Depremin büyüklüğü nedir? Depremin büyüklüğü nasıl ölçülür?

Birçok bölge deprem yönünden riskli bölgeler arasında bulunur. Deprem, ülkemizin de en önemli gerçeklerinden biridir. Deprem nerede ve ne zaman olacağı kesin olarak bilinmeyen bir doğal afet olayıdır. Deprem olduğunda depremin büyüklüğü, şiddeti ve merkez üssünün neresi olduğu son derece önemlidir. Yaşanan sarsıntılar sonrası ortaya çıkan enerjinin hesaplanabilmesi için bazı metotlar kullanılmakta ve bu metotlar neticesinde depremin şiddeti hakkında fikir sahibi olunmaktadır.

Depremin büyüklüğü nedir?

Deprem bir başka deyişle zelzele, taş kürenin en üst katmanında meydana gelen kırılmalar neticesinde ortaya çıkan enerjinin patlaması ve bu patlamanın titreşimler yayarak yeryüzüne ulaşmasıyla yaşanan bir doğal afettir. Deprem her insanı son derece korkutan ve herkesin yaşanmamasını istediği bir doğa olayıdır. Zira yaşanan depremler yıkıcı bir hâl aldığında binalar ciddi hasar görmekte ve yıkımlar neticesinde insanlar hayatlarını kaybetmektedir. Bu yüzden deprem kavramını iyi öğrenmek ve depremle yaşamayı öğrenmek son derece önemlidir.

Depremin meydana getirdiği enerjinin özelliklerini bulmaya çalışırken birtakım yöntemler kullanılır. Bu yöntemler ve hesaplamalar neticesinde ortaya çıkan değer, depremin büyüklüğü olarak tabir edilir. Depremle alakalı çalışmalar ve gözlemler yapan birçok farklı kurum vardır. Her kurumun kullandığı yöntem birbirinden farklı olduğundan ortaya değişik değerler çıkabilmektedir. Ancak genel olarak, tercih edilen yöntemler, netice açısından birbirini destekler niteliğe sahiptir.

Depremin büyüklüğü nasıl ölçülür?

Depremlerin meydana gelmesinde birçok farklı etken vardır. Bu etkenlerden biri yer kabuğunun üst bölümünde oluşan kırılmalardan kaynaklı ortaya çıkan enerjilerdir. Bu enerji birden açığa çıktığında yeryüzünde sarsıntı olarak da tabir edilen depremler yaşanmaktadır. Depremlerin nerede olduğu ve hangi büyüklükte olduğu bilgileri, sarsıntıların özellikleri açısından büyük önem taşımaktadır. Depremin büyüklüğünün ölçümünde birtakım metotlar kullanılmaktadır. Bu ölçüm yöntemleri sayesinde sarsıntının karakterize özellikleri hakkında bilgi edinilmektedir.

Depremlerin büyüklüğünü belirlemeye çalışırken genellikle tek bir metot tercih edilmemektedir. Bunun nedeni bazı sarsıntıların yakın bölgelerde bazılarının ise daha uzak noktalarda meydana gelmesidir. Yakın olan bölgelerde kullanılan yöntem ile uzak olan bölgelerde kullanılan yöntemler farklı olmaktadır. Tek bir bölgeye tüm yöntemlerin uygulanması, farklı sonuçların ortaya çıkmasına neden olabileceğinden her bölge için ayrı yöntemler kullanılmaktadır. Depremin büyüklüğünde genel olarak tercih edilen metotlar ise şunlardır:

• Kısaca MD olarak ifade edilen süreye bağlı büyüklük: Md yöntemi daha çok yakın bölgelerde meydana gelen, titreşimin daha uzun süreceği öngörülen sarsıntıları ölçmek için kullanılan bir yöntemdir.
• Kısaca ML olarak ifade edilen lokal (yerel) büyüklük: Depremin büyüklüğünün ölçümünde kullanılan ilk metot olarak bilinir. 1935 senesinde Richter tarafından tavsiye edilen bu yöntem, depremin şiddetinin 6’dan küçük olduğu durumlarda kullanılır.
• Kısaca MS olarak ifade edilen yüzey dalgası büyüklüğü: Yerel ile süreye bağlı metotların kullanılmasına rağmen neticeye ulaşılmadığında yüzey dalgası metodundan yararlanılır. Bu yöntem özellikle 6 şiddetinden büyük olan sarsıntılarda tercih edilmektedir.
• Kısaca MB olarak ifade edilen cisim dalgası büyüklüğü: Yüzeyde meydana gelen dalgalar yerine derinlerde oluşan dalgaların kullanıldığı bir yöntem olarak karşımıza çıkar.
• Kısaca MW olarak ifade edilen moment büyüklüğü: Bu ölçüm yöntemi, tüm ölçüm yöntemlerinin arasında en güvenilir olarak tanımlanır. Bu ölçüm metodunun kullanılabilmesi için depremin belirli bir büyüklüğe sahip olması gerekmektedir.