Çocukların çoğunluğu özellikle okul öncesi dönemde –aslında öğrendikleri her yeni şeyde olduğu gibi- sayılar ve şekilleri çok ilginç bulurlar. Sayıları öğrenmeye başlar başlamaz, yedikleri bisküvileri, oyuncaklarını, hatta kıyafetlerini bile saymaya bayılırlar. Ancak birinci ve ikinci sınıfa geldiklerinde, ellerine tutuşturulan kalemlerle defterlerine yaptıklarına matematik işlemleri yedikleri bisküvileri saymak kadar keyif vermez. Çocuklar matematik konusunda sorunlar yaşamaya başladıklarında, bu genellikle somut olanla bağlantı kurmakta zorlandıklarından olur. Çocuklar için, "5 tane daha çiçek toplarsan kaç tane çiçeğin olmuş olur?" sorusu, kâğıt üzerinde gördükleri "10+5= ?" sorusundan daha anlamlıdır.
Çocuğunuza matematik konusunda yardımcı olmanın en iyi yolu, ona matematiğin günlük hayatın içine nasıl yerleşmiş olduğunu göstermektir. Unutmayın pek çok çalışma, matematiği seven ve erken yaşlardan itibaren çocuklarıyla etkileşimlerine rakamları da dahil eden ebeveynlerin çocuklarının, matematik notlarının yüksek olduğunu gösteriyor. Biz de sizler için çocuğunuzun matematik becerilerini geliştirmenize yardım edebilecek durumları bir araya getirerek onunla birlikte yapabileceğiniz aktivitelerin bir listesini oluşturduk...
Okul Öncesi Dönemde Yapabilecekleriniz
Çocuğunuz iki yaşından itibaren, sayılarla objeler arasındaki birebir ilişkileri anlayabilecek gelişimsel olgunluğa erişir, örneğin birin ikiden az olduğunu anlayabilir. Matematik derslerine (oyunlarına) bu günlerden itibaren başlayabilirsiniz...
Birlikte Sayın: El ve ayak parmaklarını sayın: Bir melodi tutturarak birden ona kadar saymanız onun için çok keyifli olacaktır. Aynı anda dokunmayı da unutmayın... Etrafınızda gördüğünüz hemen her şeyi sayın.
Nesneleri / eşyaları türlerine göre ayırın: Benzer eşyaları ayırırken, bunu sesli olarak ve onun dikkatini çekerek yapmanız çocuğunuzun grup/ küme anlayışını artıracaktır. Örneğin oyuncaklarını kategorilere ayırarak kaldırın, uçakları ve arabaları bir yana, bebekleri başka bir tarafa, sonrasında da birlikte her grupta kaç tane olduğunu sayın...
Masayı birlikte kurun: Yemek yiyecek herkes için masaya bir tabağın, bir bardağın koyulması, üç kişi için üç çatalın yerleştirilmesi, küçük çocukların önemli matematik becerileri edinmelerine olanak sağlar.
Şekilleri adlandırın: Şekilleri adlandırmanız çocuğunuzun matematiği anlamlandırması için temel oluşturur. Evin içindeki yuvarlak, ya da kare, dikdörtgen eşyaları bulma oyunu oynayın. Adım adım içinde bu şekilleri arındıran daha küçük eşyalara geçin. Üçgenlerin nasıl bir araya gelerek üçgen oluşturabileceğini gösterin.
Uzamsal İlişkileri Öğretin: Çocuğunuza, uzak, yakın, üstünde gibi kavramları öğretebileceğiniz oyunlar oynayın. Kâseleri, kutuları doldurup boşaltarak oynayabileceği oyunlar öğreterek hacim kavrayışını elde edebilmesine zemin hazırlayın. Bir kutunun içine döktüğü suyu daha küçük bir kâseye geçirerek, hangisinin daha fazla hacme sahip olduğuna dair bir fikir elde etmesini sağlayın.
Büyüklükleri Kıyaslayın: Çocuğunuzdan büyük ayısını ve küçük oyuncağını getirmesini isteyerek onu bu kavramlarla tanıştırın. Arabalarını ya da bebeklerini büyükten küçüğe sıralayın.
Matematik Kavramları İle Konuşun: Günlük hayatta nicelik gösteren kelimeleri de sık kullanın. "Çok sayıda" ve "çok fazla" kelimeleri arasındaki farkı görebileceği günlük ayrıntıları vurgulayın.
