İki çeşit K vitamini bulunmaktadır. Pıhtılaşma fonksiyonu uzun yıllardır bilinen K1 vitamininin kaynağı yeşil yapraklı sebzeler ve bazı bitkisel yağlardır. Pıhtılaşma fonksiyonu çok daha az olan K2 vitamini ise bağırsak bakterileri tarafından sentezlenir ve hayvanlar gıdalarda bulunur.
Yeni doğan bebeklere K vitamini iğnesinin yapılmasının nedenleri; (1) anne sütünde yetersiz K vitamini olması, (2) bebeklerin bağırsaklarında bakterileri olmaması nedeni ile K vitamininin sentezinin başlamamasıdır.
K2 vitamini eksikliği vasküler kalsifikasyon (damar çeperlerinde kireçlenme) ve osteoporoz ile bağlantılıdır. K vitaminine bağlı bir protein olan MatrixGLa protein (MGP) yumuşak doku ve damarlara kalsiyum birikimini engeller. K vitamini desteğinin osteoporoz ve vasküler kalsifikasyonu engellemek için verilmesi konusunda fikir birliği yoktur ve bu konuda ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.
Vitamin K2’nin de iki formu vardır: (1) Menaquinone-4 (MK-4) ve (2) Menaquinone-7 (MK-7). MK-4 süt, peynir, yumurta gibi hayvansal gıdalarda, MK-7 ise fermente gıdalar ve Japonya’da tüketilen natto isimli bir besinde yüksek oranda bulunmaktadır.
Günlük K vitamini ihtiyacı kadınlarda 90 mikrogram, erkeklerde 120 mikrogram dır. Uzun süre antibiyotik kullananlarda, yağ emilimini bozan ilaç kullananlarda, ciddi bağırsak ve karaciğer hastalığı olanlarda K vitamini eksikliği görülebilir.
Kemik sağlığı için D vitaminin olumlu etkisi uzun yıllardır bilinmektedir. D vitamini eksikliği olan kişilerde D vitamini takviyesi kalsiyumun atılımının engellenmesi ve kemiklere transportunu sağlar. Bu etkinin artması amacı ile D vitamini ile birlikte K2 nin kullanılması ile yapılan deneysel ve klinik çalışmalarda farklı sonuçlar elde edilmiştir. Bu nedenle kemik sağlığı için birlikte kullanım önerisi yoktur.
Son aylarda D vitamininin yumuşak dokularda kalsifikasyonunu engellemek amacı ile K2 ile birlikte alınması önerilmektedir. Uzun süre çok yüksek dozda D vitamini kullanımının ciddi yan etkilerinin olduğu bilinmektedir. Yan etkilerden korunmak veya D vitamininin daha yararlı olması için K2 vitamini ile birlikte kullanımına dair bilimsel bir öneri bulunmamaktadır. Tartışılan konu kemik ve kardiovasküler sağlık için D vitamini ile birlikte K2 nin birlikte kullanımıdır.
Gerry Kurt Schwalfenberg. Vitamins K1 and K2: The Emerging Group of Vitamins Required for Human Health. Journal of Nutrition and Metabolism, 2017
Adriana J. van Ballegooijen. The Synergistic Interplay between Vitamins D and K for Bone and Cardiovascular Health: A Narrative Review. International Journal of Endocrinology, 2017.
Prof Dr. Yeşim Erbil
yerbil2003@yahoo.com