Ama aslında yeteneklerini keşfedip geliştirmeleri açısından da önemli. Bu noktada ebeveynlere büyük görev düşüyor. Acıbadem International Hastanesi’nden Psikolog Yrd. Doç. Dr. Ferahim Yeşilyurt, çocukların yeteneklerinin keşfedilip geliştirilmesi konusunda bilgi verdi.
Okul başarısı zekasını yansıtmaz
Bir insanda 8 farklı zeka türü mevcuttur. Hangisinin baskın olduğu ise doğru bir gözlemle anlaşılabilir ve fark edildikten sonra da kolayca geliştirilebilir. Çocuğunuzun sadece dersteki başarısına bakarak onun zeki ya da başarılı olup olmadığı konusunda hüküm vermeyin. Yeşilyurt bu konuda şöyle bir örnek veriyor: “Yıllar önce bana okul başarısızlığı ile gelen bir çocuğun spor alanında desteklenmesinin uygun olacağını söylemiştim. Bu çocuk ilerleyen dönemde başarılı bir futbolcu olarak yaşamını sürdürdü.”
Dersleri yetenekleriyle öğretin
Çoklu Zeka Kuramı’na göre zeka; sözel zeka, mantıksal matematiksel zeka, görsel zeka, içsel zeka, sosyal zeka, müzik zekası, doğaya dönük zeka ve kinestetik zeka olmak üzere 8 çeşittir. Çocuğunuzun özelliklerini bilirseniz onunla daha iyi anlaşabilir ve geliştirebilirsiniz. Örneğin çocuğunuzla matematik dersi çalışıyorsanız ve çocuğunuzun müzik zekası olduğunu fark ederseniz ezgiler ve ritim eşliğinde anlatabilirsiniz. Ya da doğa yeteneği olduğunu düşünüyorsanız onu parklara götürebilirsiniz. Çocuklar özellikle 0-6 yaş arasında dış uyaranlara daha açıktır ancak ergenlik döneminde hatta hayatın her döneminde bu yeteneklerini geliştirilebilir. İşte çocukların yeteneklerini geliştirmenin yolları…
Sözel zeka
Sözel zeka; dili etkili kullanma ve dile ilişkin her türlü etkinliği içeren bir zeka türü. Sözel zekası yüksek kişiler, sözcükleri iyi kullanıyor, ikna ve anlatım gerektiren işlerde başarılı olabiliyorlar.
Nasıl anlaşılır?
İyi bir konuşmacı ve dinleyicidir.
Yazma becerileri yüksektir.
Hafızaları iyidir.
Sosyal alan derslerinde başarılıdır.
Ne yapabilirsiniz?
Bilmece sorun.
Hikaye anlattırın.
Sözcük oyunları oynayın.
Sözlük okuyup birbirinize anlamını sorun.
Mantıksal matematiksel zeka
Nasıl anlaşılır?
Rakamlardan ve karmaşık hesaplardan hoşlanırlar.
Matematik ve sayısal dersleri severler.
Zihinden işlemleri kolaylıkla yapabilirler.
Araştırır, bilimsel düşünebilir, konularla ilgili bağ kurmaktan hoşlanırlar.
Ne yapabilirsiniz?
Satranç, dama gibi oyunlar oynayın.
Farklı nesneler arasında ortak özellikleri, benzerlikleri konuşun, sorular sorun.
Hayali durum ya da semboller arasında bağ kurmasını sağlayın.
Görsel zeka
Hayal ettiğimiz her türlü şekil, desen ve tasarımları içeren zeka türü.
Nasıl anlaşılır?
Hayal kurabilme becerisi yüksektir, arkadaşlarına göre daha çok hayal kurar.
Resim yapma yeteneği gelişmiştir, ders dinlerken resim çizer, tablolar oluşturur.
Görüntü kaydetme özellikleri yüksektir, çok eski bir görüntüyü bile rahatlıkla hatırlayabilir.
Mekansal tasarımları zihinden yapabilir.
Fotoğrafçılık gibi sanatsal derslerden hoşlanır.
Gittiği yolları kolayca bulur.
