Çevre, ortam, kaynak temelli faktörler ve alıcı temelli faktörler dinleme sürecini etkiler. Kaynak temelli faktörlere ses tonu, vurgulanan sözcükler, sunuş şekli örnek gösterilebilir. Peki dinleme sürecini etkileyen alıcı temelli faktörler nelerdir? İşte ayrıntılar...
Ortak dil dışında dinleme sürecini etkileyen bazı faktörler mevcuttur. Bu faktörler kaynak, alıcı, çevre ve ortam olarak gösterilebilir. Anlatıcının nasıl anlattığının öneminin büyük olduğu kadar dinleyicinin nasıl dinlediğinin ve dinlediği çevre şartlarının da önemi vardır. Aynı zamanda dinleyiciyi etkileyen faktörlere istek, dikkat, ilgi de örnek olarak gösterilebiliyor. Çevre temelli faktörlere ısı ve ışık örnek gösterilebiliyor. Kaynak temelli faktörlere ise anlatıcının sunuş şekli, ses tonu, isteği gibi durumlar örnek gösteriliyor. Tüm bunlarla birlikte dinleme sürecini etkileyen daha bir çok durum yer alıyor. Dinleyicinin içerisinde bulunduğu ortam da algılamasında farklılık yaratıyor.
Dinlemeyi etkileyen faktörler; dikkat, alıcının (dinleyicinin) zihinsel ve fizyolojik yetileri, ilgi, kelime dağarcığı, istek, bilgi birikimi, dinleme hızı ve ön yargı olarak belirlenmiş. Öte yandan dinleyiciyi etkileyen faktörler arasında dinleme sürecine uygun tavırlar sergilemek yer alıyor. Bu tavırlar; iletişim halinde olunan kişi ile göz teması kurma, dik oturma, soru sorma, not alma, kaynak ile iletişim halinde olarak karşımıza çıkıyor.
Dinlemeyi etkileyen faktörlerden birisi de çevre ve ortam temelli faktörlerdir. Dinleyicinin içerisinde bulunduğu çevre, dinleme süreci ile ilişkilidir. Çevre ve ortam temelli faktörler ısı, ışık, ses ve fiziksel konfor olarak sıralanabilir.
Dinleme sürecini etkileyen faktörlere konuşmacının ses tonu, hangi sözcüklere vurgu yaptığı, göz teması, jest ve mimikler, dil ve yaşam deneyimi ve bunlara doğru anlamların yüklenmesi de dinleme sürecini etkileyen faktörler arasında yer almaktadır.
Öte yandan mesajda kullanılan sözcükler ve terimler önemlidir. Bazı cümle kuruluşlar ve yanlış vurgu, tonlamalar mesajın yanlış iletilmesine neden olur.
Kaynak temelli faktörler; konuşma bozuklukları, konuşmayı etkileyen fiziksel etkenler, ses tonu, konuşma hızı, konuşanın ne kadar bilgi sahibi olduğu, jest ve mimikleri, konuya ilişkin yaptığı hazırlık ve konuyu sunuş şekli olarak karşımıza çıkmaktadır.