Dışkılama güçlüğü veya kabızlık nasıl sınıflandırılır?
ABD istatistiklerinde nüfusun % 2-30’unda dışkılama güçlüğü sorunu olduğu bildirilmektedir. Dışkılama güçlüğü disşezi, kabızlık, dissinerjik defekasyon olarak ta adlandırılır. Kabızlık sınıflamasında uluslararası en yaygın olarak kabul gören sınıflama sistemi Roma II kriterleridir. Bu kriterlere göre aşağıdaki maddelerden en az iki tanesinin 3 aydan beri varlığı ve hastanın yakınmalarının ise en az 6 ay önce başlaması gerekir.
Dışkılama güçlüğünde Roma II kriterleri
• Haftada üç defadan az sayıda dışkılama olması
• Dışkılamaların en az % 25’inde fazla ıkınma olması
• Dışkılamaların en az % 25’inde katı ve hacimli dışkılama olması
• Dışkılamaların en az % 25’inde, dışkıyı tam boşaltamama hissi
• Dışkılamaların en az % 25’inde, dışkının takılma veya engellenme hissinin olması
• Dışkılamaların en az % 25’inde, parmakla destek gerekmesi (parmakla boşaltma yapılması veya leğen (çatı) kemiği yada pelvis kaslarına destek yaparak dışkılama)
• Dışkı gevşetici veya yumuşatıcı ilaç (laksatif) kullanmadan yumuşak dışkı çıkartamamak
• Zayıf irritabıl bağırsak sendromu (İBS) belirtileri olması
Dışkılama güçlüğünde Amerikan Gastroenteroloji Cemiyeti (ACG) kriterleri
Son bir yıldan beri aşağıdaki belirtilerden en az üç tanesinin mevcut olması
• Haftada üçten az sayıda dışkılama yapmak
• Fazla ıkınma gerektiren dışkılama güçlüğü
• Dışkılama hissi yokluğu
• Dışkının tam boşalamaması
• Sert ve küçük parçalar halinde dışkılama
• Uzun dışkılama sürelerinin varlığı
• Dışkılama için parmakla destek gerekmesi
Dışkılama güçlüğü hangi durumlarda görülür?
• Yetersiz sıvı alımı
• Yetersiz lif alımı
• Stres
• Hemoroid
• Makat çatlağı
• Gebelik
• Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması)
• İrritabıl (huzursuz) bağırsak sendromu (İBS)
• Bağırsak kanseri
• Hirschuprung hastalığı
• Chagas hastalığı
• Bazı beyin hastalıkları: meningosel, multipl skleroz (MS) hastalığı, Parkinson hastalığı, inme veya felç sonrasında
• Makat sarkması
• Rektosel
• Anismus
• Metabolik hastalıklar: Kalsiyum fazlalığı, paratiroid bezinin fazla çalışması (hiperparatiroidi)potasyum düşüklüğü, üre fazlalığı (üremi), şeker hastalığı
• Skleroderma
Dışkılama güçlüğü durumunda ne tür tetkikler yapılır?
• Kolonoskopi
• Kalın bağırsak röntgeni
• Anorektal manometri
• Defekografi (video-defekografi, BT defekografi, MRG defekografi)
Tıkayıcı tipte dışkılama ne demektir?
Kalın bağırsağın son kısmı olan rektumdaki dışkının güç boşaltılmasına yada tam olarak boşaltılamamasına ‘tıkayıcı tipte dışkılama’ adı verilir.
Tıkayıcı tipte dışkılama neden olur?
Sağlıklı bir dışkılama eylemi sırasında istemsiz bir kas olan iç makat kası (internal anal sfinkter) gevşer ve istemli kas olan dış makat kası (eksternal anal sfinkter) ve pelvik taban kaslarının gevşemesi ile gerçekleşir. Leğen kemiği veya çatı kemiği tabanı yada pelvik taban; levator ani kası, koksigeus kası ve bağ dokusundan oluşur. Levator ani kası ise; pubokoksigeus kası, puborektal kas ve iliokokigeus kasından oluşur. Bu kaslar: makat, idrar yolu (üretra), prostat ve kadınlık organının (vajina) kasılma ve gevşeme hareketlerinden sorumludur. Cameron ve ark. çalışmasında makat sarkması (rektal prolapsus) ve dışkılama güçlüğü sorunu olan kadınların 1/3’ünde idrar kaçırma sorunu yaşandığı bildirilmiştir. Benzer şekilde Morgan ve ark. çalışmasında da dışkılama güçlüğü sorunu olan kadınların 1/3’ünde gaz ve dışkı kaçırma sorunu yaşandığı bildirilmiştir.
Görüş ve sorularınız için: drkorhantaviloglu@mynet.com