Kibe mumbar ve içli köfte gibi yöresel lezzetleriyle öne çıkan Diyarbakır, gastronomi alanında olduğu gibi turizm bağlamında da önem arz eden bir şehirdir. Anadolu uygarlıklarının tarihini yansıtan şehirde Diyarbakır Surları ile On Gözlü Köprü gibi son derece heybetli ve etkileyici yapılar incelenebilir.
Mezopotamya’nın geçiş noktasında konumlanmış olan bu şehirde bölgenin tarihi ve kültürel dokusunu yansıtan birçok müze de bulunmaktadır. Şehre giden turistlerin hediyelik olarak tercih edebildikleri ürünler arasında ise gümüş takı, tespih ve kurutulmuş baharatlar öne çıkar.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tarih kokan şehirlerinden biri olan Diyarbakır’da bölgenin geçmişini yansıtan birçok hediyelik bulunabilir. Bunlar arasında yöresel figürlerle tasarlanan çanak- çömlekler ve hasır bilezikler yer alır. Geçmişte Anadolu medeniyetleri ile Mezopotamya arasında köprü kurmuş olan bu şehirde gümüş takılar da keşfedilebilir. Çünkü şehrin Midyat ilçesinin gümüş işçiliğiyle ön plana çıktığı bilinir. Bununla birlikte ilin farklı bölgelerinde yer alan pasajlara gidilerek, tespih ve yazma gibi yerel hatıra ürünleri incelenebilir.
Bakır cezveler, tepsiler ve siniler; Diyarbakır’dan satın alınabilen hediyelikler listesini süsleyen yöresel eşyalardandır. Osmanlı Dönemi’nin taş işçiliğini başarıyla yansıtan yapıların konumlandığı bu ile giden turistlerin, seyahatlerini sonlandırmadan önce el yapımı fincan, kupa ve tabaklara rağbet gösterdikleri belirtilir. Ayrıca çeşitli baharatların yaygın olarak kullanıldığı şehirde taze pul biber ve sumak gibi gıdaların yer aldığı yerel pazarlar mevcuttur. Yine kurutulmuş yemişlerle biber ve fıstık gibi gıda ürünlerinin de Diyarbakır’da ön plana çıkan lezzetlerden olduğu söylenmelidir.
Sakatat, kırmızı et, pirinç ve baharat karışımları; hem Anadolu medeniyetlerinin hem de Osmanlı’nın yemeklerini temsil eden Diyarbakır mutfağının temel malzemelerindendir. Şehre özgü hamur işi tarifler de bir o kadar çeşitlilik gösterirken, bölgeye özgü mezelerin yerli ve yabancı turistlerin favorilerinden olduğu bilinir. Diyarbakır mutfağının öne çıkan lezzetleri ise aşağıdaki listede belirtilmiştir:
Yukarıda sıralanan lezzetlerin yanı sıra sıkma, lebzuniye, yumurtalı kenger ve kelle-paça da bölgeye has tarifler arasında bulunur. Ayrıca Diyarbakır’ı ziyaret edenlere mutlaka duvaklı pilav ve zingil gibi yerel lezzetleri tatmaları önerilir. Şehrin nergizleme, lebeni, çömlekte güveç ve babakanuç adı verilen tarifleri de yöresel yemeklerin yapıldığı restoranlarda denenebilir. Bölgenin gastronomi alanındaki özel konumunu yakından tanımak isteyenlere; ayvalı kavurma, ciğer kebabı, belluh ve pırpar salatasını da keşfetmeleri tavsiye edilir.
Camileri, taş mekanları, Osmanlı Dönemi’ni yansıtan yapıları ve antik alanlarıyla Diyarbakır’ın önemli bir turizm rotası olduğu söylenebilir. Şehre giden turistlerin ilgi gösterdikleri mekanlar arasında Ulu Cami, Diyarbakır Surları ve On Gözlü Köprü öne çıkar. Yine Suluklu Han ve Hasankeyf Eski Köprü adlı mekanların yıl boyunca ziyaretçi akınına uğradığı bilinir.
Diyarbakır denildiği zaman ilk akla gelen turistik noktalardan biri de Dört Ayaklı Minare’dir. Bununla birlikte şehirdeki dini mekanları detaylı olarak keşfetmek isteyenlere Surp Giragos Kilisesi ve Dengbej Evi’ni ziyaret etmeleri önerilir. Hazreti Süleyman Camisi, Zerzevan Kalesi ve İskender Paşa Konağı da bu ile gidildiğinde uğranması gereken değerli yapılar arasında sıralanır.
Ergani Zülküf Peygamberin Mekanı, Diyarbakır’a giden gezginlerin mutlaka uğradıkları rotalardandır. Buna ek olarak şehrin popüler ve turistik noktalarını görmeyi planlayanlara Mar Petyun Keldani Katolik Kilisesi’ni incelemeleri söylenir. Behrampaşa Camisi, Peygamber Kabirleri ve Gazi Köşkü de şehrin yıl boyunca ziyaretçi çeken tarihi miraslarındandır.
Diyarbakır Sanat Merkezi ve Keçi Burcu, bölgenin kültürel dokusunun detaylı olarak keşfedilmesini mümkün kılan yerlerdendir. Şehirde Cahit Sıtkı Tarancı Evi Kültür Müzesi gibi önemli mekanlar da görülebilir. Bunun yanı sıra Diyarbakır’ın Arkeoloji ve Ziya Gökalp müzeleri ile Seman Köşkü de gezginlerin dikkatini çeken kültürel yapılardandır.