ANKARA (ANKA) - Türkiye'nin kısa vadeli dış borcu nedeniyle karşı karşıya olduğu kur riski giderek artıyor. Büyük bölümü bankalar ve şirketler olmak üzere özel sektöre ait kısa vadeli dış borç stoku 2007 sonu itibariyle 42.2 milyar dolara ulaştı.
ANKA'nın Merkez Bankası'nın revize verilerinden yaptığı belirlemeye göre 2006 sonunda 40 milyar 354 milyon dolar olarak gerçekleşen kısa vadeli dış borç stoku, 2007 sonunda kaydettiği 1 milyar 831 milyon dolarlık artışla 42 milyar 185 milyon dolara yükseldi.
Küresel sermaye hareketlerine bağlı olarak ileride Türkiye'den bir sermaye kaçışı olasılığı nedeniyle ciddi bir kur riski yarattığı için ekonominin cari açıktan sonraki ikinci "yumuşak karnı" olarak nitelendirilen kısa vadeli borç stoku, Ocak 2007'de 36 milyar 27 milyon dolar olarak yıla başladı, Haziran ayına kadar da 35-36 milyar dolar civarında seyretti. Daha sonra 37-38 bandına ilerleyen kısa vadeli dış borç, Kasım sonunda 39 milyar 924 milyon dolara kadar yükseldikten sonra Aralık 2007'yi 42 milyar 185 milyon dolar ile tamamladı.
-ŞİRKETLERİN KUR RİSKİ 4,7 MİLYAR DOLAR ARTTI-
Kısa vadeli dış borç stokunun 22 milyar 700 milyon dolarla en büyük bölümünü bankalar dışındaki kesimin borçları oluşturdu. Şirketler kesimine ait söz konusu borç stoku son bir yılda 4 milyar 739 milyon dolar artış gösterdi.
Şirketler kesiminin ticari kredilerinde, 2007 yılında, 2006 sonuna göre; ithalat borçları 2 milyar 723 milyon, prefinansman ve peşin ihracat 1 milyar 971 milyon dolar arttı.
Diğer krediler de 45 milyon dolar artarak 1 milyar 623 milyon dolar oldu.
-YILLIK BAZDA GERİLEYEN BANKA BORÇLARI ARTIŞ EĞİLİMİNDE-
Bankalar ise kısa vadeli dış borçlarını 2007 sonunda, 2006 sonuna göre; 2 milyar 626 milyon dolar azalışla 17 milyar 204 milyon dolara indirdiler. Yıllık bazdaki düşüşe karşın, bankaların kısa vadeli dış borcunun yıl içinde 17,2 milyar dolardan çok daha düşük düzeylerde gerçekleşmesi dikkat çekti. Ocak ayı itibariyle 15,6 milyar dolar olan bankaların kısa vadeli dış borç stoku, Şubat'ta 15,2, Mart'ta 15,4, Nisan'da 14,3, Mayıs'ta 13,9, Haziran'da 15,9, Temmuz'da 13,4, Ağustos'ta 12,9, Eylül'de 13,7, Ekim'de 13,3, Kasım'da 14,6, Aralık'ta 17,2 milyar dolar oldu.
Bankaların kısa vadeli borçları kapsamında döviz kredileri bir yıllık dönemde 1 milyar 763 milyon dolar azalarak 5 milyar 748 milyon dolara, banka mevduatı 410 milyon dolar azalarak 3 milyar 707 milyon dolara, YTL cinsinden mevduat da 930 milyon dolar azalarak 4 milyar 461 milyon dolara geriledi. Döviz tevdiat hesapları 477 milyon dolarlık artışla 3 milyar 288 milyon dolar oldu.
Bu arada kısa vadeli dış borç kapsamında yer alan Merkez Bankası nezdindeki kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarının tutarı 2007 sonunda 2006 sonuna göre 281 milyon dolarlık bir düşüşle 2 milyar 281 milyon dolara indi.
/**
Kısa Vadeli Dış Borç Stoku (Milyon Dolar)
2006 2007
1.Ç. 2.Ç 3.Ç. 4.Ç.
MERKEZ BANKASI 2.563 2.495 2.429 2.331 2.282
MUHABİR AÇIKLARI 1 1 1 1 1
KREDİ MEKTUPLU DTH 2.562 2.494 2.428 2.330 2.281
BANKALAR 19.830 15.441 15.916 13.692 17.204
DÖVİZ KREDİLERİ 7.511 6.256 6.979 5.106 5.748
DÖVİZ TEVDİAT HESABI 2.811 2.935 3.184 3.328 3.288
BANKA MEVDUATI 4.117 3.627 3.180 4.217 3.707
YTL CİNSİNDEN MEVDUAT 5.391 2.623 2.572 1.041 4.461
DİĞER SEKTÖRLER 17.961 18.500 20.469 22.233 22.700
TİCARİ KREDİLER 16.383 17.194 18.525 20.054 21.077
İTHALAT BORÇLARI 11.354 12.035 12.889 13.710 14.077
PREF.&PEŞİN İHRACAT 5.029 5.159 5.636 6.344 7.000
DİĞER KREDİLER 1.578 1.306 1.944 2.179 1.623
KAMU 195 0 0 0 0
ÖZEL 1.383 1.306 1.944 2.179 1.623
TOPLAM 40.354 36.437 38.814 38.256 42.185**/