Kanuni Sultan Süleyman'ın 1500' lü yıllarda söylediği şu beyit rahat nefes almanın ve sağlığın ne derece önemli olduğunu çok güzel özetliyor. Dr. Süreyya Şeneldir, Mynet okurları için yazdı.
"Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi. Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi.." Yüzyıllardır bu manidar söz dilimizde yer etmiş ve biz hekimler de "bir nefes sıhhat" in bilincinde hastalarımıza şifa vermeye elimizden geldiğince gayret göstermekteyiz.
Burun orta kısmı; önde kıkırdak, arkada kemik bölümden oluşan bir yapıdır. Deviasyon ise; burun orta kısmındaki kemik ya da kıkırdak bölümün sağa veya sola kaymasıdır. Halk arasında "burnumda kemik yada kıkırdak varmış" denilen olay aslında budur.
Deviasyon son derece sık görülen bir durumdur. Ancak çoğu kez burun fonksiyonlarını bozacak şiddette olmadığından, hastalar tarafından farkedilmeyebilirler. Genellikle rutin Kulak Burun Boğaz muayenesi sırasında ortaya konulup hastalara söylenir.
Burundaki kenik yada kıkırdak eğikliğinin (deviasyonun) ortaya çıkmasının en sık sebebi; önceden burna alınınan travmalardır. Tek sebep bu olmasa da ve hastaların bir kısmı bu travmayı hatıralamasalarda, bebeklik yada küçük çocukluk döneminde alınan ve akla gelmeyen bu darbeler deviasyonun en sık sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun dışında çocukluk döneminde var olan ve tedavi edilmeyen geniz eti varlığı, burunda polip gelişimi vs... gibi bir çok sebep de deviasyona yol açabilir.
Deviasyon hastaları sıklıkla bize burun tıkanıklığı, burundan rahat nefes alamama şikayetiyle başvurular. Genellikle travma sonucu oluşan deviasyonlarda, burun tıkanıklığı ile birlikte burunda şekil bozukluğu da ortaya çıkar.
Burun tıkanıklığı ve şekil bozukluğu dışında, deviasyonu olan hastalar şiddetli baş ağrısı, horlama, koku alma bozukluğu, tekrarlayan burun kanamaları, burunda kabuklanma, sık üst solunum yolu enfeksiyonu geçirme ve bunun sonucunda sık sinüzit atakları ortaya çıkması gibi şikayetlerle bize başvururlar.
Bize baş ağrısı ile başvuran hastalarda Göz, Nöroloji, Fizik Tedavi muayeneleri sonrası bu bölümlerde başağrısıyla ilgili bir sebep bulunamamışsa, yaptığımız ayrıntılı Kulak Burun Boğaz muayenesi sonrası, baş ağrısının genellikle deviasyona ya da deviasyonun eşlik ettiği sinüzite bağlı olduğunu görüyoruz. Unutulmamalıdır ki; bazen sadece deviasyonun varlığı bile sinüzit olmasa dahi baş ağrısı yapabilir.
Horlama şikayetiyle başvuran hastalarda bazen tek başına deviasyon, horlamanın sebebi olabilmektedir. Bu durumda deviasyonun düzeltilmesi horlamanın ortadan kalkmasını sağlayabilir.
Deviasyonun eşlik ettiği kalp ve akciğer hastalığı olanlarda deviasyonun ortadan kaldırılması daha da önem kazanmaktadır. Horlamayla birlikte ya da horlama olmaksızın, deviasyonun eşlik ettiği kalp hastalığı veya akciğer hastalığı olanlarda, deviasyon ameliyatı sonrası rahat nefes almanın sağlanması, hastalarının yaşam kalitesini belirgin ölçüde arttirmaktadır.
Koku alma bozukluğu ile başvuran kişilerde yaptığımız ayrıntılı muayene sonrası bunun sebebinin bazen deviasyon olduğunu saptıyoruz. Koku alma bozukluğunun deviasyona bağlı olduğu durumlarda, yaptığımız deviasyon operasyonunun, hastanın şikayetlerinde düzelme sağladığını görüyoruz.
Tekrarlayan burun kanaması şikayetiyle bize başvuran hastalarımızda, bunun sebebinin bazen deviasyona bağlı olduğunu görebilmekteyiz. Deviasyon ameliyatı sonrası burun kanamalarının büyük ölçüde ortadan kalktığını saptıyoruz.
Deviasyon ve deviasyon operasyonları ile ilgili en sık karşılastığımız soruları sizlere aktarmak istiyorum:
Deviasyon neden oluşmuş olabilir?
