Küfür edem, kardeşine ya da arkadaşlarına vuran çocuklarla pek çok kez karşılaşmışsınızdır. Peki, çocuklar bunu neden yapıyor? Evlilik ve Çocuk Terapisti Uzman Psikolog Ramazan Şimşek, çocukların neden agresif davranışlar sergilediğini anlattı ve ailelere önerilerde bulundu.
Her anne babadan çocuğun kavgacılığı, agresifliği ya da küfürlü sözlerine ilişkin bir kez de olsa mutlaka şikayet duyarsınız. Kardeşe vurma, anne babaya vurma, kreş arkadaşlarıyla kavga etme en sık duyulan şikayetlerdir. Peki, çocuklar neden bazen saldırgan olurlar? Genetik faktörlerin yanında en sık gördüğümüz nedenler şunlardır;
Aile içi şiddet ve model alma: Görülen en büyük etkendir. Fiziksel ve psikolojik olan iki yönü vardır. Şiddet denildiğinde ilk akla gelen fiziksel olsa da en sık görülen şekli psikolojik olanıdır. Kıyaslama, aşağılama, sevgisizlik, bağırma, uygun olmayan cezalar verme de psikolojik şiddet kapsamında ele alınır. Buna maruz kalan çocukta "Ben yetersizim, değersizim, sevilmeye layık değilim" inancı oluşur. Bu inanç agresyonun en temel nedenlerinden biridir.
Bağımsızlık dürtüsü: Çocuk büyüdükçe kendini daha büyük ve önemli hissetmek için bu girişimlerde bulunabilir.
Hayal kırıklığı: Çocuk kendi çevresini istediği gibi kontrol edemediğinde üzülür ve bildiği şekilde karşılık verir. İstediği oyuncağı bırakması için arkadaşını ısırır, oyuncağını almaya çalışan oyun arkadaşına vurur ya da onu engelleyen kardeşini itebilir.
Aşırı izin vericilik ve eşlik eden empati eksikliği: Gelişim dönemi açısında zaten ben merkezci olan çocuğun her isteği yerine geldiğinde, olumsuz davranışlar pekiştirildiğinde, empati duygusu azalır ve en ufak sorun karşısında öfkeli, kavgacı ve yıkıcı davranır.
Eksiklik: Sosyal beceri eksikliği, sözel yeteneklerin eksikliği, fiziksel ve zihinsel engellilik durumlarında çocuklarda öfke ve saldırganlık görülmektedir.
Ailelerin dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir?
1. Öncelikle sakin bir model olun. İlk ve en önemli madde anne ve babanın yaşam olayları karşısındaki sakin tutumudur. Doğru model olamazlarsa alacakları önemler yetersiz kalır.
2. Olumsuz davranışlar karşısında kuralları net bir biçimde belirleyin ve uygulayın.
3. Makul bir disiplin hedefleyin. Çok sert ya da çok hafif uygulamalar en etkisiz yöntemlerdir. Bunun yerine en makul olan uygulamaları tercih edin.
4. Olumlu davranışların uygun bir şekilde ödüllendirilmesi en etkili yöntemlerden biridir.
5. Duygularını onaylayın ifade etmesini sağlayın. Tüm davranışlar normal olmayabilir ama duyguların tümü doğaldır. Oyuncağı elinden alınan bir çocuk kızgınlığını vurarak ifade ediyorsa; ilk yapmanız gereken, kızgınlığın, normal ve sağlıklı bir duygu olduğunu hatırlamaktır. Küçük çocuğunuzun bunu hissetmesi de ifade etmesi de normaldir.
İkinci yapmanız gereken, bu mesajı çocuğunuza vermektir. Kızgın olmanın veya kızgın olduğunu söylemenin yanlış olmadığını ancak bu duyguyu saldırgan şekilde ortaya koymanın (vurmak, ısırmak, itmek, saç çekmek gibi) yanlış olduğunu ve hoş görülmeyeceğini anlatın.
6. Olaylar karşısında asla taraf tutmayın ve zorlandığınız dönemlerde mutlaka bir uzmandan destek alın.