Çalışma hayatında işverenlerin işçilerine ücretleri tamamen veya kısmen elden vermeleri konusuyla sıkça karşılaşıyoruz. İş Kanunu’na göre, işverenler çalıştırdıkları işçilere ödemelerini banka aracılığıyla yapmak zorunda. Ancak yönetmelik ile bu kural yumuşatılmış ve bazı işyerleri kapsam dışında bırakılmış.
Mevcut mevzuata göre beş ve daha fazla işçisi olan işverenler ücretleri bankaya yatırmak zorundalar. Eğer işyerinde beşten az işçi varsa ücretler elden ödenebilir.
Ücretlerin banka aracılığıyla ödenmesinde en önemli amaç kayıtdışı istihdamla mücadele. Böylece daha fazla kişi banka kayıtlarında görünüyor ve takip edilebiliyor.
İşverene Para Cezası
Bir işverenin ücret ödemesini bankadan yapmak zorunda olmasına karşın, kısmen veya tamamen elden yapması ve bu durumun tespit edilmesi halinde işçi başına 161 TL idari para cezası ödenmesi söz konusu. Örneğin, 10 işçisi olan bir işveren ücretleri bankadan değil de elden öderse toplamda 1.610 TL idari para cezası ödemek zorunda.
Burada dikkat edilmesi gereken husus ücretin bir kısmının bankadan bir kısmının ise elden yapılması halinde de bu cezanın ödenmesi gerektiği.
Hapis Cezası da Var…
Birçok işveren işçilerine daha fazla ücret ödemelerine karşın asgari ücret üzerinden SGK’ya bildiriyorlar. Bunun için de asgari ücret kadar kısmı banka üzerinden, geri kalan kısmı da elden işçiye ödüyorlar. Dolayısıyla ücret bordrolarında da işçinin ücretini asgari ücret olarak gösteriyorlar.
Hal böyle olunca da işçi ücretlerinin ücret bordrosunda eksik gösterilmesi halinde söz konusu bordro Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesine göre “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge” olarak tanımlanıyor ve işverenler hakkında 18 ay ila 3 yıl arasında hapis cezası öngörülüyor.
Sonuç olarak beş ve daha fazla işçi çalıştıran işverenlerin banka kanalıyla yapacakları ödemelerde ücretin tümünü bankaya yatırmaları, elden ödeme yapmamaları ve ücret bordrosunu da gerçeğe uygun düzenlemeleri gerekiyor.
Unutmayın ki ücretinizin gerçeğin altında SGK’ya bildirilmesi ileride hem emekli maaşınızın hem de işten ayrılırsanız kıdem tazminatınızın düşük hesaplanmasına neden olur. Bunlardan başka birçok olumsuz etkisi de var. Geri kalanları da bir başka yazıda ele alalım…
Sorularınız için:
mehmet.bulut79@mynet.com