Cumhur kelimesi, Arapçada "cmhr" kökünden gelir. "Birikme, halk kalabalığı" anlamına gelen "cumhûr" kelimesinden alıntıdır. Cumhur kelimesi ise "cem" kelimesine dayanır. Cem kelimesi "birikmek, toplanmak, halk kalabalığı ve bir araya gelmek" anlamlarını taşır. Cumhur kelimesi tarihte ilk kez 1400'lü yıllarda Ferec ba'd eş-şidde isimli eserde kullanılmıştır.
TDK’nin cumhur kelimesinde belirlediği ilk anlam halk ve topluluktur. Aynı ülke sınırları içinde yaşayan ve aynı dili konuşanları ifade eder. Cumhur kelimesinin diğer anlamıysa kalabalık insan topluluklarıdır. Cumhur kelimesinden "cumhuru reis, cumhurbaşkanı, cumhur cemaat" gibi sözcükleri türetilmiştir. Cumhur kelimesinin cümle içinde kullanımına şu şekilde örnek verebiliriz:
“Kubben altında bu cumhura bakarken şimdi.” -Yahya Kemal Beyatlı
Cumhur kelimesinin eş anlamı olan sözcük iki tanedir. Cumhurun eş anlamlısı "topluluk" ve "halk" kelimeleridir. Halk kelimesi "ahali, millet, kamu, toplum ve ulus" anlamlarına gelir. Topluluk kelimesi ise "aynı yerde olan insan kalabalığı, cemiyet, camia" gibi anlamlara gelir.