İnşaat Mühendisleri ve Jeoloji Mühendisleri Odaları Trabzon Şubeleri yaptıkları ortak açıklama ile son dönemde çöken istinat duvarı vakaları ile ilgili bir açıklamalar yaptılar.
Özellikle de son bir yılda Trabzon’da gerek beton, gerekse ağırlık tipi istinat duvarı görevi gören dayanma yapılarının yıkılma, devrilme, çökme gibi olaylarla sonuçlanan ciddi deformasyonlara uğradığı belirtilen açıklamada “Son birkaç aylık süreç içerisinde Kanuni Eğitim ve Araştırma Hastanesi yolu üzerinde, Konaklar Toplu Konutlar ve Yıldızlı (Sera) gölü yolu üzerinde yer alan istinat duvarlarının yıkılması sonucunda kayda değer mal kayıplarının yaşanması, bir o kadar da can kaybı riski oluşturması ile karşı karşıya kalınmıştır. Trabzon ili yerleşim alanı sınırlarında son yıllarda artan inşaat sahaları ve bunlara bağlı yapılan temel ve yol kazı çalışmalarında şev duraylılığını sağlamak maksatlı imal edilen istinat duvarlarının sayısında da ciddi bir artış gözlenmektedir. Bu istinat duvarlarının, alanda jeolojik olarak yaygın şekilde gözlenen volkanik kökenli kayaçların ayrışmasıyla oluşan killi zeminlerde ve yine volkano-tortul niteliğindeki kayaçlar ve bunların ayrışması sonucu oluşan kil, silt, çakıl karışımlı zemin kütlelerinde konumlandırıldığı görülmektedir. Bölgenin iklimsel karakteri nedeniyle yılın her mevsiminde alınan yağış sonucu bu istinat duvarları arkasında tutulan/tutulmaya çalışılan suya duyarlı kil, silt türü kütlelerin suya doymasıyla birlikte tutucu duvar arkasında ilave bir yük oluşmaktadır. Hemen hemen çoğu 90 dereceye yakın eğimlerde açılan kazı şevlerinin yeterli düzeyde şev duraylılık analizlerinin yapılıp yapılmadığı, bu şevlerin önüne imal edilen duvarların temel derinliği, yüksekliği, boyu, kalınlığı vb. gibi boyutlandırma çalışmalarının bilimsel ölçüt ve değerlendirmelere göre mühendislik hizmeti ile gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, duvar arkasına yerleştirilecek olan malzeme parametrelerinin imalata uygun olup olmadığı kontrolünün yapılıp yapılmadığı, uygun yüzey ve yeraltı su drenaj yöntemlerinin uygulanıp uygulanmadığı gibi hususlar son karşılaşılan olaylar neticesinde ciddi soru işaretleri meydana getirmektedir. Bu hususlar, üzerinde düşünüp tedbir almaya muhtaç konular olarak karşımıza çıkmaktadır. Trabzon ilinin heyelan potansiyeli göz önüne alındığında, söz konusun dayanma yapılarının gerekliliği ve önemi ön plana çıkmaktadır. Heyelan türü hareketleri ve insan eliyle açılan kazı şevlerinde oluşacak göçmeleri önleyici olması gereken bu yapıların, yukarıda sözü edilen nedenlerden ve olası mühendislik hatalarından dolayı yıkılmaları ise kentin zaten önemli bir sorunu olan heyelan problemini ikiye katlamaktadır” denildi.
“Ruhsata tabi her yapı, denetime de tabi olacaktır”
Söz konusu istinat duvarı yapılarının imalat öncesinde, sırasında ve sonrasında ilgili kurumlardan uzman inşaat mühendisleri ve jeoloji mühendisleri tarafından denetime tabi tutulmasının önemine vurgu yapılan açıklamada “Mevcut kontrolsüz ve özensiz uygulamaların devam etmesi halinde, söz konusu olumsuz durumlarla karşılaşılması kaçınılmaz olacaktır. Bu durumun hiç arzu edilmeyecek zarar ve kayıplara mahal vermemesi adına ilgili kurumların ivedi olarak gerekli önlemleri almasında, bu amaçla yapılacak çalışmalara yasal düzenlemelerle hız vermesinde son derece önem görülmektedir. İstinat duvarları bir yapı türüdür. Yapı olarak kamuoyunun algıladığı binalar kadar önemlidir. Hassas, tüm etkenleri ile irdelenmiş önemli mühendislik eserleridir. Her yapı gibi, istinat duvarları da tek başına veya etrafındaki diğer yapılarla birlikte mutlaka gerekli mühendislik hesaplarını içerecek şekilde projelendirilmelidir. Her yapı gibi, istinat duvarları da ruhsata tabi mühendislik yapılarıdır. İlgili yerel yönetimle ve kamu kurumları bu yapılar için tekil veya diğer yapıların eki olup olmadığına bakmadan ruhsatlandırma işlemi yapmalıdır. Ruhsata tabi her yapı, denetime de tabi olacaktır. Ruhsatı olmayan yapıların denetiminden bahsetmek mümkün değildir. İlgili meslek disiplinlerinin gözetim ve denetimi, projelendirme ve yapım sürecinin vazgeçilmez unsurudur. Son günlerde yaşadığımız olaylardaki gibi, bir yerde istinat duvarlarında göçme olduğu zaman, sadece göçen kısmı yeniden yapmak riski ortadan kaldırmayacaktır. Göçen kısmın devamındaki tüm istinat duvarları yeniden incelemeye tabi tutularak, gerekiyorsa onların da yıkılıp, yeniden inşası gerçekleştirilmelidir” ifadelerine yer verildi.