Rusya’nın Türkiye Hava Sahası’nı ihlal ettiği dün sabah saatlerinde Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama ile ortaya çıktı. Dışişleri bir Rus savaş uçağının 3 Ekim Cumartesi günü saat 12.08’de Hatay-Yayladağı bölgesinin güneyinde Türkiye Hava Sahası’nı ihlal ettiğini açıkladı.
Bu açıklama nedeniyle Rusya’nın Türkiye Hava Sahası’nı sadece bir kez ihlal ettiği sanıldı. Ancak ihlal nedeniyle toplanan NATOKonseyi’nin, toplantı sonrası yaptığı açıklama Rusya’nın Türkiye Hava Sahası’nı bir değil, iki kez ihlal ettiğini ortaya koydu. NATO, bir Rus SU-30 uçağının 3 Ekim Cumartesi, bir SU-24 uçağının da 4 Ekim Pazar günü Türkiye Hava Sahası’nın ihlal ettiğini açıkladı. 4 Ekim’deki ikinci ihlalin de yine Hatay-Yayladağı bölgesinde olduğu öğrenildi. Dışişleri kaynakları, NATO’nun yaptığı açıklamanın doğru olduğunu söylediler.
Aynı kaynaklar Dışişleri açıklamasında neden sadece 3 Ekim’de yapılan ihlale yer verildiğine ise bir açıklık getirmeyerek, “Önemli olan NATO’nun Türkiye’nin arkasında durduğunu göstermesidir” dediler. NATO açıklamasıyla Rusya’nın 4 Ekim’de de ihlal yaptığının ortaya çıkması, Ankara’nın 3 Ekim’deki ihlalden sonra yaptığı uyarının Moskova tarafından ne kadar ciddiye alındığı sorusunu da gündeme getirdi.
ANKARA’DAN BÜYÜK TEPKİ
Dışişleri Bakanlığı, pazartesi Sabah saatlerinde yaptığı açıklamayla, cumartesi günü bir Rus savaş uçağının Suriye sınırında Türk hava sahasını ihlal ettiğini kamuoyuna duyurdu. Bu nedenle Rusya’nın Ankara Büyükelçisi, bakanlığa davet edilerek Türkiye’nin protesto notası iletildi. Ankara, NATO başta olmak üzere uluslar arası boyuttaki girişimini ise pazartesi gününden itibaren başlattı.
Dışişleri açıklamasında, "Rusya Federasyonu’na ait bir savaş uçağı 3 Ekim saat 12.08’de Yayladağı/Hatay bölgesinin güneyinde hava sahamızı ihlal etmiştir. Bölgede devriye uçuşu yapan iki F-16 uçağımız tarafından önlemede bulunulması üzerine Rus uçağı Türk hava sahasını Suriye’ye geçerek terk etmiştir" denildi.
SİNİRLİOĞLU LAVROV’U ARADI
Dışişleri Bakanı Feridun Sinirlioğlu da, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’u telefonla arayarak, Türkiye’nin benzer tepkisini bakan düzeyinde aktardı. Sinirlioğlu ayrıca ABD, İngiltere, Fransa, İtalya Dışişleri Bakanlarıyla da durumu değerlendiren telefon görüşmeleri yaptı.
2 DAKİKA,300-500 METRE GİRDİ
Genelkurmay Başkanlığı’nın internet sitesinde ise her iki ihlalle ilgili bir bilgi yer almadı. Ancak Türk askeri kaynakları, 3 Ekim’de ihlal yapan Rus uçağının “bomba yüklü” SU-30 olduğunu ve Türkiye Hava Sahası’nı 2 dakika süreyle ihlal ettiğini söylediler. Rus uçağının 300 ile 500 metre arasında Türkiye içine girdiğini belirten yetkililer, 3 Ekim günü sınırda devriye görevi yapan 4 Türk F-16’sından ikisinin anında bölgeye intikal ederek gereken önlemeyi yaptığını, ancak Ege’de Yunan uçaklarıyla yaşanan it dalaşına benzer bir durumun olmadığını söylediler. Aynı kaynaklar söz konusu uçağın Yayladığı’nın karşısındaki Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) mevzilerinin hedef aldığını tahmin edildiğini belirttiler.
RUSYA: NAVİGASYON HATASI
Rusya ise Moskova’daki Türk Askeri Ataşeliği’ne, 3 Ekim’deki ihlali yapan uçağın pilotunun, navigasyon hatası sonucu yanlışlıkla Türkiye Hava sahası’na girdiği ve hatasını anladıktan sonra hemen Suriye içine geri döndüğü bildiriminde bulundu. Rusya “Sehven yaşanan bir olayın tekrar etmemesi için azami özenin gösterileceğini” de Türk tarafına iletti. Rusya dün akşam saatlerinde de ihlalin birkaç saniye sürdüğünü açıkladı.
MİG-29 DA RADAR KİTLEDİ
Rus uçağının ihlalinden sonra Suriye sınırı boyunca devriye uçuşu yapan Türk savaş uçaklarını sayısı 10’a çıkarıldı. Genelkurmay Başkanlığı, 4 Ekim’de hudut boyunca uçan 10 Türk F-16’sından ikisinin milliyeti tespit edilemeyen MIG-29 uçağı tarafından toplam 5 dakika 40 saniye süre ile radar kilidini muhafaza ederek taciz edildiğini duyurdu. Radar kitleyen MİG-29’un Suriye Hava Kuvvetleri’ne ait olabileceği değerlendirildi.
