Devrimci 78’liler Başkanı Esentürk: Darağacı Veysel Tiryaki’de emanet duruyor

Ankara 78’liler Derneği Başkanı Hüseyin Esentürk, yarın açılışını yapacakları ‘Utanç Müzesi’nin hazırlıklarının hummalı bir çalışmayla devam ettiğini belirterek, bu müzede sergilemeyi düşündükleri Deniz Gezmiş ve Erdal Eren’lerin idam edildiği darağacını Altındağ Belediyesi’nden alamadıklarını ve çalmayı dahi düşündüklerini söyledi. Esentürk, o darağacının bugün Veysel Tiryaki’de emanet durduğunu ve en yakın zamanda gerçek sahipleri olarak kendilerinin bu darağacını alacaklarını ifade etti.
Geçmişte, Deniz Gezmiş’lerin ve arkadaşlarının yaşadıklarını ‘utanç müzesi’ adı altında Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde sergileyecek olan Devrimci 78’liler Federasyonu Ankara sorumlusu Hüseyin Esentürk, bu sergi kapsamında yaşanan darağacı polemiğini ve 12 Eylül darbesinin yıl dönümünde yapacakları protesto mitingini Cihan Haber Ajansı'na anlattı. ‘Utanç müzesi’ çalışmalarının yoğun bir şekilde sürdüğünü anlatan Esentürk, müzede sergilenmek üzere malzemelerin hala geldiğini, yarın saat 18.00’e yetiştirmek için ellerinden geleni yaptıklarını dile getirdi.

“UTANÇ MÜZESİNDE ŞİMDİYE KADAR GÖRÜLMEMİŞ ESERLERİ SERGİLEYECEĞİZ”
Müzede sergilenecek malzemeleri nasıl bir araya getirdikleri yönündeki soruya Esentürk, şöyle cevap verdi: “Bu, tarih boyutuyla sınırlı bir müze değil. Tarihimizin bütününe ışık tutan bir müzedir. Bu anlamda 60’lı yıllardan, 70’li yıllardan hatta çok değişik yıllardan figürler göreceksiniz. İşte bir mağarada şimdiye kadar saklanan İbrahim Kalpakkaya’nın baskı makinesini sergileyeceğiz. Erdal Eren’in ceketini geçen sene sergilemiştik, yine onu sergileyeceğiz. İdam edilen arkadaşlarımızın özel eşyalarını sergileyeceğiz. Biz o dönemin yaşanmışlıklarını kanıtlarıyla ortaya koymak istiyoruz. Bunun dışında belgesellerle siyasi tarihimizi anlatan, diğer ülkelerde darbeleri anlatan filmlerimiz olacak. Yönetmenlerimiz katılacak, tiyatrolarımız olacak. Yani dolu dolu 23 günlük 12 Eylül eylem ve etkinlikleri yapılacak. Tabi misafirlerimiz gelecek, analarımız gelecek, 12 Eylül anaları gelecek, barış anneleri gelecek, cumartesi anneleri gelecekler. Biz onlara sarılacağız, onlar bizlere sarılacak. Amaç, toplumun hafızasını yenilemek, diri tutmaktır. Biraz geleceğin geçmişle hesaplaşmadan geleceğin kurulamayacağı fikrini aşılamak için böyle bir şeye kalkıştık.
Esentürk, darağacının müzede sergilenmesi fikrini baştan itibaren anlatmak istedi ve bunun öyküsünün 2009 yılına dayandığını söyledi. 2007-2008 yılında Ulucanlar'da bir sergi açtıklarını, Mimarlar Odası'nın öncülüğünde bir proje yarışması düzenlendiğini kaydeden Esentürk, birinci gelen projeyle de burada bir restorasyon çalışmasının yapılması kararlaştırıldığını ve bunun için de bir protokol imzalandığını aktardı. Kendi tarihlerini yakından ilgilendirdiği için, hem ona sahip çıkma adına hem onun bir müzeye dönüşmesi adına konuyu yakından takip ettiklerini vurguladı. Esentürk, bu restorasyon çalışmaları sırasında, arşiv aramalarında ‘darağacının’ çatı altında arkadaşları tarafından bulunduğunu belirterek, kendilerinin aslında darağacını o zaman alabileceklerini fakat Ulucanlar Cezaevi'nin gerçek anlamda müzeye dönüşeceğini düşündükleri için dokunmadıklarını ifade etti.
Esentürk, 2010 yılında bir müze düzenleyerek darağacını da sergiledikten sonra geri vermeyi düşündüklerini ve bu kapsamda onu istediklerini aktardı. Bu meramlarını Altındağ Belediye Başkanı Veysel Tiryaki’ye anlattıklarını söyleyen Esentürk, “O da dedi ki tamam tutanakla teslim edelim size, müzede sergilendikten sonra bize iade edersiniz. Ertesi gün ben gidenlerden birisiyim. Ertesigün Veysel Bey'in verdiği sözün yerine gelmediğini gördük. Başkan yardımcısıyla görüştük, Veysel Bey'in kendisiyle görüştük. Biz de burada müze açacağız onun için vermeyeceğiz dedi. 15 gün için istedik vermediler ve hala Ulucanlar müzesinin resmi açılışı olmadı.” diye konuştu.

