Yarı çöl alanlarında yaşayan ve boyu yaklaşık 1 metre olan çöl varanı, ilk kez Şanlıurfa'da görüntülendi.
Doğa Derneği'nin Şanlıurfa'da yürüttüğü 'Hedef Sıfır Yok Oluş Kampanyası' kapsamında, bir kertenkeleye göre çok iri olmasından dolayı "dev kertenkele" de denilen çöl varanlarından biri görüntülendi. Doğa Derneği uzmanı Turan Çetin, bu nadir canlı türünü doğal yaşam ortamında ilk kez fotoğraflamayı ve filme almayı başardı. Bu sonuç, Şanlıurfa bozkırlarında yaşayan nesli tehlikedeki canlıların korunmasına yönelik umutları artırdı.
Doğa Derneği'nin Urfa'nın Bozkırları Projesi çerçevesinde yapılan arazi çalışmalarında tespit edilen çöl varanının boyu yaklaşık 1 metre olmakla birlikte, bu nadir canlının boyunun 1 metre 30 santime kadar çıkabildiği belirtildi. Doğa Derneği uzmanı Turan Çetin, "Çöl varanı, Şanlıurfa'daki kurak alanlarda yaşıyor ancak tarım alanlarının genişlemesi nedeniyle nesli tehlike altında" dedi.
Doğa Derneği'nin bölgede daha önce yaptığı çalışmalar sonucunda çöl varanının bulunduğu son yerler saptanmış ancak bu nadir kertenkele türü tam olarak görüntülenememişti. Çöl varanı, kendisi ile aynı alanı paylaşan köylüler tarafından da biliniyordu ancak görünüşü nedeniyle korkulan ve görüldüğü yerde öldürülen bir canlı türüydü. Doğa Derneği'nin köylerde yaptığı çalışmalar sonucunda bölge halkı da bu nadir canlıyı koruma altına aldı.
Doğa Derneği Genel Müdürü Güven Eken, yaptığı açıklamada, "Doğa Derneği'nin Sıfır Yok Oluş Projesi kapsamında okullarda çöl varanını tanıtan ve doğadaki önemini anlatan oyunlar oynandı, köylülerle sohbet edildi. Bölgede yaşayan Ahmet Demir, Doğa Derneği gönüllüsü olarak son iki yıldır bu dev kertenkele için arazi çalışmaları yapıyor ve görüldüğü yerleri kayıt altına alıyordu. Türün tam olarak görüntülenmesini de yine bölgedeki köylülerin çalışmaları sağladı" diye konuştu. Güven Eken, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Doğa Derneği'nin Şanlıurfa ekibi, bozkırların da çok güzel ve zengin olduğunu göstermek için uzun zamandır çalışıyor. Çöl varanı gibi çok nadir canlıların doğal alanlarında görüntülenmesi, doğanın yalnızca mavi ve yeşilden oluşmadığını Türkiye'ye hatırlatmak için son derece önemli bir gelişmedir. Ceylan, telli turna, yaban koyunu gibi kültürümüzde önemli yer oluşturan türlerin tamamı bozkır canlılarıdır. Doğa Derneği, tehlike altındaki bozkır yaşamını tanıtmaya ve korumaya devam edecek."
ÇÖL VARANININ YAŞADIĞI YERLER
Çöl varanı (Varanus griseus) çöl ve yarı çöl alanlarda yayılım gösteren bir canlı türüdür. En belirgin özellikleri; dillerinin uzun, ince ve uçlarının çatallı olmasıdır. Sırt bölgesinin rengi genel olarak sarımsı kahverengi ya da grimsi olur. Sırtında koyu kahverengi ya da siyah, enine şeritler bulunur. Gündüzleri aktiftir. Genel olarak diğer küçük kertenkeleler, kemiriciler, avlayabildikleri kuşlar ve sürüngen yumurtalarıyla beslenirler. Ayrıca, toprağı kazabilir ve ağaçlara tırmanabilirler. Dişiler bir defada 10-12 kadar yumurta bırakabilir. Boyları 100 santimetre (en fazla 130 santimetre) kadar olabilir. Çöl varanı türü Kuzey Afrika'dan Güneybatı Asya'ya, Afganistan, Pakistan ve Kazakistan'a kadar yayılım gösterir. Türkiye'de ise 'Varanus griseus griseus' alt türü yaşamaktadır. Bu alt tür, Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da yaşamaktadır. Çöl varanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Şanlıurfa Birecik, Ceylanpınar ve Şırnak Silopi'de görülmektedir.