Çocuk bu. Elbette düşer… İlk yaptığı annesine ya da yanındaki büyüğe bakmaktır; “ne yapayım şimdi?” sorusuyla. Düştüm nasıl tepki vermeliyim? Ağlamalı mıyım, tepkisiz mi kalmalıyım? Annem şimdi ne tepki verecek?
Psikomola Bireysel ve Kurumsal Danışmanlık Merkezi’nden Çocuk ve Ergen Psikoloğu Uzm. Psk. Reyhan Uzun, çocukların düşmek ve benzer durumlar karşısında verdikleri tepki annelerinin ya da çevresindeki büyüklerin verdiği tepkiye göre şekillenir.
“Çocuklar kendi hayatlarında yaşadıkları deneyimleri onları koruyan, kollayan, güven veren anne babalarına bakarak şekillendirir. Tepkilerini ona göre biçimlendirir. Çok sık rastlanan 3 farklı anne yaklaşımına bakalım;
En ufak bir sendelemede dahi çığlık atarak evhamlı biçimde ‘Ne oldu, ne oldu var mı bir şeyin, bir yerin acıyor mu? İyi misin?’ diye coşkulu konuşmalarla heyecanlı ve panik şekilde tepkisel davranmak,
2)Önüne baksana, yürürken neden dikkatli olmuyorsun, kaç kere söyleyeceğim sana sakar mısın sen?
3)Bir şeyin var mı? Canın acıyor mu, korktun çünkü ayağın kaydı diyerek yerden kaldırmak ve destek verici, sakin ses tonuyla sakin biçimde sarılarak sonlandırmak.” Burada çocuğun düşme örneğinden yola çıkarak ebeveynlerin vereceği 3 farklı tutuma baktığımız zaman birinci örnekte çocuk neyi öğrenir? Düştüğü zaman ağlayarak tepki vermeyi, kaygılı ve panik olmayı .
İkinci örnekte çocuk kendini yetersiz hissetmeyi, başarısızlık ve endişenin yanı sıra değersizlik duygularını öğrenir.
Üçüncü örnekte de sevildiğini, değer gördüğünü, başına gelen durumun normal olduğunu herkesin başına gelebilecek şeyler olduğunu, başına bir şey geldiği zaman ebeveynlerinin tarafından korunabilir olduğunu öğrenir.”
Uzm. Psk. Reyhan Uzun, çocukların doğdukları an itibariyle dünya ve kendileri hakkında bilgi toplarken en sık başvurdukları yolların başında anne babanın onlara karşı tutumunun yer aldığının altını çiziyor:
“Verdiğimiz tepkiler ve gösterdiğimiz davranış biçimleri onların hayatlarındaki ilişki biçimlerini, kendileri hakkındaki algılarını ve bakış açılarını etkiler. Ben nasıl biriyim? Sorusunun cevabı ebeveynlerin onlarla olan ilişki biçimlerinde, tepkilerinde, yorumlamalarında yatar.”
SORU VE GÖRÜŞLERİNİZ İÇİN: uzm.psikologreyhanuzun@mynet.com