BEHLÜL ÇETİNKAYA / MUHAMMED SEMİH UĞURLU - Pakistan Başbakanı İmran Han'ın ülkedeki Afgan ve Bangladeşli mültecilerin Pakistan'da doğan çocuklarına vatandaşlık verme sözü, kimi mülteciler tarafından olumlu, kimileri tarafından da tepkiyle karşılandı.
Başbakan Han'ın pazar günü Karaçi kentinde, mülteci çocuklarına vatandaşlık verileceğini, bu yolla mülteci çocukların yasa dışı işlere bulaşmaktan kurtarılacağını, eğitim ve sağlık hizmeti almalarının kolaylaştırılacağını duyurması, mülteciler arasında farklı tepkilere yol açtı.
Başkent İslamabad'daki Afgan mülteci kampında AA muhabirinin sorularını yanıtlayan mültecilerden bazıları çocuklarına vatandaşlık verilse bile bir gün ülkeden çıkarıldıklarında çocuklarını da yanlarında götüreceklerini söylüyor.
Yaklaşık 30 yıldır "Afgan Basti" adı verilen kampta yaşayan Sana Gul, "Biz ailelerimizle yaşıyoruz ve bizde aile bütünlüğü çok önemlidir. O yüzden çocuklarımıza vatandaşlık verilse bile bizi bir gün Pakistan'dan sınır dışı ederlerse bu çocukları da yanımızda götürürüz." diye konuştu.
Sürekli olarak sınır dışı edilme korkusu yaşadıklarını dile getiren Gul, vatandaşlık almak için yıllardır uğraştıklarını ancak bir sonuç çıkmadığını söyledi.
15-16 yaşından büyük çocukların vatandaşlık hakkı elde etmesiyle iş bulmasının ya da iş kurmasının kolaylaşacağını belirten Gul, çocuklarının yaşları kaç olursa olsun birlikte yaşayıp Afganistan'a da birlikte döneceklerini vurguladı.
Eğitim ve sağlık hizmeti almakta sıkıntı yaşamadıklarını söyleyen Gul, "Hastanelere zaten gidebiliyoruz, eğitim almak için de devlet kampa yakın bir okul açtı ancak bu okula sadece 100 kadar öğrenci gidebiliyor. Bu kampta 2 binin üzerinde çocuk var. Asıl problemimiz okulun kapasitesinin yetersiz olması ve işsizlik. Bu kampta 20-30 yıldır kimliksiz yaşayanlar var. Bu insanlara vatandaşlık verilirse herkes bir iş yapar ve çocuğunu okula gönderir, kamp dışında bir eve taşınır." ifadelerini kullandı.
- "Bizim yaşadığımız hayatı çocuklarımız yaşamasın"
10 bini aşkın Afgan mültecinin yaşadığı Afgan Basti'de vatandaşlık verilmesi kararını olumlu karşılayanlar da var.
"Bizim yaşadığımız hayatı çocuklarımız yaşamasın." diyen Asad Ahmetzay, bu kararla 30 yılı aşkın süredir yaşanan sorunların gelecekte yaşanmayacağını söyledi.
Pakistan'da iş kurma, çalışma ve emekli olma gibi hakları olmadığını dile getiren Ahmetzay, "Ölene kadar çalışmak ve para bulmak zorundayız çünkü kimse bize sahip çıkmıyor. Ancak çocuklarımız vatandaş olursa daha kolay iş bulur, zamanı gelince emekli olur." dedi.
Pakistan vatandaşı olan çocukları yaşlandığında onlara yine Pakistan vatandaşı olan kendi çocuklarının bakacağını ifade eden Ahmetzay, "Bizim çocuklarımızın okuyup güzel işlerde çalışma ve para kazanma şansı olmadı ama çocuklarımıza vatandaşlık verilirse torunlarımızın bu şansı olacak. Onlar güzel işlerde çalışıp büyüklerine bakabilecek." diye konuştu.
- 2,5 milyon Afgan ve Bangladeşli mülteci yaşıyor
Terör ve işgallerden kaçan Afganların sığındığı ülkelerin başında Pakistan geliyor. Afgan sığınmacılar, ülke genelinde kurulan 54 kamp ile varoşlarda yaşıyor.
Sovyet işgalinin yaşandığı 1979'dan sonra İslamabad'ın dışında kurulan Afgan Basti de bunlardan biri.
Tamamı kerpiç evlerden oluşan Afgan Basti'de su, elektrik, yol ve kanalizasyon altyapısı bulunmuyor. Evlerin altında açılan deliklerden pis suların aktığı sokaklarda çocuklar oynuyor.
10 bini aşkın Afgan'ın yaşadığı yerde birçok hizmetten mahrum olan mülteciler, tüm ihtiyaçlarını yine kerpiçten yapılan 3 bakkal ve 1 kasaptan karşılamaya çalışıyor. Çocuklar en yakın okula yaklaşık bir saat yürüyerek ulaşıyor.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğinin (BMMYK) verilerine göre, Pakistan'da 1,3 milyon Afgan mülteci yaşıyor. Pakistanlı makamlar ise bu sayının 1,7 milyon olduğunu belirtiyor.
Özellikle ülkenin güneyindeki Sindh eyaleti ve başkenti Karaçi'de yaşayan Bangladeşlilerle bu sayının 2,5 milyona ulaştığı tahmin ediliyor.