Ergenlik dönemi olarak isimlendirilen ve kısaca çocukluktan yetişkinliğe değişme ve uyum süreci olarak tanımlanan aralık, yaklaşık olarak 11- 12 yaşlarında başlayıp 20’li yaşların sonuna kadar devam eder. Aileler ve çocuk için zorlu zamanlardır. Çocuk artık çocuk olmaktan çıkar, kendini bir birey olarak kabullendirmeye çalışır. Artık bir yetişkin adayı olan genç gerek vücudunda gerekse duygu ve düşüncelerinde oluşan bu değişimlerle başa çıkmaya çalışır. Fiziksel anlamda yaşadığı büyük değişimlerle artık yetişkinliğin sinyallerini vermesine rağmen karışık kafasıyla henüz bir yetişkin değildir. 12 yaş çocuğu artık değişmekte olan bedenini gözlemleyebilir ve kimi zaman bundan utanabilir. Ailelerin desteği ergenlik döneminde büyük bir önem taşır. Fevri tavırları ile aileyi kendisinden uzaklaştırmaya çalışan bu genç, aslında en çok onlardan destek aldığının farkında değildir. Aileler bu dönemde son derece sabırlı davranmalı, sakin tavırlar sergilemeli ve kontrolü elinde tutmalıdır. En önemlisi ise çocuğa olan sevgisini göstermeli ama onu bunaltmamalıdır.
FİZİKSEL GELİŞİM
Bütün hayatımız boyunca gelişimimiz ve değişimimiz asla durmaz fakat ergenlik bütün bunların en yoğun ve en hızlı yaşandığı dönemlerden biridir. 11-12 yaşlarında hala çocuk olan bir birey, 14-15 yaşlarına geldiğinde artık yetişkinliğin başlangıcında olan bir insan sayılabilir. Bu 2-3 yıl içinde yaşadığı değişim o kadar hızlıdır ki hem zihinsel olarak hem fiziksel olarak etkileri çok net görülebilir. Bir aile için çocuğunun büyüdüğünü görmek heyecan verici olsa da bu dönem biraz stresli geçebilir. Bu dönem kız ve erkek çocuklarında farklı belirtilerle ortaya çıkar. Kız çocuklarında adet görme, göğüslerin belirginleşmesi ve daha kadınsı hatlara sahip olmaya başlamak ergenliğe girdiğini gösterir. Erkek çocuklar, kız çocuklarına göre 1 yıl kadar daha geç ergenliğe girebilir bu normaldir. Bu süreçte kızların boyu uzar ve fiziksel olarak erkek çocuklarına göre daha iri bir görüntüleri olur, fakat erkek çocukları da ergenliğe girdiğinde bu durum dengelenir. Erkeklerde üreme organının gelişmesi, tüylenme gibi durumlar ergenliğe girişin göstergeleridir. Boy uzamaya başlar ve kilo almaya meyilli bir vücut yapısı oluşur. Kızlarda boy uzaması 16- 18 yaşına, erkeklerde ise 18-20 yaşına kadar devam eder.
PSİKOLOJİ
Bu dönemde değişen vücutları nedeniyle çocuklar belli rahatsızlıklar yaşayabilir. Kendilerini gizleme ihtiyacı duyabilir, vücutlarından utanabilirler. Böyle bir durum yaşanmadan önce çocuğunuzla iletişim kurarak onun anlayacağı şekilde cinsiyetleri, cinselliği ve ergenlik döneminde yaşanılan değişiklikleri bilgilendirmiş olmalısınız. Bununla beraber bu durumun utanılacak bir yanı olmadığını, herkesin bu değişimleri yaşadığını ve sonunda bir yetişkine dönüşmenin güzel bir şey olduğu anlatılmalıdır. Özellikle genç kızlarda toplum baskısı gibi konular nedeniyle vücutlarından utanma ve gizlenme gibi davranışlar gelişebilir. Bunun önlenmesi çok önemlidir. Kadın olduğu için utanarak geçirilen bir ergenlik ileride yetişkin bir kadın olduğunda büyük sorunlar yaratabilir. Çocuğunuza vücudundan asla utanmaması gerektiğini, yaşanan her şeyin doğal ve normal olduğunu anlatmanız gerekmektedir.
