Değerli hissedilmek, kabul edilmek, sevilmek çocukların ileride okul başarısını, arkadaşlarına olan tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkileyecek, kendisi ve çevresi ile barışık bir bireyin oluşumuna temel hazırlayacaktır.Benlik saygısını güçlendirmenin yolları
Peki çocukta benlik saygısını güçlendirmenin ipuçları neler olabilir? Öncelikle çocuğun girişim yeteneğini kazanabilmesi için, küçük cesaret verici adımları birlikte atmak önemlidir. Çocuğun o an için beceremediği bir konuda, "Biraz beklememiz gerekli galiba, şimdi şunlarla ilgilenelim." diyerek onu yapabileceklerine odaklandırmak gerekir.
Bunun yanı sıra, potansiyelinin çok az olduğu konularda da farkındalığını artırmak, kendisini doğru tanıması hususunda yardımcı olmak önemlidir. Örneğin; müzik kulağı olmayan bir 6 yaş çocuğuna, provaları da izlediği halde, "Yuvanın yıl sonu gösterisi için bu şarkıyı senden daha iyi söyleyebilecek bir çocuk görmedim." demek, çocuğu boş yere pohpohlamak ya da yuva öğretmenine birtakım hediyeler alarak ısrar etmek son derece yanlış yaklaşımlardır! Arkadaşlarından az miktarda alkış alan 6 yaş çocuğu her şeyin farkındadır. Bu durumda çocuk kendinden beklentilerin çok fazla olduğunu düşünür ve inanır.
Psikolog Banu Beyaz: "Benlik saygısı için övgü mesajları çok önemli!"
Çocuğun benlik saygısının oluşumunda kilit noktanın anne-baba olduğunu ve küçük çocuklar için gelişmeye yönelik övgü mesajlarının önemini size örnekleriyle anlatmaya çalıştık. Şimdi de size onunla iletişim kurarken vermeniz gereken mesajlarla ilgili birkaç ipucunun yer aldığı küçük bir liste sunmak istiyoruz. Takdir edersiniz ki bu liste çok uzayabilir, hatta sayfalar sürebilirdi. Ancak devamını siz oluşturubilirsiniz.
Övgüyü yapan kişiye; anneye inancı ve bağlılığı azalır. Doğru yaklaşım şöyle olabilir: "Müzik kulağın çok iyi olmayabilir, herkesin farklı düzeylerde özel yetenekleri vardır. Sen hızlı düşünebilen, çok sayıda şeyi aklında tutabilen, komik bilmecelerinle arkadaşlarını neşelendirebilen bir çocuksun! Yıl sonu gösterisini izleyen herkesin yanaklarında gülücükler uçuşacak, bunu şimdiden görüyor gibiyim." şeklindeki yaklaşım, öz saygıyı güçlendirir.Göreceksiniz ki bu hiç de zor değil!
"iyi ki varsın, benim çocuğum olduğun için çok mutluyum!"
"Sen ailemizin bir parcasısın."
"Seni seviyorum ve seninle olmaktan çok mutluyum."
"Senin istek ve ihtiyaçların bizim için çok önemli."
"Neye ihtiyacın olduğunu kendin karar verebilir ve bunun için bizden yardım isteyebilirsin."
"Sen çok güçlü bir çocuksun, ama unutma ki yardım istediğin her an yanındayız."
"Davranışlarının sonuçlarını öncelikle her zaman senin bulmanı isteyeceğiz.
"Neyin hayal, neyin gerçek olduğunu ayırt edebilirsin."
"Hissettiğin her şeye saygı duyuyorum."
"Büyümen ve gelişmenle ilgili her türlü konu¬da sana her zaman destekte bulunacağız" "Seni olduğun gibi, koşulsuz seviyorum."
Çocuğun sevdiği şeyleri onunla paylaşmak; onunla oynamak, şarkılar söylemek, parka gitmek, kek yapmak, sofra kurmak, bilgisayar başında zaman geçirip birlikte araştırma yapmak, maket uçak, kukla, maske yapmak, yap-boz oynamak, kumdan şatolar yapmak, köpeği, gezdirmek, çiçekleri sulamak, müzik dinlemek, şarkı söylemek gibi aktivitelerle; ona sevgi ile her gün, ancak kesintiye uğratmaksızın 30 dakika ayırmak, ailenin "biricik" değerli üyesi olduğunu hissettirmek, onun benlik saygısını güçlendirecektir. Aksi takdirde ilgi ile dinlenilmeyen, kendisine özel bir zaman ayrılmayan, destek, teşvik ve takdir görmeyen sadece biyolojik gereksinimleri karşılanan bir çocukta giderek benlik saygısı azalacak ve bu durumda sosyal geri çekilme, depresyon, hatta suça zemin hazırlayacak yıkıcı davranışlar bile baş gösterebilecektir. Olumlu benlik saygısı; ruh sağlığını, okul başarısını, sorumluluk alabilmeyi, strese dayanıklılığı olumlu etkiler. Tek yapılması gerekli şey; onlara sevgi ile zaman ayırmak ve hayatı anlamlı kılmak...