Amaranthaceae (ıspanakgiller) familyasından bir bitki türü olan deniz börülcesi, tuzlu ve ekşi tadına rağmen oldukça lezzetlidir. Genellikle sarımsak, limon ve zeytinyağı ile karıştırılarak yapılan bir meze halinde tüketilir. Ayrıca yemeklerin dışında cam ve sabun yapımında da kullanılır.
Deniz börülcesi nerede bulunur; ülkemizde en çok Gökova'da yetişen deniz börülcesi, aynı zamanda Tuz Gölü çevresinde, Burdur'da, Tarsus'ta, Aksaray'da ve Ereğli'de de bolca yetişir. Ülkemizin dışında Akdeniz ve Atlas Okyanusu kıyılarında da deniz börülcesine sıkça rastlanır. Genelde iyotlu topraklarda daha rahat yetiştiği için deniz börülcesinin üretimi deniz kıyılarına yakın bölgelerde gerçekleştirilir.
Miktar: 100 gram
Kalori (kcal): 25
Yağ (g): 0.52
Karbonhidrat (g): 3.8
Protein (g): 2.74
Deniz börülcesi kolay sindirilebiliyor olması sayesinde sıklıkla tüketilen bir sebzedir. Genellikle çiğ halde tüketimi tercih edilen deniz börülcesinin aynı zamanda haşlanarak da tüketilebilmesi mümkün. Sodyum, magnezyum, kükürt, potasyum, demir, çinko, kalsiyum ve iyot minerallerini bolca içeren deniz börülcesinin bu sayede neredeyse vücuttaki her organa büyük ölçüde katkısı bulunur.
Zengin vitamin ve mineral içeren yapısıyla vücuda birçok faydası bulunan deniz börülcesi, kalsiyum mineraliyle iskelet yapısını güçlendirirken, potasyum sayesinde ise kan dolaşımını düzenleyerek dolaşım sistemini rahatlatır. Bunların yanı sıra mide ve bağırsak problemlerinin üstesinden gelerek daha düzgün çalışan bir sindirim sistemine sahip olmayı mümkün kılar.
Guatr hastalığı, iyot eksikliğinden kaynaklanan tiroit hormonu bozukluğu yüzünden ortaya çıkan bir hastalıktır. İyot eksikliğinin yaşanmasıyla tiroit bezleri şişmeye başlar ve boyunda bir şişlik oluşur. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde nefes darlığı ve yemek yeme problemleri yaşanabilir. Hatta bu sorun ilerleyen aşamalarda tiroit bezi kanserine dönüşebilir.
Deniz börülcesi, deniz suyundan aldığı yüksek miktarda iyot sayesinde guatr hastalarına tedavi amaçlı önerilir. İyot eksikliğini gidermekte oldukça başarılı bir sebze olan deniz börülcesi, bu sayede guatr hastalığını büyük ölçüde önler ve hastalığın meydana getirebileceği sorunların önüne geçmeye yardımcı olur.
Deniz börülcesi, zengin mineral ve vitamin içeriğinin yanı sıra iyi bir antioksidan olarak da bilinir. Bu özelliğiyle vücuttaki toksinleri temizler, rahatça vücuttan dışarı atılmalarını sağlar. Bu sayede hem kan temizlenmiş hem de akciğer ve karaciğer gibi organların onarımı daha çabuk olmuş olur. Üstelik idrar söktürücü özelliğiyle de vücuttan ödemin atılmasına katkısı büyüktür.
Yüksek miktarda C vitamini içeren deniz börülcesi, bağışıklık sistemini sağlamlaştırarak hastalıklara karşı korur. C vitamini, damar sertliği ve yüksek kolesterol gibi sorunları önlerken soğuk hava kaynaklı hastalıklara karşı da koruma sağlar. Vücudun yara iyileştirici özelliğini ve dayanıklılığı artıran deniz börülcesi, yüksek C vitamini içeriğinden dolayı az bir miktar tüketildiğinde dahi vücudun günlük C vitamini ihtiyacını karşılayabilir.