Ayrıca ergenliği geciken çocuklarda özgüven eksikliği ve rekabet içerisinde kendini geri kalmış, başarısız hissetme durumu ortaya çıkabilir. Bunun için de ona herkesin vücudunun farklı olduğu anlatılmalıdır. Tam tersi şekilde psikolojik olarak kendini buna hazır hissetmeyen çocuğun ergenliğe girmesi sanki üzerine büyük sorumluluklar yüklenmiş hissi uyandırabilir ve onu strese sokabilir. Böyle durumların ortaya çıkmaması için çocuğunuzun önceden konuya hakim olması ve aklında soru işaretleri kalmaması önemlidir. Her şey normal sürecinde ilerliyor olsa bile ergenliğe girmiş çocuklar kendilerini gerçeklikten uzak bir şekilde yargılama eğilimindedirler. Fiziksel olarak kendini beğenmeme, sürekli başkaları ile rekabet içerisinde hissetme gibi durumlar normaldir. Özellikle arkadaş çevresi ile yarış içerisinde olması garip karşılanmamalıdır. Çok sevdiğini söylediği arkadaşları ile arasında kıskançlık durumları olabilir. Giyilen kıyafetler, ayakkabılar, saatler, saç modelleri ve renkleri gibi dış görünüş unsurları bir anda yetersiz görünmeye başlayabilir. Arkadaş çevresi ne giyiyorsa onu giymek isteyebilir. Bu çevresine kendini kabul ettirme ve dikkat çekme yöntemidir. Böyle durumlarda sinirlenmek, bağırmak ters tepki yaratır ve ergenliğe girmiş çocuğunuzun saldırganlaşmasına neden olur. Onun yerine ona olan sevginizi maddi değerleri olan eşyalarla göstermenin gereksiz olduğu ve bu tür yüzeysel zevklerin geçici olduğunu anlayabileceği şekilde, onunla tartışmadan aktarmaya çalışmalısınız.
Bu dönemde hiçbir şeyden memnun olmama eğilimindedir. Günlük rutinleri ve ev işlerinde kendine düşen görevleri yerine getirmeyi bırakmak ya da söylenerek, şikayet ederek yapmak gibi davranışlarla karşı karşıya kalabilirsiniz. Unutmamanız gereken şey ise burada yetişkin kişinin siz olduğunuzdur. Yani kontrol sizin elinizde ve hala kurallara uymak zorunda olan bir çocuktur. Evet, bir birey olarak kendi kararlarını verme ve özgür olma haklarına sahiptir ama bir yetişkin olmadığını unutmamalısınız. Otoriterinizi sağlamalı ve ona kuralları hatırlatmalısınız. Üzerinde baskı uygulayarak değil sevgi dolu bir yaklaşımla bunu ona anlatmalısınız. Ayrıca bu dönemde sorgulayıcı bir düşünce yapısında olabilirler. Yani söylediğiniz her şeyi önce düşünürler. Doğru ve yanlış kavramlarını kafalarında oturtmak için sürekli neden ve niçin şeklinde sorular sorarlar. Böyle durumlarda ona karşı vereceğiniz cevaplarda dürüst bir tutum sergilemeniz aranızdaki bağın bozulmaması için gereklidir. Size güvenebileceğini bilmelidir ama genellikle tavır olarak sizin sunduğunuz, deneyimlerinize dayanan pratik çözümleri değil, kendi buldukları yöntemleri uygulamayı deneyeceklerdir. Bu da kendi deneyimlerini kazanmaları için bir fırsattır fakat deneme konusunda fazla ileri gitmesine izin verilmemelidir.
BESLENME VE SAĞLIK
Bütün bu fiziksel değişimle beraber sağlığın korunması gerekir. Sağlıklı ve dengeli bir gelişim en önemlisidir. Boyun uzadığı bu dönemde kemiklerin eklem yerleri yumuşar ve bu yumuşama sürekli bilgisayar başında oturan ya da yanlış yürüyen çocuklarda kamburluk gibi sorunlara neden olabilir. Oturuş, yürüyüş ve yapılan sporlara dikkat edilmelidir. Süt tüketimi kemik gelişimi ve sağlığı adına faydalı olabilir. Genel anlamda ergenliğe girmiş çocuğun bağışıklığı artar ve kolay kolay hasta olmaz. Ama bu durum herkeste değişiklik gösterebilir. Ergenliğe girmiş çocuk kilo almaya meyilli olduğundan hazır, koruyucu içeren, işlenmiş gıdalardan ve abur cubur denilen gereksiz kalorilerden uzak tutulmalıdır. Her besin grubunu içeren bir beslenme planı uygulanması ergenliğe girmiş çocuğunuzun hem bedensel hem de zihinsel gelişimini destekleyecektir.