Toprakla uğraşmayı seven biriyseniz hobi çilek yetiştiriciliği yapmaktan keyif alabilirsiniz. Tabii, öncesinde çilekler hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Çilek, üzümsüler grubuna giren bir meyvedir. Çilek; reçel, marmelat ve meyve suyu yapımlarında yoğun olarak kullanılır. Çilek yetiştiriciliği için bulunduğunuz bölge, toprak yapısı ve zamanlama çok önemlidir. Çileği toprağa dikmekle işiniz bitmez, iyi bakım yapmanız gerekir. Gösterdiğiniz özenle birlikte kaliteli meyve alma ihtimaliniz yükselir. Peki çilek yetiştiriciliği nasıl yapılır? İşte çilek fidesi yetiştiriciliği hakkında bilmeniz gerekenler...
Toplamda iki temel çilek türü bulunur. Bunlar, yaz üretimi çilekler ve yediveren çileklerdir. Her çilek grubu da kendi içinde çeşitlere ayrılır. Bu kalabalık familyada çilek üreticiliği yapmak için yerli üreticilerden tavsiye almanızda fayda var. Ancak genel olarak özellikleri şu şekildedir:
Yaz Üretimi Çilekler: Yaz başı, yaz ortası ve yaz sonu çilekleri olarak ayrılır. Genelde yalnızca bir dönem meyve verirler.
Yediveren Çilekler: Çilek türleri arasında en popüler olanıdır. Yıl boyunca meyve üretimi yaparlar.
Haziran'da Meyve Veren Çilekler: Yaz başında veya yaz ortasında çilek verirler. Ekim yapıldıktan sonra yaklaşık iki ay içinde meyvesi çıkmaya başlar. Reçel veya marmelat yapımı için çok uygundur.
Nötr Gün Çilekler: Taze tüketime uygun olan nötr gün çilekler, yediveren çilek türüne benzer ancak çilek üretimi daha az miktarda olur.
Alpine Çilekler: En küçük çilek türlerinden biridir. Meyvesi ne kadar küçük olursa olsun, tadı oldukça lezzetlidir. Genelde çilek reçeli üreticileri tarafından tercih edilir.
Seralarda çilek fidesi bulmanız mümkün. Ancak özel bir tür yetiştirmek istiyorsanız internetten kapsamlı bir araştırma yapmanız daha doğru olur. Özellikle yaşadığınız coğrafyayı ve toprak çeşidini iyi bilmelisiniz. Her çilek türü, her toprakta aynı verimi vermeyebilir. Yerli bahçe merkezlerine giderek veya yerli üreticilerle konuşarak en doğru çilek fidesini bulmalısınız. Çilek fidesini aldıktan sonra hemen toprağa veya kaba dikmelisiniz. Saksıda hazır halde aldığınız çilekler, hazırladığınız toprağa uyum sağlamayabilir. Köklerinin düğümlenmesine, sağlıksız olmasına ve direncini kaybetmesine yol açar.
Sağlıklı çileklerin yaprakları her zaman canlı ve yeşil olur. Yaprak üzerindeki lekeler, kahverengi kenarlar veya solmuş uçlar hastalık belirtisidir. Çileklerinizi sürekli kontrol ederek ona göre ilaçlama yapmalısınız.
Çileklere uygun ortamı sağladığınız zaman istediğiniz verimi alabilirsiniz. Doğru toprak ve gübreyi alan çilekler tarlalarda da, kaplarda da mutlu olur. Hatta damacanada çilek yetiştiriciliği bile yapmanız mümkün. Ancak yaşadığınız bölgenin iklimi soğuksa çilekleri farklı mevsimlerde içeriye veya dışarıya taşımanız için kaplara ekmeniz gerekir.
Olukta çilek yetiştiriciliği, topraksız çilek yetiştiriciliği çeşitlerinden biri olarak bilinir. Fındık kabuklarının içine yerleştirilen çilek fideleri, çatı oluklarına yerleştirilir. Oluklardan devamlı olarak akan su, çileklerin ihtiyaç duyduğu besin ve mineral ihtiyacını karşılar. Bu düzenek sayesinde topraksız çilek yetiştiriciliği maliyeti düşer.
Raflı çilek yetiştiriciliği sayesinde çilek üretimi eskisinden daha kolay olmaya başladı. Kokopit yani, cocopeat çilek yetiştiriciliği, çileğin topraksız ortamda büyümesini sağlar. Cocopeat çilek yetiştiriciliği, Hindistan cevizi kabuğunun bazı işlemlerden geçtikten sonra topraksı bir yapıya kavuşmasıyla yapılır.
Ancak kokopitte çilek yetiştiriciliği topraksız yapıldığı için sera gereksinimi doğar. Bu nedenle birçok kaynakta cocopeat çilek yetiştiriciliği yerine sera çilek yetiştiriciliği dendiğini de görebilirsiniz. Topraksız yapılan çilek üretiminin en büyük avantajı, topraktan gelen hastalıkların önlenmesi olarak bilinir. Ayrıca kokopitlerin pH değeri 5.8 ile 6.5 arasındadır. Su tutma kapasitesi ise oldukça yüksektir. Bu durum ürettiğiniz çileklerden verim almanızı sağlar.
Örtüaltı çilek yetiştiriciliği seralarda veya tünellerde yapılır. Bu yetiştiricilik türünün maliyeti biraz fazladır. Çünkü dekar başına yapılan giderler yüksektir. Bu sebeple, en erken ve en yüksek verimlilik veren örtü sisteminin kullanılması gerekir. Örtüaltı çilek yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gereken en önemli konu, erken dönemde açan çiçeklerin donlardan zarar görmesini engellemektir. Bunun için gerekli önlemleri almanızda fayda var. Çiçekleri soğuktan korumak şunları yapabilirsiniz:
Topraksız Çilek Yetiştiriciliği Sera Maliyeti
(Bu hesap net maliyet değildir. 1 dekar sera alanı hesaplanarak oluşturulmuştur.)
Altın çilek patlıcangiller ailesinden olan bir meyve. Bir kök yıl boyu 2,5-3 kilo meyve verir. İyi bakıldığı takdirde yıllık 5 ton civarı meyve hasadı almanız mümkün. Altın çilek yetiştiriciliği yaparken dikkat etmeniz gerekenler şu şekilde:
Serin veya ılıman bölgelere kolaylıkla uyum sağlayan bir çilek türüdür. Meyve kalitesi yüksektir. Albion çilek yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız şunlara dikkat etmelisiniz:
Ülkemizde çilek yetiştiriciliği devlet desteği ile teşvik edilir ve üretimin artırılması hedeflenir. Çilek üretimi yapan vatandaşlara, "Çilek Yetiştiriciliği Projesi" kapsamında fide, su borusu, malç desteği verilir. Aynı zamanda serada çilek yetiştiriciliği yapmak isteyen çiftçiler, KOSGEB'e başvuru yaparak 60 bin lira ile 370 bin lira arasında hibe alabilir. Bunun için yapmanız gerekenler şunlardır: