ANKARA (İHA) - Ankara Ticaret Odası (ATO), Türkiye'deki dersaneleri mercek altına aldı. 'Dersaneler Dosyası' adı altında hazırlanan rapor, son yıllarda gittikçe artan sayıları ile dersanelerin temel eğitimin önemli bir öğesi haline geldiğini ortaya koydu.
Türkiye'de dersane sayısı son 20 yıl içinde 15 kat artarak 2 bin 615'e ulaşırken, dersane sayısında 626 adet ile İstanbul ilk sırada yer aldı. Rapora göre, 735 bin öğrenci bu yıl dersanelere 3 katrilyon lira para aktaracak. Eğitim hayatına 1984 yılında giren dersanelerin sayısı ilk yıl 174 iken 20 yılda 15 kat artarak 2 bin 615'e ulaştı. 1993 yılında 297 bin 234 olan öğrenci sayısı da geçen yıl 668 bin 673'e çıktı. Rapor, bu eğitim-öğretim yılında geçen yıla oranla yüzde 10'luk bir artışla 735 bin öğrencinin kayıt yaptırmasının beklendiğini ortaya koydu.
İlk kurulduğu yıllarda sadece lise son sınıf öğrencilerinin tercih ettiği kurumlar olan dersanelerin artık eğitimin her kademesinde hizmet vermeye başladığına işaret edilen raporda, "İlköğretim çağından iş hayatına atılmaya kadar birkaç aşamada dersane tedrisatından geçmeden Türkiye'de adam olunmuyor. Hal böyle olunca da her yıl ailelerin cebinden katrilyonlar ile ifade edilen bir bütçe çıkıyor" ifadesine yer verildi. Rapora göre kurs ücretleri 2 ile 8 milyar lira arasında değişiyor. Bu yıl dersanelerde gelecek arayan öğrenci sayısı 735 bin olarak düşünüldüğünde 2004-2005 öğretim yılında dersanelere ödenecek para 3 katrilyon lirayı aşıyor.
İSTANBUL BAŞI ÇEKİYOR
Türkiye'de dersane sayısında 626 adet ile İstanbul başı çekiyor. İstanbul'un yanısıra Ankara'da 275, İzmir'de 154, Adana'da 104, Bursa'da 74, İçel ve Antalya'da 68'er, Hatay'da 67, Konya'da 60, Kocaeli'nde 53 dersane bulunuyor, Dersane sayısında ilk 10 sırayı alan sözkonusu illerde toplam bin 549 dersane bulunuyor. Bu rakam Türkiye genelinde 2 bin 615 dersanenin yüzde 59'una denk geliyor.
Raporda İstanbul'daki dersane sayısının dersanelerin faaliyet gösterdiği 54 ilin 32'sinin toplamından daha fazla olduğuna dikkat çekiliyor. Tunceli'de 1, Ardahan, Şırnak ve Bayburt'ta 2'şer, Siirt ve Gümüşhane'de 3'er, Bartın, Sinop, Muş, Hakkari, Çankırı, Bingöl ve Bilecik'te 4'er, Kilis, Iğdır ve Kastamonu'da 5'er, Batman ve Karaman'da 6'şar, Bolu'da 7, Artvin'de 8, Aksaray, Kırşehir, Nevşehir, Giresun'da 9'ar, Karabük, Van, Uşak ve Burdur'da 11'er, Rize'de 12, Mardin'de 14, Sivas ve Erzurum'da 15'er özel dersane bulunuyor.
Rapora göre 2000 yılında bin 864 dersanede 523 bin 244 öğrenci, 2001 yılında 2 bin 2 dersanede 588 bin 637 öğrenci, 2002 yılında 2 bin 122 dersanede 606 bin 522 öğrenci, 2003 yılında 2 bin 615 dersanede 668 bin 673 öğrenci hizmet aldı. 2004-2005 öğretim döneminde dersane sayısının 2 bin 900'e, öğrenci sayısının ise 735 bine ulaşması bekleniyor.
TEMEL EĞİTİME ALTERNATİF
Rapora göre, dersanelerin müşterileri arasında her çeşit okuldan gelenler bulunuyor. Üniversiteye hazırlık için dersaneye giden öğrencilerin yüzde 30'u genel liselerden, yüzde 22'si süper liselerden, yüzde 21'i Anadolu liselerinden geliyor. Anadolu liselerine ya da süper liselere girmek için dersaneye giden öğrenciler bile bu okullardan mezun olacak olmalarına rağmen üniversiteye girmek için tekrar dersane yollarında umut arıyor. 2002 yılında üniversiteyi kazanma oranı yüzde 39.86 iken, 2003 yılında bu oran 31.71'e düşmüş durumda. Diğer yandan üniversiteye adım atanların sayısında bir yandan düşüş yaşanırken, buna karşılık üniversite sınavına başvuranların sayısı her geçen yıl artıyor. 2002 yılında üniversite sınavına başvuranların sayısı 1 milyon 540 bin, 2003 yılında 1 milyorn 597 bin, bu yıl ise 1 milyon 728 bine ulaşmış durumda. Raporda, özel dersanelerin devletin bıraktığı boşlukta gün geçtikçe büyüyerek neredeyse temel eğitime alternatif hale geldiğine vurgu yapıldı.
AYGÜN: "MİLLİ EĞİTİMİ ÖZELLEŞTİRMEYİ BAŞARDIK"
Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün, devletin eğitimdeki zaafiyetinin vatandaşın cebine yük olarak yansıdığının altını çizdi. Özel dersanelerin diğer ülkelerde sınavlar için taktik ve ipuçları vermek için kurulduğuna dikkat çeken Aygün, Türkiye'de ise dersane sektörünün temel eğitimin bir parçası haline geldiğini belirtti. Özellikle lise son sınıflarda öğrencilerin sağlık raporu alarak okula gitmediklerini, bunun yerine bütün yılı dersanede geçirdiklerini kaydeden Aygün, "Bu durum devlet okullarının eğitim konusundaki yetersizliğini gösteriyor. Vatandaş devletin verdiği eğitime güvenmediği için cebinden ekstra para harcayarak çocuğunu dersaneye gönderiyor. Devlet okulundaki öğretmen de boş sıralara ders anlatıyor. Bu bir kaynak israfıdır" dedi. Devletin temel görevleri arasında yer alan eğitimin hemen her alanda imkansızlıkların pençesinden kurtulamadığını ve devlet bütçesinden eğitime yeteri kadar bütçe ayrılamadığını ifade eden Aygün, "Eğitim işini özel okullara, özel üniversitelere, özel dersanelere ihale ederek milli eğitimi özelleştirmeyi başardık" ifadelerini kullandı.