Görme doğumla gelişmeye başlayan 13-15 yaşına kadar gelişimi devam eden bir süreçtir. Yeni doğan, yaşamın ilk birkaç ayını görme becerilerini oldukça hızlı bir şekilde geliştirerek geçirir. Hareket ve fizik çevre en önemli uyaranlardır.
Görme ve hareket birbirini tetikler, çocuğun hem gelişim basamaklarını hızla ilerlemesini, hem de öğrenmesini, kavram gelişimini pekiştirirler.
0-4 ay: Bir kol boyu mesafeye odaklanabilirler. Önceleri insan yüzleri çocuklar için çok enteresandır. Daha sonra yakınlarına getirilen cisimlere odaklanırlar. Zamanla hareket halindeki cisimleri takip etmeye başlarlar. Takip hareketlerinin başlaması ile her iki gözün birlikte çalışması da başlar. Zamanla gördükleri cisme uzanırlar, buda el-göz koordinasyonunun ilk etabıdır.
4-6 ay: Çocuklar geliştikce, motor becerilerin de artması ile dönme, tutunarak kalkma çabaları esnasında boşlukda kendilerini konumlandırmayı, vücud ögelerini, hareketlerini kontrol etmeyi öğrenirler. El-göz koordinasyonu bu dönemde gelişmiştir, yakalama becerileri artar, düz karşılarında duran cisme uzanıp alır ve ağızlarına götürürler. Göz hareketlerinin artması ile odaklama ve takip hareketleri, her iki gözün birlikte çalışması gelişir ve hızlanır.
6-8 ay: Bu dönemde gördükleri cisme ulaşmak amacı ile emeklemeyi keşfederler. Bu onlar için en heyecan verici oyun olmuştur, sürekli çabalarlar. Kendi vücutlarının diğer cisimlere göre oranı, konumu, büyüklüğü, şekli, durumu hakkında fikir sahibi olur ve taktil ve haptik duyularını geliştirirler.
8-12 ay: Öğrendikleri sonrasında görsel hafızaları gelişmeye başlamıştır. Mesafeleri yorumlayabilirler. Bu dönemde orta hat çalışmaları ile ince kaslar gelişmeye başlar. Parmakları ile kendilerini besleyebilirler. Ayaklanıp yürümeye başlayınca gözlerini vücut hareketlerinden bağımsız olarak kullanabilir vemotor-görsel işlevleri uyum içinde yapabilirler.
OKUL ÖNCESİ DÖNEM: Bu dönemde de görme gelişimi devam eder. Derinlik hissi daha da gelişmiştir. Bu çocuklar için göz hareketleri, göz-el-bedenin koordinasyon halinde çalışması çok önemlidir. Legolarla kule yapma, kesme-yapıştırma, parmak boyamaları, boncuk dizme, tuşlu oyuncaklar çocukların orta hat çalışmaları olup, ince kas gelişimi için zorunludur.
Bu dönemde renkli resimli kitaplar okunması çocuğun görsel hafızasını geliştirir. 3 yaşda ve okula başlamadan önce mutlaka çocuğun rutin göz muayenesi yapılmalıdır.
GÖRMENİN NORMAL GELİŞİMİ TABLOSU
(0-2ay arasında)
Pupil ışık reaksionu vardır,flaş ışığına göz kırpar, insan yüzüne bakar,göz teması kurar,
renkli cisimlere bakar.
(3ay-6ay arasında)
Anneyi görsel olarak tanır, cisimler ve insanla aktif olarak ilgilenir, yukarı doğru ve orta hattı geçen takibi vardır, bir cisimden diğerine bakar,uzak cisimlere bakar,yerdeki ekmek kırıntılarını görür.
(7ay-ll ay arasında)
Aynaya bakar, tek oyuncakla oynar, jestleri ve yüz mimiklerini taklit eder, her yönde gözü ile takip eder, parmağını emer, isimleri anıldığında aile bireylerine bakar.
(l2 ay-l7 ay arasında)
Baş ve işaret parmağını kullanıp çimdikler, blokları kutulara koyar,halkaları tahta çiviye geçirir,
2 küpden kule yapar, işaret parmağı ile gösterir, şekil tahtasından yuvarlak parçaları atar
(l8 aylık iken)
3 blokdan kule yapar, dışardaki cisimleri gösterir,adı söylenen cisimlere işaret eder,
6 yuvarlak halkayı tahta çiviye geçirir, kare cisimleri kare boşluktan kutuya atar.
(2-3 yaş arasında)
Ücgen, yuvarlak, kare şekiller benzer deliklerden geçirir, eşleştirir, düz çizgi ve yuvarlağı taklit eder,
dört küple kule yapar,3 küpten tren yapar, primer renkleri eşleştirir.
Doç. Dr. Nazan Baykan
Göz Hastalıkları