Ne yapabilirsiniz?
Fotoğraf çektirin.
Resim yaptırın.
Müzelere götürün.
Lego ve puzzle yaptırın.
İçsel zeka
Nasıl anlaşılır?
Kendini iyi motive eder, kendi üzerinde düşünceyi yoğunlaştırabilir.
Farklı duyguların farkına varabilir.
Karmaşık düşünebilir ve sonuç çıkarabilir.
Yalnız yaşamaktan ve dolaşmaktan hoşlanır.
Fazla arkadaşı yoktur.
Kendine saygı duyar ve kendisi ile barışıktır.
Hobi sahibidir ama kendisi için yapar.
Kendine güvenir ve kendine büyük saygı duyar.
Ne yapabilirsiniz?
Günlük tutmalarını sağlayın.
Psikoloji ve kişisel gelişim seminerlerine götürün.
Olaylar hakkında kendi yaşamı ile bağ kurdurun.
Fikir üretmesine ve buluş yapmasına imkan tanıyın.
Sosyal zeka
Sosyal zeka insan ilişkileri ve başkalarıyla ortak çalışabilme gibi konularla ilgili zeka türü.
Nasıl anlaşılır?
İnsanlarla bir arada olmayı sever, birçok yakın arkadaşı vardır.
Arkadaşları arasında aranılan biridir, onların sorunlarını dinler ve yol göstermeye çalışır, liderlik yapmayı sever.
Kulüp, dernek gibi faaliyetlere sık sık katılır.
Ne yapabilirsiniz?
Sosyal organizasyonlara katılın.
Grup sporlarına yönlendirin.
Arkadaşlarıyla hafta sonu etkinlikleri planlayın.
Müzik zekası
Bu zeka türü ritm ve müzik ile ilgilidir. Doğada her şeyin bir melodisi, sesi vardır. Bu kişiler bu tür sesleri daha iyi algılayarak, değerlendirebilirler.
Nasıl anlaşılır?
Şarkı sözlerini iyi hatırlar, müzik kulakları iyidir.
Sürekli şarkı mırıldanır, her yerde mırıldanabilir ve şarkı söyleyebilir.
El ve ayaklarıyla ritim tutar.
Şarkı söylemeyi çok sever.
İnsanların seslerinden duygularını daha kolay anlayabilir.
Ne yapabilirsiniz?
Bir müzik aleti çalmasını teşvik edin.
Konuşurken sesinizi kısık sesten yüksek sese doğru dalgalandırın.
Farklı sesleri dinlettirin, aradaki farklılıkları konuşun.
Doğaya dönük zeka
Bu zeka türü doğal çevreyi anlama ve tanıma ile ilgilidir.
Nasıl anlaşılır?
Evcil hayvan beslemek ister.
Doğaya karşı duyarlıdır.
Evde ve bahçede bitki yetiştirmeye çalışır.
Bahçe işleri ile ilgilidir.
Kelebek ve yaprak koleksiyonu yapabilir.
Doğa olaylarını merak eder.
Ne yapabilirsiniz?
Piknik alanları ve doğa yürüyüş gezisi planlayın.
Hayvanat bahçesine gidin.
Çevre sorunlarıyla ilgili dernekleri ziyaret edin.
İzcilik, kampçılık, su altı fotoğrafçılığı gibi alanlara yönlendirin.
Kinestetik zeka
Bu zeka alanı bedeni kullanma ile ilgilidir.
Nasıl anlaşılır?
Beden dilini iyi kullanır.
Konuşurken el kol sallar.
Bedeniyle olayları kolaylıkla anlatabilir.
Taklit yeteneği vardır.
Hareketsiz kalamaz. Derste bile sürekli hareket etmeye çalışır.
Spor aktivitelerinde başarılıdır.
Zihinleri daha çok hareket etme ile meşguldür.
Uzun süre sabit kalmaktan hoşlanmaz.
Ne yapabilirsiniz?
Her türlü spor faaliyetine yönlendirin.
Lego, yapboz yapın.
Halk oyunları, tiyatro ve dansa yönlendirin.