Halk arasında şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet her geçen gün artıyor. Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) verilerine göre; dünyada diyabetli hasta sayısı 2000 yılında 151 milyon iken, 2017'de bu sayının 425 milyona yükseldiği görülüyor. Türkiye’de ise diyabet sıklığı erişkinlerde 1997'de yüzde 7,2 iken, 2010'da bu oranın yüzde 13,7 'ye çıktığı biliniyor. 2045 yılında dünyadaki diyabetli hasta sayısının 629 milyona ulaşacağı tahmin ediliyor. Beslenme alışkanlıklarının sağlıkla birebir ilişkisi olduğuna dikkat çeken İstanbul Kent Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Dr. Öğr. Üy. Gizem Köse, diyabetli hastalara beslenme önerisinde bulundu. Öğünleri düzenli tüketmenin en önemli ilke olduğunu vurgulayan Köse, evde beslenmeyi tavsiye etti.
Dışardan alınan ürünlerin içinde ne olduğunun bilinmemesinin risk faktörü olduğuna dikkat çeken Köse, “Bazı ürünlerde şeker kullanıyorlar, bazıları şekersiz yapılıyor, bazıları beyaz undan yapılıyor. Bu yüzden etiketi olmayan besinleri tüketmek diyabetli hastalar için birazcık riskli olabiliyor. Etiketi olan besinlerde içindekilere bakarak şeker ya da şeker ürünleri olup olmadığını görebiliyoruz. Etiketlerde glikoz ya da früktoz şurubu kullanılan bir ürün varsa bunlardan kesinlikle uzak durulması gerekiyor. Diyabetli hastalar özellikle pastane ürünlerinden uzak durmalı ve dışarıdan bir şey satın aldıklarında içeriğini bilmeyecekleri için benzer bir şekilde aynı şeyi evde yapmalılar. Diyabetli hastalarımız için en önemli olan şey evde beslenmedir” dedi.
Gizem Köse, diyabette beslenme ilkelerinden en önemli şeyin öğünleri düzenli tüketmek olduğuna vurgu yaptı.
Köse, şunları söyledi:
“3 ana öğün, mümkünse ara öğünlerle beraber besin tüketimi yapmak. Kan şekerinin dengesizliğine bağlı olarak diyabetin daha da kronikleşmesine sebep olabiliyoruz. Ana öğünlerin düzenli tüketilmesi, özellikle her bir besin grubundan farklı farklı alınması gerekir. Ara öğünlerde mümkünse birazcık protein ağırlıklı olarak beslenilmesi gerekiyor. Standart Türk kahvaltısının içinde reçel, bal, pekmez tarzı ürünlerin olmasını önermiyoruz. Kahvaltının ardından bir porsiyon meyve yanına bir avuç kadar badem ya da ceviz gibi bitkisel protein kaynağı, ardından öğle yemeğinde çorba, ana yemek yanında az miktarda da olsa bulgur pilavı ve bir kâse yoğurt gibi öğün planlanabilir.
En önemli öğün öğlen ve akşam arasındaki ikindi ara öğünüdür. O ara öğünde genelde çok fazla acıkıp akşam yemeğini bekleyebiliyor. Diyabette de kan şekerinin dengesini sağlamak için mutlaka bir süt ürünü tüketmek gerekiyor.
Diyabet hastalarının karbonhidrattan korkmaması gerektiğini belirten Köse, “Karbonhidratın çeşidi ve porsiyonu önemlidir çünkü gün içerisinde almamız gereken belirli bir miktar karbonhidrat var. Bunu almazsak beynimiz düzgün çalışmıyor. Enerji sistemimiz de çalışmıyor. Kan şekerinin dengesi için kaliteli karbonhidratlar almalılar. Beyaz ekmek yerine esmer ekmek, pirinç yerine bulgur tüketmek, makarna yerine tam tahıllı makarnalar tüketilmek gerekir. Mercimek, nohut ya da yanında tüketeceğiniz bir yoğurtla makarnayı da birleştirebiliriz. Ama karbonhidrattan kaçınmak doğru bir yöntem değil” diye konuştu.
Diyabet hastalarının tüketmesi gereken en önemli şeyin süt ürünü olduğunu söyleyen Gizem Köse, bunun sebebini süt ürünlerinin bütün makro besin öğelerini barındırması olarak açıkladı.
Köse, “Hem karbonhidrat, hem protein, hem yağ içeriyor. Bu yüzden ara ve ana öğünlerde mutlaka tüketmeleri gerekiyor. Süt ve süt ürünlerinde porsiyon miktarına önem verilmeli. Bir kerede en fazla 3-4 kaşık tüketilmeli ve mümkünse yarım yağlı tercih edilmelidir. Yağsız ürün tüketelim ve daha düşük kalorili olsun diye bir hata da yapılıyor. O zaman da içerisindeki kalsiyum ve D vitamini emilemiyor. Dolayısıyla da yağsız beslenelim derken kemik erimesine yol açabiliriz” diye konuştu.
Diyabetli hastalarda vücudun bazen bağışıklık sistemini zayıflatıcı öğeler ürettiğine dikkat çeken Köse, “Bunun için de taze meyveden şeker içeriyor diye kaçınmamak gerekiyor. Taze meyve porsiyonuna dikkat edilerek yanında ufak bir protein kaynağı ile tüketmek gerekiyor. Günde 2 porsiyon taze meyve ve taze sebze tüketimini artırmak gerekiyor” ifadelerini kullandı.