Kırım Savaşı'nı finanse ettiği gibi Osmanlı hazinesine borç veren ünlü Osmanlı bankeri Salomon Kamondo, aynı zamanda Osmanlı finans sisteminin de kurucusu. 1873 yılında Paris'te hayatını kaybeden Kamondo'nun cenazesi vasiyeti üzerine İstanbul'a getirilerek Hasköy Mezarlığı'nda önceden inşa ettirdiği anıt mezarda toprağa verildi. Kamondo'nun anıt mezarı şu an bakımsızlıktan çöplüğe dönmüş durumda. Tasarımıyla dikkat çeken anıt mezarı, evsizler ve uçucu madde bağımlıları da barınak olarak kullanıyor.
İstanbul'da yaşayan bir çok kişinin varlığından bile habersiz olduğu Hasköy'de D-100 Karayolu'nun hemen yanındaki Abraham Salomon Kamondo'nun anıt mezarı harabeye dönmüş durumda. Anıt, 19. yüzyılın en zenginlerinden olan 1781 yılında dünyaya gelen Salomon Kamondo'ya ait. Kırım Savaşı'nı finanse ettiği gibi Osmanlı hazinesine borç veren ünlü Osmanlı bankeri Salomon Kamondo, aynı zamanda Osmanlı finans sisteminin de kurucusu. Şirket-i Hayriye ve Dersaadet Tramvay Şirketi'ne ortaklıkları, Altıncı Daire-i Belediye'nin kuruluşuna verdikleri katkılar, en önemli girişimleri arasında Banker Sokak ve Bankalar Caddesi'ni birleştiren en bilindik şehir yapılarından biri olan Kamondo Merdivenleri de Salomon Kamondo tarafından inşaa ettirildi. Sekiz şeklinde, iki yönlü merdivenlerde birçok dizi ve film de çekildi. 1873 yılında Paris'te hayatını kaybeden Kamondo'nun cenazesi vasiyeti üzerine İstanbul'a getirilerek 14 Nisan 1873'te Hasköy Mezarlığı'nda önceden inşa ettirdiği anıt mezarda toprağa verildi.
1952 yılında D-100 karayolu, mezarlığın içinden geçince mermer taşları bile İtalya'nın Carrare bölgesinden getirilen görkemli anıt mezarı sahipsiz kaldı. Zaman içinde taşları çevredeki 'insan gücüyle' kırıldı, anıt mezarın içi harabeye döndü. Tasarımıyla dikkat çeken anıt mezarı, evsizler ve uçucu madde bağımlıları da barınak olarak kullanıyor.
Abraham Salomon Kamondo'yu anlatan araştırmacı Yazar Selçuk Eracun, "Abraham Salomon Kamondo ailesi engizisyon mağduru bir ailedir. Sefarad Yahudilerinden olan aile daha önce Venedik'e gidip sonra İstanbul'a gelmiştir. Kamondo, İstanbul'da iş adamı olup bankerlik konusunda işler beceren bir insandır. Bu aile Osmanlı'nın da faydalanacağı bir aile olmuştur. Kamondo, Türkiye'nin hala kullandığı birtakım yatırımların da yatırımcısıdır. Bunlardan en önemlisi Bankalar Caddesi'ne yaptırmış olduğu hanlardır. Serdar-ı Ekrem Caddesi'ndeki Kamondo ailesinin binası ve mimari estetiği ile dikkat çeken Kamondo merdivenleri de bu aile tarafından yaptırılmıştır. Kamondo'nun mezarı Paris'ten vasiyeti üzerine İstanbul'a getirilmiş ve Halıcıoğlu'nda defnedilmiştir. Aslında burası bir Yahudi mezarlığı. Bu alan zaman içerisinde kentin genişlemesi ve nüfusun artmasıyla birlikte atıl vaziyete gelmiştir. Kamondo, aslında bugün kullanmış olduğumuz toplu taşımanın yapı taşlarından birisi olan Şirket-i Hayriye'nin, tramvay yatırımcılığının ve bugün Beyoğlu 6. Daire olarak bildiğimiz yapının kuruluşunda çok büyük emek sarfetmiştir. Mezar tam yolun ortasında kalmakta ve yaya gelecek olan vatandaşların ziyaret etmesi için pek elverişli bir yer değil. Bakımsızlıktan dolayı mezarlığın aldığı kötü bir vaziyet de var. Buranın düzenlenip Kamondo ailesinin İstanbul'a yaptığı katkılara yakışacak şekilde ziyarete açılması kent için önemli olacaktır çünkü Kamondo ailesi bugün dünya çapında tanınıyor. Vasiyeti buraya gömülmekti bu alan düzenlenirse hak ettiği değeri kazanacaktır"dedi.
Kamondo'nun mezarını ziyarete gelen Alfrant Masıs Bedrosıan karşılaştığı manzara karşısında hayrete düştüğünü dile getirdi. Bedrosıan, "Burayı bu halde görünce şok oldum. Başka bir yer olsaydı herhalde kıyametler kopardı. Şok oldum çok büyük bir ayıp. Belediyenin buraya sahip çıkmaması üzücü. Bu adamların Osmanlı'ya bu kadar katkıları olmuştur, burası önemli"diye konuştu.
(DHA)