–Daha önce de belirttiğimiz gibi en sık sebep travma olsa da bunun dışında tedavi edilmemiş geniz eti, poliplerin varlığı veya nadiren burun içi tümörleri buna sebep olabilir.
Deviasyon ameliyatı zor mudur ve ne kadar sürer?
–Lokal anestezi ile muayenehane koşullarında bile yapılabilen, hasta açısından kolay bir operasyon olsa da, biz genellikle genel anesteziyi (uyutarak ameliyat yapmayı) tercih etmekteyiz. Ameliyat ortalama yarım saat sürmektedir.
Ameliyat sonrası burnunda düşme olur mu?
–Burun kıkırdağının tamamının alındığı vakalarda ya da destek noktaları yeterli bırakılmayan bir ameliyatta burunda düşme görülebilir. Ben bunun çok iyi farkında olan ve binlerce burun ameliyatı yapmış tecrübeli bir hekim olarak, kıkırdağın veya kemiğin tamamını değil, sadece eğri olan kısmını çıkarıyorum;yani burnun destek noktalarının çok iyi farkındayım, bunlara azami dıkkat gösteriyorum ve her zaman "dokuya saygı" prensibinde olup, koruyucu davranıyorum. Bunun sonucunda da burunda düşme sorunları yaşamıyorum.
İyileşme süresi ne kadardır? Bu ameliyat olmamız çalışmamızı engeller mi?
–Ameliyat olduğunuz gün taburcu olursunuz ve ertesi gün işinize devam edeblirsiniz. İyileşme süresinin bir kaç gün olması, bu dönemin ağrısız olması nedeniyle, deviasyon ameliyatı sonrası işiniz engellenmemiş olur.
Deviasyon amelyatı ağrılı mıdır ?
–Ameliyat sırasında ağrı duymassınız. Hasta için, ameliyat sonrası dönemi neredeyse ağrısız diyebileceğimiz kadar kolay bir operasyondur.
Buruna konulan tamponlar kaç gün kalır? Tamponlar alınırken ağrı duyar mıyız?
–Tamponları duruma göre 2 ila 5 gün arasında bekletiyoruz.Önceleri konulan tamponların çıkarılırken ciddi boyutta ağrı yaptığını duyuyoruz fakat bizler en son gelişmeleri takip ediyoruz ve çıkarırken hiç ağrı yapmayan kaygan silikon tamponlar kullanıyoruz.
Deviasyon ameliyatı ile aynı anda başka operasyonlar da yapılabilir mi?
–Burun tıkanıklığına yol açan duruma burun eti büyümesi de eşlik ediyorsa, deviasyonla birlikte yapılabilir.
–Deviasyonun eşlik ettiği ilaç tedavisine rağmen düzelmeyen sinüzit tablolaları, aynı anda deviasyonla birlikte sinüzit ameliyatı yapılarak düzeltilebilir.
–Allerjik nezlesi ve devisyonu olup, allerjik nezleye bağlı burun tıkanıklığı, ilaç tedavisine rağmen geçmeyen hastalarda, devisasyonla aynı seansta, burun eti küçültme işlemi (radyofrekans) ile birlikte yapılabilir.
–Burun kıkırdağı yada kemik eğriliği ile birlikte göz yaşı kanalı tıkanıklığı olanlarda deviasyonla aynı anda göz yaşı kanalı açılması işlemi yapılabilir.
–Çok daha önemlisi ve en sıklıkla karşılaştığımız kemik/kıkırdak eğriliğine eşlik eden şekil bozukluğu durumlarında deviasyonla birlikte burun estetiği ameliyatını da aynı anda yapabiliriz.
Kanuni Sultan Süleyman'ın beyiti günümüzde hala değişmese de halk arasında çok sık kullanılan bazı deyimlerin, son teknolojik gelişmelerin ışığında yapılan burun ameliyatları sonrası değişeceği bir gerçektir. "Burnundan fitil fitil gelmek ", "Anamdan emdiğim süt burnumdan geldi" gibi deyimlerin, muhtemelen eskiden kullanılan ve çıkarılıken ciddi ağrılar yapan tamponlar sonrası söylenerek ortaya çıktığını düşünüyorum. Günümüzde kullandığımız neredeyse hiç ağrısız operasyon tekniklerinin uygulanıyor olması ve çıkarılırken hiç ağrı yapmayan silikon tamponların artık kullanılıyor olması muhtemelen bu deyimlerin kullanılışını tarihe bırakacaktır.
Saygı ve sevgilerimi sunarken, rahat nefes alabildiğimiz bir dünyada sağlıcakla kalmanız dileğiyle hoşçakalın...