İçerisindeki bütün besin değerleri sayesinde kuvvetlenmeye ve zinde kalmaya fazlasıyla yardımcı olur. Verdiği yüksek enerjinin yanı sıra organların daha aktif çalışmasını sağlaması da vücudu daha diri ve kuvvetli tutar.
Deniz börülcesi, hücre onarımını ve hücre yenilenmesini sağlayan çok sayıda mineral ve vitamini içerisinde barındırır. Bu sayede cildin sağlığını ve parlak görünümünü korur. Cildin nem dengesini korumada etkili olan A, C, D vitaminlerini yüksek oranda barındırması deniz börülcesinin cilt maskesi olarak da kullanımını mevcut kılıyor. Deniz börülcesiyle yapılan maske, ciltteki siyah noktaları temizlemek için oldukça iyi bir tercih.
Deniz börülcesi kalori hesabına göre az kalorili ürün kategorisinde yer alıyor. Bir porsiyonunda bulunan yaklaşık 160 kalori 1 öğün için gayet yeterli ve 25 dakikalık yürüyüş veya 15 dakikalık bir koşu ile rahatça yakılabilecek bir miktar. Ayrıca yağ oranının düşük olmasıyla da kilo alımına sebep olmayan deniz börülcesi, sindirim sisteminin zorlanmadan çalışmasını destekleyerek aktif bir sindirim gerçekleşmesine olanak sağlar. Daha aktif bir sindirim sistemi ise vücudun besinleri daha verimli bir şekilde işlemesi anlamına gelir.
Malzemeler: 1 bağ deniz börülcesi, 1.5 litre su, 1-2 yemek kaşığı sızma zeytinyağı, 1-2 diş dövülmüş sarımsak, yarım limon suyu
1. 1 bağ deniz börülcesi 1.5 litre su dolu bir tencereye koyulur. Burada dikkat edilmesi gereken deniz börülcesinin rengini koruması ve besin değerini kaybetmemesi için su kaynadıktan sonra tencereye koyulması gerektiğidir. Ayrıca bol miktarda tuz içeren bir sebze olması nedeniyle kaynar suya tuz atılmaması daha iyi olur.
2. Tencerenin 10-12 dakika kadar kaynamasının ardından yapraklarının dalından kolayca ayrılması deniz börülcesinin piştiği anlamına gelir.
3. Tencere soğumaya bırakıldığı esnada sarımsak, limon suyu ve zeytinyağı karıştırılarak sos hazırlanır.
4. Tencerenin soğumasının ardından sap kısmından yeşil kısımlar çekilerek deniz börülcesi ayıklanır. Ardından hazırlanan sos deniz börülcesinin üstüne dökülerek servis edilir.
Deniz kıyılarına yakın bölgelerde yetişmesi sebebiyle bol tuz içeren bir bir bitki olan deniz börülcesinin tuzunu almak aslında çok basit. Bol miktarda suyla kaynattıktan sonra buzlu suyun içerisinde 2-3 dakika kadar bekletip ayıklanan deniz börülcesi, tuzdan fazlasıyla arındırılmış olur.
Hamilelik döneminde beslenme düzenine ve tüketilen besinlere ekstra dikkat edilmelidir. Bu dönemde dikkatli tüketilmesi gereken gıdalar arasında deniz börülcesi de bulunur. Her ne kadar besin değerleri açısından zengin bir bitki olsa da, içerdiği yüksek miktarda tuzdan dolayı hamileler için sakıncalı olabilir. Bundan dolayı hamilelerin deniz börülcesini olabildiğince az tüketmesi gerekir. Bu konuda yine uzman bir doktorla veya diyetisyenle görüşüp detaylı bilgiler almak daha sağlıklı olacaktır.