Tuvalet eğitimi için çocuğunuz ne kadar hazır ?
Yönergeleri alıyor mu?
Altındaki bezden rahatsız olmaya başladı mı? Altı ıslandığında huzursuz oluyor mu?
Fiziksel olarak kendi pantalonunu indirip çıkarabiliyor mu? Bezini uzun süre kuru tutabiliyor mu?(2-3 saat)
Kendini sözel olarak ifade edebiliyor mu?
Bağımsızlığının arttığını gözlemliyor musunuz?
Çocukların tuvalet eğitimini alma yaşı 24-36 ay aralıklarında gerçekleşmesi beklenmekle beraber her çocuk bu süreci farklı zamanlarda ve şekillerde gerçekleştirebilir. Ama genellikle yukarıda bahsedilen süreçler, birçok çocuğun tuvalet eğitimi alırken geçtiği normal süreçlerdir.
Psikomola Bireysel ve Kurumsal Danışmanlık Merkezi’nden Çocuk ve Ergen Psikoloğu Uzm. Psk. Reyhan Uzun, ailelerin bu süreci zorlu bir sınav olarak gördüğünün altını çizdi:
"Tuvalet eğitimi birçok anne baba için zorlu bir sınav gibidir. Çocuğunun bu eğitim sürecini alması aşamasında zorlu sınava girmiş gibi algılar kendini. Ve hızlı bir şekilde en çabuk şekilde öğretmenin telaşına girer. Ne kadar erken öğrenirse anne baba için gurur kaynağı olur adeta. Bir an önce öğretip bu süreci atlatmak ister. Ama bazen bir şey gözden kaçırmamakta fayda var tuvalet alışkanlığı kazanma süreci aileden çok çocuğun bu sürece ne kadar hazır olduğunu bilmek gerekir. Önemli olan annenin hazır olması değil, çocuğun bu süreci tamamlayabilecek olgunluğa sahip olmasıdır. Nedir olgunluktan kastımız? İlk başta fizyolojik olarak tuvaletini tek başına yapabilecek kadar kaslarının gelişmiş olmasıdır. Bir çocuğun çişini kaçırmaması için kaslarının yeterli şekilde gelişmiş olması gerekir. Mesane ve bağırsak kasları henüz tuvalet eğitimini yapacak kadar gelişmeyen çocuk için bu sürece başlamak anlamsızdır. Fizyolojik açıdan yeteri kadar gelişmişse, duygusal olarak da çocuğun gerçekten bezini çıkarması ve ondan sıkılması gerekir, motivasyona ihtiyacı vardır. Çocuklar özellikle 2 yaştan itibaren bağımsızlaşma çabasına girerler. Bu yaş itibariyle her şeyi kendi kontrolünde olsun ister, istemedikleri şeyleri reddederler. Bu gelişim sürecinde tuvalet eğiminde çocuğun bu süreçte istekli olması ve hazır olması süreci kolaylaştırır. Yani psikolojik hazırlık da çok önemlidir. Farklı açıdan henüz bezini çıkarmaya hazır olmayan çocuklarda, örneğin yeni kardeşi doğmuş ve bebek olmanın ilgi çektiğini gören ufak yaştaki çocuklarda bu süreci başlatmaya çalışmak hem zaman kaybı hem de karşılıklı çatışmayı doğurur."
Uzm. Psk. Reyhan Uzun, her çocuğun öğrenmeyle ilgili farklı süreçlere ihtiyacı olduğunu ifade etti:
"En temelde tuvalet eğitimi 24-36 aylar arasında kazanıldığı görülür. Ama bu süreç bazen daha önceleri ve sonralarında da görülebilmektedir. Önemli olan şunu bilmek gerekir ki, her çocuğun öğrenme ile ilgili farklı süreçlere ihtiyacı vardır.Tuvalet eğitimi zorlamayla veya inatlaşmayla tamamlanacak bir süreç değildir.Çocuk hazır olduğu zaman süreç kendiliğinden tamamlanmaktadır.O yüzden kıyaslama yapmak, süreci hızlandırmak için çeşitli zorlamalara girmek beklenenin aksine durumu çıkmaza sokar."
Eğitim sürecinde aileden beklenenler nelerdir?
"*Tuvalet eğitimi öncesinde çocuğunuzun süreci gözlemlemesine izin verin. Öğrenmenin en kolay ve güzel şekli model almaktır. Siz tuvaletteyken çocuğunuzun sizi gözlemlemesine izin verin.
Tuvalet eğitimi zaman alan ve rutini olan bir süreçtir. Bu süreçte annenin ve çocuğun bu düzeni oturtmaya hazırlıklı olması gerekir,
*Eğitim öncesinde çocuğunuzun tuvaletle ilgili kötü eşlemeler yapmasına izin vermeyin. Tuvalete girmek istediğinde pis, cıss gibi tanımlamalarda bulunmayın,
*Lazımlığa alışmasına, o fikrin kafasında yer etmesi adına öncesinde evin ulaşılabilir bir köşesinde tutmakta faydalı olmaktadır,
*Çocuğunuzun ne kadar sürelerle tuvalete çıktığını gözlemek, yemek sonrasında tuvalete gitme ihtiyacını görmek, işi kolaylaştıracaktır,
*Tuvalet eğitimi sırasında çocuklar altlarına kaçırabiliyorlar, bu tür durumlarda çocuğu azarlamak, kızmak yerine bunlarla karşılanabileceğinizi önceden bilmek anne babayı rahatlatır,
*Çocukta çelişki yaratmamak adına zaman zaman çocuğun altı tekrardan bezlenmemelidir,
*Çocuğun tuvalette zaman geçirmesine izin verin, yanında durup onunla bu süreçte sohbet edebilirsiniz,
*Bazen oyuna dalıp tuvalete yetişemedikleri zamanlar olacaktır, ya da tam tuvaletin kapısında çişlerini kaçırdıkları; böyle zamanlarda yetişme çabasını bile ödüllendirebiliriz,
Şunu unutmamak gerekir ki, tuvalet eğitimi hızlandırılamaz, gelişimsel sürecin bir parçasıdır. Çocuğunuz bu duruma hazır olmadan süreci tamamlamaya çalışmak anne babayı zora sokar. Erken tuvalet alışkanlığı kazanan çocuk başarılı, daha geç kazanan başarısız değildir, nasıl ki bazı çocuk 13 aylıkken bazı çocuk 11 aylıkken yürümeyi tamamlıyorsa, tuvalet alışkanlığı da böyle bir süreçtir, olgunlaşma ve hazırlıklı olmayla ilişkilidir."