Enflasyonun tam tersi olarak bilinen deflasyon sürecindeki olumsuz etkilerin giderilmesi için deflatörden yararlanılmaktadır. İktisadi terimlerden olan deflatör, en basit tanımı ile bir indirgeyicidir. Bu indirgeyicinin hesaplaması yapılırken, ilgili senenin baz oranları mutlaka bilinmelidir.
Enflasyona karşı alınan önlemler arasında yer bulan ve sıkça karşılaşılan bir terim olan deflatör ne demek? İktisadi terimler arasında bulunan deflatör, enflasyon ile ters yönlü olan bir ilişkinin kurulabilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Sıkça araştırılan deflatör terimi, özellikle TÜFE oranları ile birlikte gündemde yer bulmaktadır. Dolayısıyla deflatör, temelde enflasyonun hafifletilmesini temsil etmektedir. Ayrıca bu terim, deflasyonist eğilimlerin desteklenmesi durumunu da tanımlamaktadır.
İndirgeyici olarak da nitelendirilen deflatör, parasal değerlerin gerçek fiyatlara dönüştürülmesi amacıyla da kullanılmakta olan bir endekstir.
Enflasyonun fiyat ortalaması üzerindeki genel artış olduğu düşünüldüğü zaman deflasyon, bu durumun tam tersi olarak belirtilebilmektedir. Yani fiyat artışının meydana getirdiği olumsuz etkiler, deflasyon sürecinde gözlemlenen unsurlardandır. Dolayısıyla deflasyon sürecindeki olumsuz sonuçların ortadan kaldırılabilmesi için de GSYİH deflatörü kullanılmaktadır. GSYH deflatörü olarak da bilinen bu araç ile birtakım deflasyon önleyici uygulamalar planlanmaktadır.
Enflasyon ile ters ilişki içerisinde olan deflasyon sürecinde devreye sokulan deflatör, bu dönemdeki olumsuz etkilerin ortadan kaldırılması için kullanılmaktadır. Bu terimin nerelerde kullanıldığı ise deflatörün özellikleri çerçevesinde açıklanabilmektedir. Ekonomik büyüklüğün değerinin çevrilmesi amacı ile kullanılan çarpana deflatör denilmektedir. Dolayısıyla deflatör; birtakım parasal kavramların, gerçek fiyatlara dönüştürülmesinde rol oynamaktadır. İndirgeyici olarak da bilinen deflatör ile TÜFE sıkça karıştırılmaktadır. Ancak özellikleri bakımından bu iki terim birbirinden farklıdır. Bu bağlamda deflatörün özellikleri ve yer bulduğu bağlamlar aşağıdaki gibidir;
Ekonomide oluşan deflasyonun ortadan kaldırılması amacıyla kullanılan deflatör katsayısı ve hesaplama formülü sıkça araştırılmaktadır. Bu değerin hesaplanması için bilinmesi gereken birtakım temel unsurlar vardır. Deflatör hesaplamasında ilgili yıl için belirlenen baz oranının bilinmesi, en önemli hususlardan biridir. Ayrıca basit bir çarpma ve bölme işlemi sonucunda bu indirgeyicinin hesaplaması tamamlanabilmektedir. Bu bağlamda ilk olarak nominal GSYİH değeri, reel olan GSYİH oranına bölünmelidir. Daha sonra ise ortaya çıkan değer, 100 ile çarpılmalıdır. Böylece indirgeyici endeksi elde edilmiş olmaktadır. Ancak çarpım rakamı (100), baz alınan senenin indeks değerine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir.