Global dünyada yaşanan sağlık sorunlarından biri de organ yetmezliği konusudur. Toplum olarak bizler de çoklu organ yetmezliği konusunda duyarlı ve bilinçli olmalı, bu konuya daha fazla önem göstermeliyiz.
Kalp ve damar sisteminin organlara yeterli kanı uygun oranda götürememesi nedeniyle oluşan ani dolaşım yetmezliğidir. Bu rahatsızlık mikrobun kana karışması ile başlayan tedavi edilmez ise diğer organlara sıçrayarak reaksiyonlar gösteren durumu ifade eder. Organ yetmezliği organ naklini gerekli kılan ve bulunması zaman alan bir durumdur. İlk başlarda kendini pek belli etmeyen ama zamanla, belirtileri ortaya çıkan ve şikâyetler baş gösterdikçe fark edilen bir rahatsızlıktır. Çoklu organ yetmezliği önceleri halsizlik, iştahsızlık, huzursuzluk hali, kilo kaybı gibi problemlere neden olur. Zamanla bu şikâyetler artar ve dayanılmaz bir hal alır. Şuur kaybı, solunumda güçlük gibi etkiler de gözlemlenebilir. Bu şikâyetler hafife alınmayacak çoklu organ yetmezliği belirtileri arasındadır. Erken teşhis için size en yakın acil servisine veya doktorunuza görünmenizde yarar vardır. Erken teşhis ile organ yetmezliğinin önüne geçilebilir ve çok daha ciddi sonuçlara varmadan kontrol altına alınabilir. Aksi halde bu durum organların iflasına veya ölüme bile sebep olabilir. Bu yüzden bu rahatsızlık asla ihmal edilmemelidir. Çoklu organ yetmezliği evreleri boyunca dikkati ve özeni elden bırakmamak şarttır. Yoğun bakım ünitelerinde bu sağlık sorununu yaşayan çoğu hasta ihmal dolayısı ile yatmaktadır.
Gelelim “Çoklu organ yetmezliği neden olur?” sorusuna. Bu rahatsızlık organlara yeterli kanın uygun oranda götürülememesi nedeniyle olur. Normal şartlarda bu işlevi yerine getirmesi gereken kalp ve damar sistemidir.
Çoklu organ yetmezliği bilinç düzeyini artırarak ve basit önlemler alarak önlemek mümkündür. Günümüz yoğun çalışma temposunda yaptığımız hatalardan biri de ”Zaman yok, acelem var, yetişmez...” diyerek üretilen bahanelerle öğün atlamaktır. Kahvaltıyı atlamak, sade bir kahve ile geçiştirmek yani kısacası düzensiz beslenme uzmanların üzerinde durduğu ve şiddetle yapılmaması gerektiği konusunda uyardığı konuların başında gelir. Buna ek olarak fast food, hamur işleri ve paketli gıdalar gibi yiyeceklerin aşırı tüketiminin zararlı olduğu herkes tarafından kabul edilen bir gerçek olmasına rağmen birçok insan bunu önemsemeden hayatına devam eder. İşte bu konuda da ileride ciddi rahatsızlıklar yaşamak istemeyenlerin mutlaka dikkat etmesi gereken, bu tip gıdaların aşırı tüketiminden kaçınmak olmalıdır.
Tıpkı sağlıksız yiyeceklerde olduğu gibi hareketsiz yaşamda başlı başına önemli bir risk faktörüdür. Hareketsiz yaşam tarzı vücudun yağ depolanmasına haliyle organların çevresinin bu tabaka tarafından kaplanmasına ve işleyişinin aksamasına neden olur. Durağan vücudun organlara bir faydası olmayacağı gibi kasların erimesine ve vücudun hantallaşmasına sebebiyet verir. Açık havada bol oksijenli bir yürüyüş ya da ev konforunda yapılan basit egzersizler sağlıklı için oldukça faydalıdır. Ayrıca da bol su içmeniz vücutta biriken toksinleri daha hızlı ve kolay bir şekilde ter ve idrar ile atmaya yardımcı olacaktır.
Tüm bunlara ek olarak düzenli uykuyu da atlanmamalıdır. Sağlıklı ve kaliteli bir uyku çekmek gün boyu yorulan vücudun dinlenmesine ve enerji toplamasına olanak tanır. İyi bir uyku düzeni bulunmayan kişilerin hem sağlık hem de psikolojik olarak verimsizleştiği kabul görülmüştür. Ruhsal ve fiziksel olarak kendimize iyi bakmalı ve bunun sağlığımız üzerinde olumlu etkiler bıraktığını unutmamalıyız.
Bunun yanı sıra aşırı alkol ve tütün kullanımıda sağlık açısından çok zararlıdır. Kötü alışkanlıkları bırakmak için bir uzman desteği almak ve sağlıklı bir hayatı yaşam tarzı haline getirmek ciddi hastalıkların önüne geçmek için iyi bir adım olacaktır. Genel olarak söylemek gerekirse sağlıklı beslenmek, bol su içmek, spor yapmak, kaliteli uyumak, stresten ve kötü alışkanlıklardan uzak durmak vücut sağlığını korumada etkilidir.
Multi organ yetmezliği tanısının erken yapılması her hastalıkta olduğu kadar önemlidir. Hastaya klinik ortamda yapılan tahliller sonucunda hastalığın hangi aşamada olduğu ve gereken tedavilerin neler olduğu belirlenerek tedaviye başlanır. Kişi çoklu organ yetmezliği evrelerinin ilkinde ise enfeksiyonun diğer organlara sıçramasını önlemek amaçlanır. Gerekli tedavi ilaç yardımıyla yapılır. İkinci evrede ise hasta müşahede altında tutulur ve ona göre tedavisi belirlenir. Eğer son evrede ise iltihap organlara sıçramış, organlar yetersiz hale gelmiş demektir. Bu durumda çoklu organ yetmezliğinin tedavisi için hasta yoğun bakıma alınır. Tedavinin nasıl ve ne kadarlık zaman diliminde olacağına doktor karar verir. Bu yüzden erken tanının tedavinin önemli bir parçası olduğu unutulmamalıdır. Hastayı mümkün olduğunca müşahede altında tutmak, ciddi komplikasyonların oluşmaması için tedaviye erken başlamak kötü sonuçların doğmasını engellemek için yeterli olabilmektedir.
Akciğer yetmezliği, dolaşım yetersizliği ve pankreasın iflas etmesi gibi vücudun farklı bölümlerinde tekli ve sıralı olarak sağlık sorunları meydana gelerek organları etkiler.