için imkan sunar.
Laparoskopik/Robotik eksizyon cerrahisi göbek deliğinden ve küçük deliklerden karın boşluğuna girilmesi olarak tanımlanabilir. Bu yöntem ile hem çikolata kisti teşhisi kesinleştirilir hem de rahatsızlığın meydana geldiği bölgelerde yer alan kistler ve endometriotik implantlar temizlenerek kişinin hem doğurganlığının artması hem de şikayetlerinin azalması veya tamamen geçmesi sağlanır. Açık ameliyat (Laparatomi) iyileşme süresinin uzun olması, ameliyat sonrası ağrının daha fazla olması, ve karın içi yapışıklıkların daha sık olması nedeni endometriozis cerrahisinde tercih edilmeyen bir ameliyat yöntemidir. Dolayısıyla eğer açık cerrahiden tedavide kaçınılırsa hastanın hayat kalitesi bundan oldukça olumlu şekilde etkilenecektir. Endometriozis tedavisinde ilaçlar da yaygın olarak kullanılmaktadır. Endometriozis için ruhsatlandırılmış bir progesteron olan dienogest, doğum kontrol hapları, çeşitli uzun süre etkili iğneler şikayetlerin düzeltilmesi veya çikolata kistlerini baskılanması için kullanılabilmektedir. Duruma göre sadece izlem, sadece ilaç tedavisi veya cerrahi tedaviye karar verilebilir. Bu hastalıkta hangi durumda ne yapılması gerektiğinin doğru bir şekilde karar verilmesi hastalıkla baş etmede son derecede önemlidir.
Doç. Dr. Taner Usta
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
www.drtanerusta.com