İnme, kalp krizi, cerrahi operasyon, enfeksiyon ve travma gibi çeşitli hastalıklar veya durumlar sonrasında karaciğer tarafından üretilen bir protein olan CRP’nin değerinde bir artış gözlemlenmektedir. Sadece bu değere bakılarak, hastalığın teşhisi konulamaz ama hastalık hakkında fikir sahibi olunabilir.
Vücutta bir enfeksiyondan şüphelendiğinde veya var olan enfeksiyonun derecesi ölçülmesi gerektiğinde doktorlar genellikle CRP testi ister. Peki, nedir bu CRP?
Kısaca CRP olarak bilinen kan testinin açılımı C-Reaktif Protein’dir. Bu test ile vücutta var olan iltihap ve iltihabın derecesi ölçülür. CPR testinin yapılabilmesi için kişinin aç ya da tok olması fark etmez. Bununla birlikte gün içinde değerlerde farklılık olmadığı için de istenildiği zaman yapılabilir.
Vücuttaki birçok hastalığın tespit edilebilmesi için CRP seviyesi bir belirteç olarak kullanılır. Çünkü bu testin duyarlılığı oldukça yüksektir. Vücutta bir enfeksiyon olduğunda CRP değeri yaklaşık 1000 kat artar ve kişide bir enfeksiyon şüphesi olduğu durumlarda kan testi aracılığıyla C-reaktif protein seviyesi ölçülür. Bu da hastalığın teşhis ve tedavisi için önemli bir adımdır.
Ancak bilinmesi gerekir ki CRP testi vücutta enfeksiyon olduğunu belirlese bile bu enfeksiyonun kaynağı hakkında bir bilgi vermez.
C-reaktif protein karaciğer tarafından üretilir ve kronik iltihabi hastalıklar, bakteriyel enfeksiyonlar, kanser türleri, inflamatuar hastalıklar, damar iltihaplanmaları ve kalp krizi riski hakkında işaret verir.
Kan testi yapılan kişinin CRP değeri yüksek çıkmış ancak tedavi uygulanmasına rağmen hala normal değerlere inmemişse kişinin hastalığı devam ediyor demektir. Çünkü değerlerin yükselmesine neden olan faktörler ortadan kalktıktan yaklaşık 18 - 20 saat sonra değerlerin normal seviyesine inmesi gerekmektedir.
Bu özelliği ile CRP, hem hastalığını varlığının ortaya çıkarılmasında hem de tedavinin işlerliği hakkında bir bilgi verir. C-reaktif protein karaciğerde üretildiği için karaciğerde görülecek hastalıklar CRP üretiminde azalmaya neden olabilir.
Kardiyovasküler hastalıkları kontrol için de CRP testinin yüksek hassasiyetli türü hs-CRP kullanılmaktadır.
Peki CRP değeri nedir? CRP değeri, karaciğer tarafından üretilen C-reaktif proteinin sayılarla ölçülmesidir. Bu değer, tümör, enfeksiyon veya travma sonrasında hızlı bir şekilde 1000 katına kadar yükselebilir. CRP değerinin ölçülmesi ile bir sağlık sorunu olup olmadığı hakkında bilgi sahibi olunur.
CRP değeri yüksek çıkmışsa vücutta bir hastalık var demektir. Bu test ile hastalığın varlığı tespit edilir. CRP değerinin düşük çıkması ise iyiye işarettir. Değer ne kadar düşükse hastalığa yakalanma riskiniz o kadar düşük demektir. Bununla birlikte, daha önce yüksek çıkan değerin tedavinin ardından tekrar ölçüldüğünde düşük çıkması tedavinin olumlu sonuçlandığı anlamına gelmektedir.
CRP normal değerleri ortalama olarak sağlıklı bireylerde 1.0 mg/L’dir. Yaş ilerledikçe CRP değeri ortalaması 2.0 mg/L’ye kadar çıkabilir. Sağlıklı kişilerde CRP seviyesi yüzde 90 oranında 3.0 mg/L’nin altındadır.
3.0 mg/L’nin üzerinde ölçülen CRP değeri, normal karşılanmaz ve bu yüksekliğe neden olan belirgin bir hastalığa rastlanmasa bile altta yatan bir rahatsızlıktan şüphelenilir.
Kimi laboratuvarlarda ise, CRP sonuçları mg/dl şeklinde çıkar. Buna göre ise sonuç, mg/L’nin onda biri olacak şekilde değerlendirmeye alınır.
Yeni doğan bebeklerde ise değerler oldukça düşüktür; ancak sadece saatler içerisinde yetişkin bir birey ile aynı seviyeye çıkar.
Sağlıklı bireylerde CRP değeri çok düşük bir seviyededir; ancak kimi zaman bu değerin yüksek olduğu görülür. Test sonuçlarının beklenen seviyede çıkmamasının ardından pek çok kişi CRP yüksekliği hakkında araştırma yapmaya başlar. Bu konu hakkında en sık sorulan sorulardan biri de “CRP yüksekliği nedir?” sorusudur.
Aslında bu değerin ölçülmesi pek çok hastalığın önlenmesi ve tedavisi yolunda hekiminizin işini kolaylaştıracaktır. Çünkü bu hastalık hakkında izlenmesi gereken yol haritası konusunda bilgilendirici niteliktedir. Hekiminiz bu değerlere bakarak, rahatsızlığınıza neden olabilecek sebepler arasında bir eleme yapar ve böylece hastalığınızın teşhisine bir adım daha yaklaşmış olur.
Bir diğer merak edilen “CRP değeri neden yükselir?” sorusuna ise verilebilecek birden fazla yanıt mevcuttur. Çünkü birbirinden bağımsız pek çok hastalık veya durum karşısında kişiler değerleriğini yükseldiğini görebilmektedir. CRP değerini yükselten durumları ise kısaca şu şekilde sıralamak mümkündür:
CRP yüksekliği kendi başına hissedilen bir durum değildir. Değer ancak bir hastalığın eşliğinde yükselebilir. Bu nedenle spesifik bir belirtinin olduğu söylenemez. Eğer kişide enfeksiyona bağlı enflamasyon varsa o zaman;
Hamilelik süresince C-reaktif protein düzeyi belli oranda yükselebilir fakat aşırı derecede yüksek seyretmesi erken doğum, düşük riskini meydana getirebilir.
Buna ek olarak bu dönemde bir enfeksiyona bağlı olarak bir CRP yüksekliği meydana gelirse, enfeksiyonun tedavisi ile birlikte değerler normal seyrine geçecektir.