Sayıları gösterin: Dışarı çıktığınızda, evinizin içinde, gördüğünüz tüm rakamları söylerken aynı anda gösterin. Böylelikle çocuğunuz, günlük hayat içinde kullanılan rakamları yazılı olarak görmeye de alışacaktır.
Okul Çağı Çocukları
Çocuğunuz okula mı başladı? Matematik becerilerini geliştirmeyi sadece öğretmenine bırakmanız gerekmez, henüz geç kalmış değilsiniz ve hala yapabileceğiniz pek çok şey var... Yeter ki, günlük hayat içinde hiçbir fırsatı kaçırmayın...
Para Meseleleri: Çocuğunuza haftalık olarak harçlık vermeniz, matematik becerilerini edindirmeniz için kaçırılmaz bir fırsattır. Parası ile ne almak istediğini sorun ve bu almak istediği şey için kaç hafta ne kadar para biriktirmesi gerektiğini birlikte konuşun. Bozuk paralarınızı boşaltın ve ona hesaplamak isteyip istemediğini sorun. Markete ya da bakkala bir şeyler almak için gönderdiğinizde, ne kadar para üstü alması gerektiği tembihlemek yerine, gitmeden ne kadar para üstü alması gerektiğini on sorun. Birlikte bakkala gittiğinizde ona 2–3 milyon ya da verebileceğiniz kadar para verin, neler almak istediğini hesaplamasını isteyin.
Mutfak Hesaplamaları: Örneğin pilav pişirirken, pirinci bardakla ölçün ve koyduğunuz her bardak için ne kadar su eklemeniz gerektiğini sorun ve ondan cevap bekleyin. Kurabiye pişirirken tepsiye kaç tane sığacağını hesaplamasını isteyin, ya da keki keserken, herkese iki dilim ayrılacak olsa, kaç dilim kek kesilmesi gerektiğini sorun. Tarif ile hazır çorba ya da başka bir şey pişireceğiniz durumlarda, ölçümleri onun takip etmesini isteyin. "5 bardak su yerine 2 bardak koysak ne olur?" diye sorun ve önce cevaplarla ilgili onun kafa yormasına izin verin.
Sporla İlgili Hesaplar: Çocuğunuzun ilgi duyduğu sporla ilgili hesaplamalar yapması konusunda teşvik edin. Hemen her türlü spor dalında sayılar, hesaplar bulunur. Bunu takip etmesi için, onu cesaretlendirin. Tuttuğu takımın istatistiklerini tutabilir, en sevdiği oyuncunun aldığı sayılar ya da yaptığı hareketlerle ilgili, sayısal verileri izlemeye, hatta bir çizelge tutmaya teşvik edebilirsiniz.
Ev İçindeki Görevler: Çamaşır sepetinde kaç çift çorap olabileceğini, ya da kaç tane iç çamaşırı olabileceğini tahmin etme oyunu oynayın. Sonra da birlikte sayarak makineye yerleştirin. Ya da akşam yemeklerinde, masayı hazırladıktan sonra, garson olma görevi verebilir ve yemeklerden oluşan bir mönü hazırlama oyunu oynayabilirsiniz. Böylelikle herkesin ne kadar para vermesi gerektiğini hesaplayabilir. Akşam yemeğine akrabalarınızı çağıracağınız zaman, her yemekten ne kadar pişirilmesi gerektiğini sorabilirsiniz.
Edebi Matematik: Uyku vakti geldiğinde çocuğunuza okumanız için, içinde matematik becerilerini geliştirmesini sağlayacak hikâyelerin bulunduğu kitaplar okuyabilirsiniz. Ya da örneğin içinde birden fazla hikâye olan bir kitap okuyacaksanız, hikâyelerin isimlerini sormadan, içinden bir sayı tutmasını isteyebilir, bunu çeşitli başka sayılara bölerek kaçıncı hikâyeyi okumak istediğini bulmasını sağlayabilirsiniz.
Oyun Vakti: Tombala, Scrabble, Monopoly gibi oyunlar, hatta okey ve kâğıt oyunları, sayıların hesaplanmasını gerektiren oyunlar olduğundan, çocuğunuzla hem keyifli anlar geçirmenizi sağlayacak, hem de matematik becerilerini geliştirmenize yardımcı olacaktır. Ev içindeki odaların uzunluklarının kaç adımdan oluştuğunu saymak da çocuğunuzun çok hoşuna giden bir oyun haline gelebilir. Oynadığınız oyunlar ne kadar eğlenceli olursa, çocuğunuz sayıları o kadar sevecek matematik de o kadar sevdiği ve isteyerek öğrendiği bir ders haline gelecektir.
Psikolojistanbul