Çocukların bilye oyunu başladı

Kağızman’da çocukların büyüme çağında iken eğlenceleri olan oyunların çoğu teknolojik oyuncakların gelişmesiyle oynanmaz duruma gelse de kırsal kesimlerde ve Kağızman’da bu oyunların bazıları yaşatılmaktadır.

Sobe, körebe, dokuztaş, evcilik, leppik, ip atlama, uçurtma, çelik çomak, mendil kapmaca, yüzük saklama, askercilik, uzun eşek, birdirbir, köşe kapmaca, sek sek, gibi oyunların yanı sıra bilye oyunu da oynanan ilkbahar oyunları arasındadır.

Bilye oyunu Kağızman’da en çok oynanan bir oyun olup küçük yaşlardan başlayarak on üç, on dört yaşlarına kadar devam eder. Bu oyunun Roma İmparatoru Augustus Caesar’ın da çocukluğu döneminde oynadığı bir oyun olduğu bilinmektedir. Kağızman’da bu oyun bilye temin edemeyen çocuklar arasında ceviz ile de oynanırdı. Adına Ceviz oyunu da denirdi. Cevizle oynanmasının nedeni cevizin de bilye gibi yuvarlak olmasından kaynaklanmaktadır. Cevizin de temini olmadığı zaman küçük çakıl taşların yuvarlak olanları ile oynanırdı.

Yurdun çeşitli yörelerinde bilyeye misket denilse de Kağızman’da yöre şivesiyle “bilya” denilir. Bir çizgi çizilir, üç ve dört metre arasına bilyeler dikilip erken başlayacak olan oyuncunun belirlenmesi için çizgiye bilyeler atılır. Bile oyunları yurdun çeşitli yerlerinde kuyu, tumba ve üçgen olarak oynanır ama Kağızman ilçesinde daha çok kuyusuz olarak oynanır. Yaklaşık üç buçuk veya dört metreye kaç oyuncu varsa her biri birer bilye dikerler. Çizgiye gönderilen eneke bilyalar ile birinci, ikinci, üçüncü oyuncular yine varsa dördüncü ve beşinci oyuncular belirlenerek çizgiden atış gerçekleştirilir. Dikili bilyelere isabet ettiremeyen bekler. İsabet ettiren ise oyunu sürdürerek yaptığı vuruşlar ile bilye kazanmaya devam eder.

Bu oyunda bilyeyi atarak başka bilyeyi vuran kazanmış sayılır. Bilye başparmağın kıvrılarak işaret ve orta parmağın arasına alınıp başparmak gücüyle itilerek atılır. Bilyesi biten oyuncu onu yutandan ve bilye sayısı artandan borç bilye edinir ve oyuna devam eder. Eğer yutarsa borcunu öder. Yuduzduklarını da geri alır. Oyunda bazen cığızlananlar olur, onlara da Allah cığıza mal vermez diye bir söz söylenerek azarlanmaya çalışılır.

Kağızman’da her mahallenin komşu çocukları kar kalkmış ev ve duvar kenarlarında temiz ve düz bir yer bulduklarında bilye oyunlarını oynamaya başlarlar. Bu oyun çatısız evlerin bacalarında da oynanır. Oyun Şubat ayı ortalarından Mart, Nisan ayına kadar devam eder. Sıcakların çökmesi ile başka oyunlarla çocuk eğlenceleri sürmeye devam eder. Kışın ardından havaların ısınması ile dışarıda oynanan ilk oyunlar arasında bilye oyunu gelir.