KARAKUŞ: RUSYA TARTMIŞ OLABİLİR
Emekli Hava Korgeneral Erdoğan Karakuş, Rusya’nın bu ihlallerle Türkiye’nin tepkisini tartmış olabileceğinin de gözardı edilmemesi gerektiğini söyledi. Karakuş, “Elbette, bir ihlal olayı varsa değiştirilen angajman kurallarının uygulanması beklenebilir. Ancak karşınızda Suriye değil, Rusya var. Bunu da unutmamak lazım” dedi.
ANGAJMAN KURALLARI UYGULANMADI
TÜRKİYE, 22 Haziran 2012’de Türk Hava Kuvvetleri’ne ait RF 4 keşif uçağının Suriye tarafından düşürüldüğünün belirtilmesinden sonra bu ülkeye yönelik angajman kurallarını değiştirmişti. Bu değişime göre Türkiye, hava, deniz ve karada Suriye tarafından bir ihlal olması durumunda anında misliyle karşılık veriyordu.
Türk savaş uçakları, 16 Eylül 2013’te bir Suriye helikopterini, 23 Mart 2014’te de bir Suriye savaş uçağını, Türkiye Hava Sahası’nı ihlal ettikleri gerekçesiyle düşürdü. 16 Mayıs 2015’te de yine Türkiye Hava Sahası’nı ihlal ettiği gerekçesiyle Suriye’ye ait bir hava aracı Türk uçaklarınca düşürülmüştü. O dönemin Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz düşürülen hava aracının helikopter olduğunu öne sürerken, Suriye ise insansız hava aracı olduğunu iddia etmiş ve bununla ilgili görüntüler yayınlamıştı. Türkiye, Suriye’de hangi kesimden olursa olsun karadan her türlü tacize de anında misliyle yanıt vermişti. Askeri ve diplomaik kaynaklar, Suriye için değişmiş angajman kurallarının, Rus uçakları için de geçerli olacağını savunmuşlar, buna da, “Çünkü Rus uçaklarını Suriye’ye Esad rejimi davet etti” gerekçesini göstermişlerdi. Ancak Türkiye, 3 ve 4 Ekim’de yapılan hava ihlallerine karşı angajman kurallarını uygulamadı.
ABD'DEN TEPKİ GEÇİKMEDİ
ABD yönetimi, Rus uçağının Türk hava sahasını ihlal etmesini provokatif olarak tanımlayarak, bundan endişe duyduklarını bildirdi.
Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, günlük basın brifinginde, Rus uçağının Türk hava sahasını ihlal etmesine ilişkin soruları da yanıtladı. Söz konusu hava ihlali konusunda Türk hükümeti ve NATO müttefikleriyle görüşme halinde olduklarını ve bu görüşmelerin sonucunun önüne geçecek bir açıklamada bulunmak istemediğini vurgulayan Earnest, "Ancak ABD ve NATO müttefiklerinin bu provokasyondan oldukça endişe olduğunu söyleyebilirim” diye konuştu.
Earnest, Rusya'nın Suriye'deki mezhepsel iç savaşa derin bir biçimde dahil olma riski bulunduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Rusya'nın Esed'e yönelik desteklerini artırdığı, rejim muhaliflerine yönelik hava saldırısı gerçekleştirdiği ve bazı haberlere bağlı olarak İranlılarla askeri eylemde işbirliğine gittikleri gerçekleri, Rusya'yı, uluslararası toplumdan daha da izole edecek mezhepsel iç savaşa derinden bağlıyor. Suriye'de ılımlı Sünnilerin, eğer doğruysa Rusya'nın ülkedeki diğer Sünnileri hedef alan saldırılarını görmeleri Rusya için büyük risk teşkil ediyor, Rusya bu öfkenin hedefi oluyor. Bu, Rusya için sadece Suriye'de değil aynı zamanda önemli bir Müslüman nüfusunun bulunduğu ülkesi içinde de kesinlikle risk oluşturuyor.”
"Saldırıyı tehlikeli ve provokatif olarak görüyoruz”
Öte yandan Rus uçağının Türk hava sahasını ihlali ABD Dışişleri Bakanlığı'nın günlük brifinginde de gündeme geldi. Bakanlık Sözcüsü Mark Toner, konuyla ilgili bir soru üzerine, şunları kaydetti:
"Türk hava sahasına saldırı, istişarenin ve uluslararası karşılığın verilmesinde itidalin önemini ortaya koyuyor. Açıkçası bu saldırıyı tedbirsiz, tehlikeli ve provokatif olarak görüyoruz. Bu, kazalara ve yanlış hesaplamalara neden olabilir ve Türkiye ve diğer yerlerdeki pilotların güvenliğini riske atabilir.”
Rusya'ya ait bir savaş uçağı 3 Ekim Cumartesi saat 12.08'de Hatay'ın Yayladağı bölgesinin güneyinde Türk hava sahasına girmiş, iki Türk F-16 jeti önleme yaparak ihlali sonlandırmıştı.
(Ajanslar)