Yeditepe Üniversitesi Hastanesi'nden Klinik Psikolog Özden Bademci'nin önerilerini okumadan çocuklarınızla alışverişe çıkmayın!
Çocuğu ile alışverişe çıkmak, pek çok anne-baba için kabusa dönüşebilir. Bunun en önemli nedeni, onların çok çabuk sıkılmalarıdır. Canı sıkılan ve huzursuzlaşan çocuk, çevresindekileri de huzursuz eder. Çocuklarla alışverişe çıkmanın bir başka zorluğu da, onların daha çok güdüsel davranmalarından kaynaklanır. Alışveriş merkezlerindeki çok renkli objeler, çocuk için onu hareketlendiren uyaranlara dönüşür. Çocuk etrafta koşturarak gördüğü renkli objelere dokunur ve bunların çoğunlukla da kendisine alınmasını ister. Dolayısıyla anne-baba, sürekli olarak çocuklarını kontrol altında tutmak durumunda kalırlar. Anne-babalann bir taraftan alışverişlerini tamamlamaya çalışırken diğer taraftan da çocuklarını kontrol etmeleri zorlu bir süreçtir.
Nasıl hayır denmeli?
Alışverişe çıkılmadan önce anne-babanın; çocuğuna, sınırlı miktarda paralarının olduğunu, bu yüzden gördükleri her şeyi alamayacaklarını ve onunla bir anlaşmaya giderek seçeceği sadece bir şeyi alabileceklerini söylemesi gerekir. Çocuklar doğaları gereği sürekli olarak sınırları zorlarlar. Anne-babalarından hep bir şeyler almalarını talep edebilirler. Böyle bir durumda ebeveynin, "Hayır" dedikten sonra çok kısa bir şekilde gerekçeyi açıklaması, ondan sonra da kararlı tavrını sürdürmesi gerekir. Bir kerelik bile olsa, ebeveynin yaptığı ile söylediği örtüşmüyorsa, bu çocuğun olumsuz davranışının pekişmesine yol açacaktır.
Marketi birbirine katmasını nasıl önlersiniz?
Anne-baba, çocuğuna "Hayır" dediğinde, onu yerlerde yuvarlanırken hatta tekmeleyerek protesto ederken görebilir. "Hayır" yaklaşımında kararlı olunduğunu görmek, onun için adeta bir şok etkisi yaratabilir. Durum krize dönüşmeden önce, anne-baba, yanında bulundurduğu yiyecek ya da içecekle öncelikle çocuğun dikkatini dağıtmayı deneyebilir. Eve dönüldüğünde de bu davranışı için ona eğer 3 yaşında ise 3 dakika, 4 yaşında ise 4 dakika kalkmadan oturarak bekleme cezası verilebilir. Bu tekniğin işe yaraması için anne-babanın kararlı olması şarttır. Çocuk oturup beklemeyi reddettiğinde, oradan uzaklaşmaya çalıştığında, her defasında kararlı bir şekilde oturtulup beklemesi sağlanmalıdır. Süre dolduktan sonra, özür dilemesi istenip ona sarılmalıdır. Sonra da bunun bir dargınlığa dönüşmesine, zamana yayılmasına izin verilmeden normal sürece bir an önce dönülmelidir. Çocuğunuzla daha sık ve verimli zaman geçirmeniz, oyunlar oynamanız aranızdaki iletişimin iyileşmesine çok yardım eder. Alışverişin, çocuk için çok eğitici bir o kadar da eğlenceli olduğu unutulmamalıdır. Eğer anne ya da babanın özel alışverişi değil ve rutin bir market alıverişi işe çocuğun da ortak edilmesinde yarar vardır.
Psikolog Özden Bademci: "Çocuğun alışverişe katılmasını sağlayın"
Alışverişe çıkılmadan önce ebeveynlerin çocuklarını nasıl oyalayabileceklerini düşünmüş olmaları gerekir. Alışveriş sırasında çocukların bir şeylerle meşgul edilmeleri, anne-babaların rahat etmelerini sağlar. Yanlarına alabilecekleri bir miktar kuru üzüm ya da küçük sandviçler, çocuğun oyalanmasını sağlar. Yardım almadan içebileceği bir kap içinde eline içeceğin verilmesi, yolculuk sırasında resimlerine bakabileceği kitapların olması çocukların keyifle meşgul olabilmelerini sağlar. Özellikle okuma-yazma bilen çocukların eline alışveriş listesinin verilmesiyle, çocuk da aktif bir şekilde sürece dahil olur. Alışveriş esnasında ondan yardım istemek, alınacak ürünü raflarda onun bulmasını ve arabaya koymasını rica etmek, görülen ürünlerin renkleri şekilleri, tadı gibi konularda onunla konuşmak; hem çocuk için eğitici olur hem de birlikte eğlenmeyi sağlar.