Doç. Dr. Ayengin: Kurban Etinin Tüketim Süresi Yoktur

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) İlahiyat Fakültesi İslam Hukuku Başkanı Doç. Dr. Tevhit Ayengin, kurban etinin tüketim süresi olmadığını söyledi. Ayengin, kurbanlıklara kesim sırasında acı çektirilmemesi konusunda da ikaz etti.

Doç. Dr. Ayengin kurban ibadetinin hikmeti, hayvan seçimi, hangi hayvanların kurban edilebileceği ve keserken neler yapılması gerektiği konularında açıklamalarda bulundu. Kurban ibadetinin sadece insanları ilgilendirdiğini vurgulayan Ayengin, belirli özelliklere sahip hayvanları kesmekle icra edildiğinden, hayvanları ilgilendiren yönünün de etraflıca ele alınması gerektiğini söyledi: “Dolayısıyla bu noktada dikkate alınması gereken hususlardan birisi, belki de en önemlisi kurbanlık hayvanlara iyi davranmanın dinî boyutunun irdelenmesidir. Kesim işlemi esnasında ve öncesinde alınacak önlemler, hayvanların ilave acı ve ıstırap çekmelerine ve bununla bağlantılı olarak insanların psikolojik olarak olumsuz etkilenmelerine engel olacaktır.”

Kurban ibadetini yardımlaşma yönüyle de ele alan Tevhit Ayengin, toplum bir bütün olarak incelendiğinde farklı gelir seviyelerine sahip insanlar olduğunu hatırlatarak, bunlar arasında kardeşlik ve dayanışma duygusunu geliştiren ve buna bağlı olarak sosyal dengeyi sağlayan önemli dinamiklerden birinin de kurban olduğunu söyledi. Doç. Dr. Ayengin, kurbanda yapılması gerekenleri şöyle aktardı: “Kurban edilmesi uygun olan hayvanların cinsleri, yaşları, kurbanın geçerliliğini engelleyen kusurlar, kesim zamanı, kesimde dikkat edilecek hususlar gibi uygulamaya ilişkin düzenlemeler ise Hz. Peygamber tarafından açıklanmış ve uygulanmıştır. Müslüman bilginlerin büyük tartışmalar sonucu oluşturdukları klasik fıkıh doktrininde de kurban ibadeti çeşitli yönleriyle ele alınmış ve tartışılmıştır. Bir yerleşim alanında ikamet eden akil bâliğ, hür ve zengin Müslümanların kurban kesmeleri dinî bir görevdir. Dolayısıyla bu şartları taşımayanların kurban kesme zorunluluğu bulunmamaktadır. Kurban kesme sorumluluğunda temel şart olarak kabul edilen zenginliğin ölçüsü, normal hayat standartının üstünde bir maddî güce sahip olmaktır. Diğer bir ifadeyle bu standartın üstünde bir refah payına sahip olan Müslümanların kurban kesmeleri, dinî bir görev olarak kabul edilmiştir. İslâm’a göre eti yenebilen bütün hayvan türleri kurban olmaya elverişli değildir. Kurban olabilecek hayvanlar deve, sığır, manda, koyun ve keçiyle sınırlandırılmıştır. Ayrıca adı geçen hayvanların belirli yaşlarda olmaları şarttır. Örneğin deve 5, sığır ve manda 2, koyun ve keçi 1 yaşını doldurmuş olmalıdır. Altı ayını doldurmuş olup semizlik ve görünüşte 1 yaşındakilerden farksız olan kuzular da kurban edilebilir. Kurbanın geçerlilik şartı olan yaş sınırı, Hz. Peygamber tarafından açıklanmıştır. İlgili hayvanların yaşlarındaki bu belirlemeler dikkatlice incelendiği ve çok yönlü düşünüldüğünde, ekonomik verimlilik ve estetik açısından önemli sonuçlara ulaşmak mümkündür. Kurbanlık hayvanlar, bu dönemlerinde et kalitesi ve verimi açısından olgunluğa ulaştıklarından kesimden ötürü emek ve ekonomik değer kaybı söz konusu olmayacaktır. Bu hayvanların semiz olmalarının istenmesi ve belirli kusurların bulunmamasının emredilmesi, İslâm'ın ekonomiye ve estetiğe verdiği önem şeklinde değerlendirilebilir. Kurbanlık hayvanın sağlık durumuna dikkat çekilmesi, insan ve çevre sağlığına zararlı olduğu bilimsel verilerle ispatlanmış, gözlemlenebilen veya gözlemlenemeyen bütün hastalıkların kurbana engel olacağını göstermektedir. Kurban etlerinin tüketimi için bir süre sınırlaması yoktur. Kurban kesenlerin, kendi ihtiyaçları için bu etleri saklamalarında veya fakirlerin ihtiyaçları için sosyal kurumlara bağışlananların ilgili kurumlarca depolanmalarında ve ihtiyaca göre senenin tamamında dağıtılmasında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Sosyal boyutu olan kurbanın icra ediliş biçiminin, Müslümanların imajını dünya kamuoyunda rencide edecek görüntülere yol açmasını önlemek üzere bireysel ve toplumsal düzeyde önlemlerin alınması gereklidir.