DİLARA ZENGİN - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 20 Mayıs'ta Bosna Hersek'e yaptığı ziyaretin iki ülke arasındaki yatırımları canlandırmasının yanı sıra ticaret hacmine ivme kazandırması bekleniyor.
Erdoğan'ın ziyareti kapsamında yapılan görüşmelerde bölgesel ve uluslararası meseleler değerlendirilirken iki ülke arasındaki ekonomik başlıklar da ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanı Bakir İzzetbegovic'in görüşmesinde, ikili ticaret hacminin 1 milyar dolara çıkarılması hedefi gündeme gelirken güncellenmekte olan Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA) da en kısa zamanda imzalanmasının büyük önem taşıdığı belirtildi.
Yapılan değerlendirmeler sonucu, Türkiye'nin 1 Temmuz'dan itibaren 5 yıl boyunca Bosna-Hersek'ten yıllık toplam 13 bin ton et ürünü ithal etmesi kararlaştırıldı.
- "Türkiye'nin et ithalatı iki ülke için de fırsat"
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Bosna Hersek İş Konseyi Başkanı Muzaffer Çilek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Bosna Hersek ziyaretinin iki ülke ekonomik ilişkileri açısından da önemli olduğunu söyledi.
Türkiye ile Bosna Hersek arasındaki ticaret hacminin son yıllarda önemli bir ivme yakaladığına işaret eden Çilek, "Geçen yıl ticaret hacmimiz 600 milyon doları geçti. Türk firmalarının Bosna Hersek'teki yatırımları son yıllarda önemli ölçüde artış gösterdi." dedi.
Türk firmalarının ülkede önemli bir istihdam kaynağı yarattığına dikkati çeken Çilek, "Karşılıklı ticaretimizin yıllar içinde artış göstermesi elbette bizleri memnun ediyor ancak iki ülke arasındaki güçlü tarihi, kültürel ve insani bağları göz önünde bulundurduğumuzda, bu verilerin potansiyelimizi yansıtmadığını görüyoruz." diye konuştu.
Çilek, STA'nın güncellenmesinin ikili ticaret hacminin artışı açısından çok önemli olduğunu, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde açılan Bosna Hersek-Sırbistan Ticaret Ofisinin de buna katkı sağlayacağını dile getirdi.
Muzaffer Çilek, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyaretinde gündeme gelen et ithalatına ilişkin de "Görüşmeler sonucu Türkiye'nin, 5 yıl Bosna Hersek'ten et ithal etmesine karar verildi. Bu gelişmenin, hem kaliteli ve uygun fiyatlı etin Türkiye'ye gelmesi hem de uzun vadede Bosna Hersek'te hayvancılığın gelişimi ve Türk firmalarının bu alanda yatırım yapmaları açısından önemli bir gelişme olduğuna inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
- "Bosna Hersek'te iş yapmanın tam zamanı"
Bosna Hersek'in gelişmekte olan bir pazara sahip olduğunu belirten Çilek, burada ticaret ve yatırım yapmak, ortaklıklar kurmak ve 3'üncü pazarlara açılmak için pek çok projenin bulunduğunu anlattı.
Çilek, "Ortak tarihimiz ve kültürümüz, bu ülkedeki yatırım ve iş birliği potansiyelleri, Avrupa pazarlarına ulaşım için kritik konumu gibi avantajların yanı sıra Türkiye ile Bosna Hersek arasındaki ticaret ve yatırımın gelişimi için sağlanan teşvikler Türk firmalarımız için önemli fırsatlardır." ifadesini kullandı.
Türkiye ve Bosna Hersek arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin "mükemmel" seviyede olduğunu vurgulayan Çilek, şöyle devam etti:
"Bu iklimin firmalarımız tarafından değerlendirilmesi gerektiğinin özellikle altını çizmek isterim. Hem ticaret hem de yatırımlar için gerekli koşullar sağlanmış durumda, pek çok hazır proje yatırımcılarını bekliyor. İki ülkenin resmi temsilcileri de kurulacak iş birliklerini destekliyor. Avrupa Birliğinin fonları ve Türk Eximbank kredileri yatırımlar için değerlendirilebilir. Bunun yanı sıra Ziraat Bankasının bir Türk bankası olarak Bosna Hersek'te Türk firmalarının kredi ve finansmana erişimi için çok önemli katkılar sunduğunu belirtmek isterim. Bosna Hersek'te iş yapmanın şimdi tam zamanı."
- Dış ticaret hacmi 15 yılda yaklaşık 9 katına çıktı
Yugoslavya'dan bağımsızlığını 1992'de kazanan ve 1995'e kadar savaşın sürdüğü Bosna Hersek'in sanayiye dayalı ekonomisi günümüzde, hizmetler, bankacılık, enerji ve turizm alanlarına yapılan yatırımlarla farklı bir konuma geldi.
AA muhabirinin Ekonomi Bakanlığı verilerinden derlediği bilgilere göre, Bosna Hersek'in nominal değerlerle geçen yıl gayrisafi yurt içi hasılası 17,5 milyar dolar seviyesine ulaştı. Ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 7,8'i tarım, yüzde 26,8'i sanayi ve yüzde 65,4'ü hizmet sektörlerinden oluşuyor.
Bosna Hersek'in geçen yıl gerçekleştirdiği ihracat 6,4 milyar dolar, ithalat ise 10,4 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Ülke, dış ticaretinin yaklaşık yarısını AB ülkeleriyle gerçekleştiriyor. Türkiye, 2017 verilerine göre, Bosna Hersek'in ihracatında yüzde 3,7 payla, ithalatında da yüzde 4,2 payla 7'nci sırada yer aldı.
Türkiye ve Bosna Hersek arasındaki STA'nın yürürlüğe girdiği 2003'te 71,6 milyon dolar olan dış ticaret hacmi 15 yılda yaklaşık 9 katına çıkarak geçen yıl 617,6 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Türkiye'nin ülkeye ihracatı geçen yıl 348,7 milyon dolar olurken, ülkeden yapılan ithalat yaklaşık 269 milyon dolar olarak kaydedildi.
Ülkeye yapılan ihracatta tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası, televizyon alıcıları, video monitörleri, projektörler, dokunmuş halılar, yer kaplamaları ve tedavide kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar başlıca ürünler olarak sıralandı. Bosna Hersek'ten ithal edilen ürünlerde de ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları, buğday unu, demir çelik döküntü ve hurdaları ile bunların külçeleri gibi kalemler öne çıktı.