“ŞU ANDA DARAĞACI VEYSEL TİRYAKİ’DE EMANET DURUYOR, EMANETİMİZİ GERİ ALACAĞIZ”
Bu gelişmelerden sonra kendilerinin bire bir aynı ölçüde darağacı yaparak müzede sergilediklerini anlatan Esentürk, “Biz istedik ki Deniz’in parkasının yanında, Erdal’ın ceketinin yanında darağacı da olsun. Biz bunun için istedik ama yine olumsuz yanıt alınca, biz de gücümüz yeterse yer değiştirmeye karar verdik. Gücümüz yeterse de oradan alıp sergileyeceğiz, işimiz bitince de geri götüreceğiz diye düşündük. Aramızda bir polemik konusu oldu. O bizim tarihimiz, ona sahip çıkması gereken ilk insanlar biziz. Şimdi orada korumayı sıkılaştırdılar. Kontrol ettik yani, ne yapabiliriz diye. Zaten darağacını demir parmaklıkların arasına koymuşlar. Bu hırsızlık falan değil. Biz bütün üyeler, ben başkan olarak hepimiz, bu suçu işlemeye hazırız. Ama sanıyorum diyalogla bu sorunu bugün olmazsa yarın çözebiliriz. Kalıcı müzemizi açtıktan sonra oranın doğal bir malzemesi olarak görüyoruz. Şu anda darağacı Veysel Tiryaki’de emanet olarak duruyor, emanetimizi alacağız.” şeklinde konuştu.

“UTANÇ MÜZESİNE DEVLET YETKİLİLERİNDEN KİMSEYİ DAVET ETMEDİK, ÇÜNKÜ BU KATLİAMLARI YAPANLARI DAVET ETMEK DENİZ’LERE HAKSIZLIK OLUR”
Devlet yetkililerden kimseyi yarın açılışı yapılacak müzeye davet etmediklerini aktaran Esentürk, bunun nedenini ise şu şekilde açıkladı: “Bizim içimizde her siyasi partiden üyelerimiz var, her topluluktan arkadaşımız var. Ancak biz şunu da istemiyoruz. Bizim katliamlar köşemiz var. Yani şimdi bu katliamlar kendi kendine olmadı. Birileri bu katliamları yaptı. Şimdi bu katliamların müsebbibini buraya davet etmek, sen katliamcını buraya davet ediyorsun olur, bu da doğru olmaz. Bu katliamları kim yaptı devlet yetkilileri yaptı. Adı Ahmet, Mehmet değil. Burada bir sistem, bir rejim var. Onun için biz diyoruz 12 Eylül rejimi sürüyor. 12 Eylül anayasasıyla yönetiliyoruz. Kıyıma uğrayan biziz, cezalandırılan biziz, öldürülen biziz.”

“11 EYLÜL MİTİNGİNİN ANA TEMASI ‘BARIŞ’ OLACAK”
12 Eylül darbesinin yıl dönümü kapsamında geniş bir mitinge hazırlandıklarını dile getiren Esentürk, 11 Eylül'de yapılacak mitinge bütün emek ve demokrasi güçlerini çağırdıklarını belirtti. Bu seneki mitingin ana temasının barış olduğunun altını çizen Esentürk, ülkenin yapıcı bir şekilde barışa ihtiyacı olduğunu ve onun içinde barış dili ortaya çıkartan bir davranış sergileyeceklerini vurguladı.
Yeni anayasa çalışmalarında kendilerinin taraf olduğunu ve talepleri olduğunu kaydetti.