ANKARA (İHA) - Çocuk ve gençleri cinsellik, şiddet, olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar gibi zararlı yayın içeriğine karşı korumak için geliştirilmiş olan görsel ve işitsel uyarı sistemi "Akıllı İşaretler Sembol Sistemi", 23 Nisan'da yayınlarda kullanılmaya başlanacak.
Sistemin tanıtımı, bugün Bilkent Otel'de düzenlenen bir toplantıyla tanıtıldı. Toplantıya, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı Zahid Akman, projenin tasarımcılarından Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Çaplı ve çok sayıda öğrenci katıldı. Akıllı İşaretler'in tanıtımı için hazırlanan ve televizyonlarda yayınlanacak olan spot filmlerin gösteriminin ardından bir konuşma yapan RTÜK Başkanı Akman, 23 Nisan öncesinde çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimleri açısından çok önemli olduğuna inandıklarını bir projeyi başlatmaktan dolayı çok mutlu olduklarını dile getirdi.
Akman, bugüne kadar televizyon yayınlarının içeriklerinin ve saatlerinin belirlenmesinde, programların hangi zaman diliminde ve kimler için yayınlanacağı noktasında belirleyici unsurların, televizyon yöneticilerinin düşünceleriyle izleyicilerinin televizyon izleme alışkanlıkları ve reklam gelirleri olduğunu ifade etti.
RTÜK olarak özellikle izleyicilerin yayın içerikleri hakkında bilgilendirilmesi noktasında çalışma yapmaya başladıklarını belirten Akman, Hollanda'daki uygulamanın Türkiye'nin şartlarına uygun olabileceğinin görüldüğünü anlattı. Hollanda ile 5 yıldır süren çalışma sonrasında, Türkiye'nin sosyo-ekonomik yapısını, eğitim düzeyini ve çocukların yapısını çok iyi bilen öğretim üyeleri ile birlikte bu sistemin hazırlandığını ifade eden Akman, "Bilim insanları olarak Türkiye'nin şartlarını dikkate alarak, televizyon yayın içerikleri ve bugüne kadar olan yayınlardan edinilen tecrübeleri göz önüne alarak, çocuk ve gençlerin zararlı, olumsuz yayınlardan etkilenmelerini önleyecek, en azından bu konuyla ilgili ciddi bilgilendirme sağlayacak sistemi kurulumuza önerdiler" dedi.
Söz konusu uygulamanın televizyon kanallarının yeni yayın dönemine başladıkları Eylül ayına kadar test aşamasını sürdüreceğini belirten Akman, bu sürecin gözlemleneceğini, ve izleyicilerin de görüş ve önerileri ile sistem hakkındaki yönetmeliğin de Eylül ayında yayınlanacağını kaydetti. Bu sürede yayın kuruluşlarıyla daha yakından görüşeceklerini belirten Akman, "Müeyyideler uygulayarak, cezalar vererek, yayıncı kuruluşların yayın içerikleriyle ilgili yapmış oldukları ihlallerin ortadan kaldırılmasının zor olduğu yönünde bir kanaat var Kurul üyelerimizde. Elbette ihlal olursa kanunun verdiği yetkiyle yine cezalar vereceğiz. Ancak ceza çok fazla benimsenecek bir şey değil. Karşılıklı hoşgörü, diyalog ile ülkemize hizmet etmenin daha doğru ve uygun bir yol olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu.
Akıllı İşaretler Sembol Sistemi'nin yayın içerikleriyle ilgili olarak yaşanan sorunları tamamen ortadan kaldırmayacağına de dikkat çeken Akman, "Ekranları çiçek bahçesine döndürecek bir şey değil. Akıllı İşaretler Simge Sistemi, yayıncı kuruluşlara 'Nasıl olsa içerik hakkında bilgi verdik.
YASAKLAMA, DENETLEME YERİNE ÖZDENETİM Artık ihlalde bulunma hakkımız var' gibi bir düşünce getirmemeli. Sistem, A'dan Z'ye bugünkü ihlallerle ilgili yayın içeriklerinde ne oluyorsa, yine o yapılan yanlışları, ihlalleri, RTÜK olarak takip etmemizi ortadan kaldıran bir çalışma değil. Bu sistem A'dan Z'ye yayın içerikleriyle ilgili ebeveynleri bilgilendirmeye yönelik bir çalışma" açıklamasında bulundu.
Akman, yayın içeriklerinin hangi yaş grubuna uygun olduğunun belirlenmesinden sonra, ekran başındaki kişilerin yaş durumunu dikkate alarak, yayın akışının belirlenmesinin de amaçlandığını belirterek, tek sorumluluğun RTÜK'e ait olmadığını simgelerin ekranda gören ebeveynlere de önemli görevler düştüğünü anlattı. Akman, "Bu sistemin başarılı olmasını ilk şartı yayıncı kuruluşlarımızın simge atamalarını doğru yapmaları, ikincisi de simgeleri ekranda gören anne babaların mesajları dikkate alarak, evlatlarını ekran başında tutmaları ya da uzaklaştırmalarıdır" dedi.
Çocuklara da seslenen Akman, "Sizin için olumsuz yayınlar söz konusu olursa, bu simgelerden biri ekranda göründüğünde, televizyonu kapatın ya da kanal değiştirin. Çok beğenseniz de, sizler için olumsuz olan yayınlar sizi kötü etkileyebilir. Lütfen bu simgelerin verdiği mesajları dikkate alın" diye konuştu.
Akıllı işaretler, programların hangi yaş grubuna uygun olduğunu gösteren 4 sembol (7+,13+,18+, genel izleyici) ile programdaki zararlı içeriği tanımlayan iç sembol (şiddet/korku, cinsellik, olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar) olmak üzere, toplam 7 sembolden oluşuyor. Televizyon ekranı şeklindeki bir gözbebeği ise sistemin logosu olan TELE'yi temsil ediyor. Sistemin uygulamaya geçmesiyle birlikte, çocuklara ve anne babalara televizyon izlerken yedi akıllı işaret rehberlik edecek. Akıllı İşaretler, yasaklayıcı ya da denetleyici değil, esas olarak yayıncı kuruluşların çocukları ve gençleri televizyonun olası zararlı etkilerinden koruma sorumluluğuna işlerlik kazandıran bir özdenetim mekanizması. RTÜK'ün geliştirdiği sistemle, televizyon kanallarının görevlileri programları önceden izleyip, elektronik ortamda kodlama formunu dolduracak. Bu işlem sonucunda sistem tarafından verilen yaş ve içerik sembolleri programın başında 5 saniye süreyle ekranın tümünde ve her kesintiden sonra da 15 saniye süreyle ekranın sağ üst köşesinde olacak şekilde yayınlanacak.